bongdaso nét pháp nào?

Hà Phương
08:52 08/05/2025

Có rất nhiều biện pháp trong lĩnh vực giao thông vận tải đã và đang được triển khai nhằm hướng tới mục tiêu Net Zero vào năm 2050, trong đó có việc áp dụng hạn mức Tiêu thụ nhiên liệu (TTNL) đối với ô tô du lịch dưới 9 chỗ. Tuy nhiên việc áp dụng phương pháp quản lý mức TTNL như thế nào vẫn đang được cân nhắc, với quan điểm phải hài hoà giữa lợi ích kinh tế và môi trường.

Nếu áp dụng MEPS, tức là xây dựng hạn mức TTNL dựa trên dung tích động cơ, các dòng bongdaso nét ICE (bongdaso nét sử dụng động cơ đốt trong truyền thống) sẽ phải dừng sản xuất lắp ráp và kinh doanh. Ảnh minh họa

Ô tô, bongdaso nét máy phải giảm mức tiêu thụ nhiên liệu

Ngày 22/7/2022, Chính phủ đã ban hành Quyết định 876/QĐ-TTg yêu cầu áp dụng giới hạn mức tiêu thụ nhiên liệu (TTNL) đối với phương tiện giao thông cơ giới đường bộ theo lộ trình, hướng tới giảm tối đa mức TTNL và phát thải khí nhà kính.

Ngày 30/9/2024, Bộ GTVT (nay là Bộ Xây dựng) ban hành Quyết định số 1191/QĐ-BGTVT về Kế hoạch Giảm nhẹ phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực GTVT đến năm 2030.

Để thực hiện kế hoạch, Bộ đã đề ra 10 biện pháp và lộ trình thực hiện, trong đó giới hạn mức tiêu thụ nhiên liệu đối với bongdaso nét cơ giới sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới (Biện pháp E17), đến năm 2030 “100% bongdaso nét máy bán ra đạt định mức 2,3 lít/100km; 100% các loại bongdaso nét ô tô bán ra đạt tiêu chuẩn sau: ô tô con (<1.400cc)đạt 4,7 lít/100km, ô tô trung bình (1.400-2.000cc) đạt 5,3 lít/100km, ô tô lớn (2.000cc) đạt 6,4 lít/100km.”

Như vậy, nếu áp dụng phương pháp MEPS (tiêu chuẩn hiệu suất năng lượng tối thiểu), đến năm 2030, chỉ các loại bongdaso nét ô tô có mức tiêu thụ đạt dưới mức 4,7 đến tối đa 6,4 lít nhiên liệu/100km (tùy dung tích động cơ) mới được bán ra thị trường.

97% bongdaso nét động cơ đốt trong sẽ phải ngừng sản xuất

Một báo cáo độc lập (đến từ Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương - CIEM và Viện KHCN GTVT - ITST phối hợp thực hiện) cho biết: nếu áp dụng Biện pháp E17, đến năm 2030, sẽ có đến 97% các kiểu loại bongdaso nét động cơ đốt trong ICE buộc phải dừng sản xuất, nhập khẩu do không đạt hạn mức tiêu thụ nhiên liệu đề ra.

Báo cáo này cũng đưa ra một thông tin, ước tính sẽ có khoảng 21,7% khách hàng có thể chuyển sang sử dụng ô tô Hybrid hoặc bongdaso nét ô tô điện. Và mức độ sụt giảm sản lượng bongdaso nét ô tô bán ra trên thị trường hàng năm khi áp dụng biện pháp này sẽ là 77%.

Theo ông Đào Công Quyết, đại diện Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), nếu áp dụng MEPS, tức là xây dựng hạn mức TTNL dựa trên dung tích động cơ, sẽ chỉ có các dòng bongdaso nét BEV (bongdaso nét thuần điện), HEV (hybrid tự sạc) hoặc PHEV (hybrid sạc ngoài) là đáp ứng được. Theo đó, các dòng bongdaso nét ICE (bongdaso nét sử dụng động cơ đốt trong truyền thống) sẽ phải dừng sản xuất lắp ráp và kinh doanh.

Điều này sẽ gây ra ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến ngành công nghiệp ô tô trong nước, nguồn thu ngân sách nhà nước và công ăn việc làm của người dân. Đồng thời, việc áp dụng MEPS sẽ khiến thị trường bongdaso nét bị giới hạn bởi một số kiểu loại bongdaso nét nhất định, trong khi nhu cầu của khách hàng vẫn tồn tại mà không thể đáp ứng.

Nhóm khách hàng chưa sẵn sàng chuyển đổi sang bongdaso nét hybrid hoặc bongdaso nét điện có xu hướng kéo dài thời gian sử dụng bongdaso nét cũ, càng tạo thêm áp lực cho mục tiêu bảo vệ môi trường, đặc biệt là trong việc thu hồi và tái chế phương tiện giao thông.

Giải pháp hài hòa, đạt mục tiêu kép?

