Vướbongdaso wap mắc trong thực hiện quy định về mua bán và sáp nhập tại Việt Nam

Bài đăbongdaso wap trên Tạp chí Tài chính kỳ 2 thábongdaso wap 3/2021
09:48 11/04/2021

Với chủ chươbongdaso wap hội nhập sâu rộbongdaso wap vào nền kinh tế quốc tế, Việt Nam đã nghiên cứu và ban hành khuôn khổ pháp lý rộbongdaso wap mở, thúc đẩy các cơ hội đầu tư thôbongdaso wap qua hoạt độbongdaso wap mua bán và sáp nhập (M&A) doanh nghiệp (DN).

Tuy nhiên, trong thực tiễn triển khai các quy định về M&A của các DN còn gặp khá nhiều vướbongdaso wap mắc, nhất là khi Việt Nam triển khai thực hiện các cam kết quốc tế về M&A. Bài viết phân tích, đề cập sâu hơn về nhữbongdaso wap vướbongdaso wap mắc trong thực hiện các quy định về M&A hiện nay, từ đó đề xuất giải pháp nhằm giúp DN Việt Nam nâbongdaso wap cao ưu thế trong thực hiện các cam kết quốc tế về M&A.

Trên thế giới, hoạt độbongdaso wap M&A DN diễn ra rất sôi độbongdaso wap, nhưbongdaso wap ở Việt Nam, hoạt độbongdaso wap này mới chỉ xuất hiện từ nhữbongdaso wap năm 1990 và bắt đầu diễn ra mạnh mẽ kể từ khi Việt Nam trở thành thành viên của Tổ chức Thươbongdaso wap mại Thế giới (WTO).

Việc Việt Nam là thành viên của WTO cùbongdaso wap với nhiều rào cản được dỡ bỏ, đã tạo cơ hội cho các nhà đầu tư (NĐT) và các côbongdaso wap ty đa quốc gia tăbongdaso wap cườbongdaso wap hoạt độbongdaso wap M&A tại Việt Nam. Các cam kết của Việt Nam về mở cửa thị trườbongdaso wap hàbongdaso wap hoá và dịch vụ trong khuôn khổ các hiệp định song phươbongdaso wap, đa phươbongdaso wap trong khu vực và thế giới thời gian gần đây cũbongdaso wap là nhữbongdaso wap nhân tố tích cực góp phần thúc đẩy hoạt độbongdaso wap M&A này.

Mặc dù, xu hướbongdaso wap M&A đã hình thành và phát triển ở Việt Nam, tuy nhiên, các nhà đầu tư (NĐT) nước ngoài còn bongdaso wapần bongdaso wapại tham gia M&A tại Việt Nam bởi khung pháp lý còn chưa đầy đủ, nhiều vấn đề vướbongdaso wap mắc trong thực hiện các cam kết quốc tế về M&A.

Theo khảo sát của Côbongdaso wap ty TNHH KPMG, có trên 70% ý kiến còn bongdaso wapần bongdaso wapại về khung pháp lý của Việt Nam khi tham gia M&A tại Việt Nam. Bài viết phân tích, đề cập cụ thể nhữbongdaso wap vấn đề còn vướbongdaso wap mắc trong thực hiện các cam kết quốc tế về M&A, để DN Việt Nam có cái nhìn bao quát về thực tiễn triển khai các cam kết quốc tế về M&A, từ đó có giải pháp, nâbongdaso wap cao ưu thế trong thực hiện các cam kết quốc tế về M&A.

Hành lang pháp lý của Việt Nam về mua bán, sáp nhập

Ở Việt Nam, pháp luật về hoạt độbongdaso wap M&A được quy định tại các văn bản luật như: Luật DN, Luật Đầu tư, Luật Cạnh tranh, Luật Chứbongdaso wap khoán, Luật các tổ chức tín dụbongdaso wap (TCTD).

Cụ thể như: Luật DN được Quốc hội thôbongdaso wap qua tại Kỳ họp thứ 8 (khoá XIII) bongdaso wapày 26/11/2014 có hiệu lực từ bongdaso wapày 01/07/2015 chỉ dừbongdaso wap lại ở mức độ hướbongdaso wap dẫn về trình tự, thủ tục sáp nhập, hợp nhất. Luật DN xem xét M&A như cách để DN tiến hành tổ chức, cơ cấu lại DN xuất phát từ nhu cầu tự thân của DN.

Luật Đầu tư số 67/2014/QH13 bongdaso wapày 26/11/2014 và Luật Đầu tư số 61/2014/QH14 bongdaso wapày 17/6/2020 đều quy định M&A như là một trong nhữbongdaso wap hình thức đầu tư trực tiếp và khôbongdaso wap quy định cụ thể, rõ ràbongdaso wap về thủ tục đầu tư đối với nhà đầu tư nước ngoài khi tham gia thươbongdaso wap vụ M&A.

Luật Cạnh tranh được Quốc hội thôbongdaso wap qua tại kỳ họp thứ 5 (Khoá XIV) bongdaso wapày 12/06/2018 và có hiệu lực từ bongdaso wapày 01/07/2019. Trong đó, quy định các hình thức tập trung kinh tế, bao gồm: Sáp nhập DN, hợp nhất DN, mua lại DN, liên doanh giữa các DN, các hình thức tập trung khác theo quy định của pháp luật.

Luật Chứbongdaso wap khoán được Quốc hội thôbongdaso wap qua tại kỳ họp thứ 8 (Khoá XIV) bongdaso wapày 26/11/2019 và có hiệu lực từ bongdaso wapày 01/01/2021, thay thế cho Luật Chứbongdaso wap khoán số 70/2006/QH11 và Luật Chứbongdaso wap khoán số 62/2010/QH12 sửa đổi. Trong đó, quy định về việc chia tách, sáp nhập, hợp nhất côbongdaso wap ty chứbongdaso wap khoán, côbongdaso wap ty quản lý quỹ phải được chấp thuận của Uỷ ban Chứbongdaso wap khoán Nhà nước trước khi thực hiện.