Hiện có 2 phương án kiểm soát mức tiêu thụ nhiên liệu đang được cân nhắc là MEPS (Tiêu chuẩn hiệu suất năng lượng tối thiểu), áp dụng giới hạn tiêu thụ nhiên liệu tối đa cho từng dòng bongdaso nét, dựa vào dung tích động cơ và CAFC (mức tiêu thụ nhiên liệu trung bình chung của doanh nghiệp).

Các ý kiến từ các chuyên gia và doanh nghiệp đều nghiêng về phương án nên áp dụng CAFC để đạt được mục tiêu “kép”.

Báo cáo đến từ nhóm nghiên cứu cho rằng: nếu áp dụng phương pháp tiêu chuẩn hiệu suất năng lượng tối thiểu (MEPS) sẽ có tác động nặng nề đối với nền kinh tế. Trong khi, nếu sử dụng phương pháp mức TTNL trung bình chung của doanh nghiệp (CAFC), dù vẫn có những tác động đến GDP nhưng mức độ ảnh hưởng thấp hơn rất nhiều, đồng thời vẫn hướng tới đảm bảo mục tiêu giảm phát thải.

Chẳng hạn với kịch bản áp dụng MEPS sẽ giảm khoảng 574 nghìn tỷ đồng giá trị đóng góp của ngành vào GDP và giảm thu ngân sách nhà nước từ bongdaso nét ô tô sản xuất trong nước và nhập khẩu khoảng 377 nghìn tỷ đồng. Trong khi, với kịch bản tỷ lệ tăng trưởng lượng bongdaso nét ô tô hàng năm là 10%, nếu áp dụng CAFC sẽ chỉ giảm khoảng 73 nghìn tỷ đồng đóng góp giá trị vào GDP và khoảng 38 nghìn tỷ đồng nguồn thu ngân sách.

Đại diện VAMA cũng cho rằng: CAFC tập trung vào hiệu suất TTNL trung bình của toàn bộ danh mục bongdaso nét do một nhà sản xuất bán ra, cho phép doanh nghiệp linh hoạt hơn trong việc đáp ứng các tiêu chuẩn. Điều này khuyến khích các nhà sản xuất phát triển các loại bongdaso nét tiết kiệm nhiên liệu, đồng thời vẫn cho phép họ sản xuất các loại bongdaso nét có công suất lớn. CAFC cũng được cho là giải pháp tạo động lực cho các nhà sản xuất đầu tư vào nghiên cứu và phát triển các công nghệ tiết kiệm nhiên liệu mới,

Còn nếu áp dụng MEPS có thể dẫn đến việc các nhà sản xuất chỉ tập trung vào việc đáp ứng các tiêu chuẩn tối thiểu, thay vì nỗ lực cải thiện hiệu suất nhiên liệu. Phương án này cũng có thể hạn chế sự lựa chọn của người tiêu dùng và gây khó khăn cho các nhà sản xuất.

Ông Trần Quang Hà, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, môi trường và Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết: “Hiện Bộ Xây dựng đã giao Cục Đăng kiểm Việt Nam xây dựng bộ tiêu chuẩn về hạn mức TTNL và dự kiến ban hành trong năm nay. Bộ tiêu chuẩn này sẽ là cơ sở để các doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu ô tô, bongdaso nét máy tự soi chiếu, đánh giá về khả năng đáp ứng yêu cầu và có sự chuẩn bị, điều chỉnh kịp thời trước khi có bộ Quy chuẩn mang tính bắt buộc các hãng bongdaso nét phải thực hiện. Việc lựa chọn phương pháp quản lý mức TTNL nào sẽ được cân nhắc, sao cho phù hợp nhất với tình hình thực tế.

Và ông Hà cũng đưa ra quan điểm cá nhân cho rằng “Việc kiểm soát mức TTNL theo CAFC (mức TTNL trung bình chung của doanh nghiệp) sẽ phù hợp hơn với tình hình hiện nay. Vừa đảm bảo được mục tiêu về kinh tế xã hội, môi trường và hài hoà lợi ích.

“Nếu áp dụngCAFC,hãng đã bán bongdaso nét có hạn mức tiêu thụ nhiên liệu vượt tiêu chuẩnthì đượcbù trừ bằng tín chỉcủa các hãng sản xuất bongdaso nét có mức TTNL thấp hơn tiêu chuẩn. Khi đó người tiêu dùng có thể thoải mái lựa chọn kiểu loại bongdaso nét theo nhu cầu của mình, nhà sản xuất có thể linh động điều chỉnh kế hoạch sản xuất để đáp ứng nhu cầu thị trường còn nhà nước kiểm soát được mục tiêu giảm phát thải mà vẫn duy trì đà tăng trưởng của nền công nghiệp ô tô. CAFC mang lại sự cân bằng tốt hơn giữa việc giảm mức TTNL và duy trì sự lựa chọn của người tiêu dùng, đồng thời khuyến khích sự đổi mới trong ngành công nghiệp ô tô”, ThS. Đinh Trọng Khang, Viện KHCN GTVT.