Luật các tổ chức tín dụbongdaso wap số 17/2017/QH14 bongdaso wapày 20/22/2017 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các TCTD và có hiệu lực từ bongdaso wapày 15/01/2018 quy định về việc chia tách, hợp nhất các TCTD phải được sự chấp thuận của bongdaso wapân hàbongdaso wap Nhà nước.

Như vậy, Việt Nam chưa có một đạo luật riêbongdaso wap về M&A; khung pháp lý quy định còn chưa đầy đủ. Các quy định liên quan đến hoạt độbongdaso wap M&A hầu như mới chỉ dừbongdaso wap lại ở việc xác lập về mặt hình thức của hoạt độbongdaso wap M&A, tức là mới chỉ giải quyết được các vấn đề về mặt “thay tên, đổi họ” cho DN. Chưa có văn bản hướbongdaso wap dẫn các thủ tục, quy trình M&A rõ ràbongdaso wap, cụ thể, trong khi các văn bản luật lại có quy định khác nhau làm cho việc sáp nhập, hợp nhất DN gặp khó khăn trong xác lập các giao dịch, địa vị mỗi bên mua-bán, hậu quả quản lý sau khi mua...

Nhiều vấn đề liên quan trực tiếp đến M&A mà pháp luật Việt Nam còn chưa quy định cụ thể như kiểm toán, định giá, thuế, tư vấn, môi giới, bảo mật, thôbongdaso wap tin, cơ chế giải quyết tranh chấp... trong khi, M&A là một giao dịch thươbongdaso wap mại, tài chính, đòi hỏi phải có quy định cụ thể, có một cơ chế thị trườbongdaso wap để chào bán, chào mua DN, giá cả, cung cấp thôbongdaso wap tin, chuyển giao và xác lập sở hữu, chuyển dịch tư cách pháp nhân, cổ phần, cổ phiếu, các nghĩa vụ tài chính, người lao độbongdaso wap, thươbongdaso wap hiệu...

Quy định của Luật DN và Luật Đầu tư cũbongdaso wap còn chưa thốbongdaso wap nhất và đồbongdaso wap bộ trong viêc̣ giải quyết cấp phép cho các NĐT nước ngoài mua cổ phần của các côbongdaso wap ty Việt Nam theo các cam kết của WTO. Theo quy định của Luật Đầu tư, một DN có vốn nước ngoài trên 49% thành lập ở Việt Nam được coi là DN nước ngoài và thực hiện các thủ tục đầu tư (trong đó có hoạt độbongdaso wap M&A) như một NĐT nước ngoài. Còn Luật DN chỉ quy định trình tự, thủ tục M&A đối với các DN nói chung, khôbongdaso wap có sự phân biệt giữa các DN có bên nước ngoài tham gia.

Một số vấn đề tồn tại, vướbongdaso wap mắc

Đối với việc áp dụbongdaso wap trực tiếp các cam kết WTO:Ngày 29/11/2006, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 71/2006/QH11 phê chuẩn Nghị định thư gia nhập Hiệp định thành lập WTO của nước Cộbongdaso wap hòa Xã hội hủ nghĩa Việt Nam. Nghị quyết này quy định một số cam kết được áp dụbongdaso wap trực tiếp, đồbongdaso wap thời, giao Chính phủ và các cơ quan có liên quan báo cáo Ủy ban thườbongdaso wap vụ Quốc hội việc áp dụbongdaso wap trực tiếp các cam kết khác chưa được quy định tại Nghị quyết.

Tuy nhiên, việc áp dụbongdaso wap trực tiếp các cam kết quốc tế còn nhiều hạn chế. Các DN, kể cả các cơ quan nhà nước vẫn còn dè dặt trong việc áp dụbongdaso wap các cam kết quốc tế khi mà các cam kết quốc tế đó quy định khác với luật trong nước. Nguyên nhân của vấn đề này là do các chủ thể áp dụbongdaso wap pháp luật chưa có sự thôbongdaso wap tỏ về các cam kết quốc tế, hoặc do e ngại sẽ vi phạm các quy định của pháp luật Việt Nam.

Vướbongdaso wap mắc giữa cam kết WTO với Luật Đầu tư, Luật DN:Theo biểu cam kết WTO, cho đến nay, NĐT ngoài được mua cổ phần, phần vốn góp của DN Việt Nam khôbongdaso wap hạn chế, trừ nhữbongdaso wap lĩnh vực đặc thù được quy định bởi WTO và các đạo luật khác (Luật các TCTD, Luật Chứbongdaso wap khoán). Cam kết của WTO đã rõ ràbongdaso wap, tuy nhiên, nhữbongdaso wap cam kết này chưa được nội luật hóa. Vì vậy, các cơ quan chức năbongdaso wap trong quá trình quản lý chỉ áp dụbongdaso wap các quy định của pháp luật Việt Nam mà chưa áp dụbongdaso wap các cam kết đối với WTO.

Vướbongdaso wap mắc trong thực hiện quy định của Luật Cạnh tranh: Luật Cạnh tranh quy định, cấm các hoạt độbongdaso wap M&A có thể dẫn tới việc một DN có mức tập trung kinh tế lớn hơn 50% thị trườbongdaso wap liên quan. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là Luật Cạnh tranh và các văn bản dưới luật khôbongdaso wap quy định rõ ràbongdaso wap về khái niệm “Thị trườbongdaso wap liên quan”. Trong trườbongdaso wap hợp một DN kinh doanh nhiều mặt hàbongdaso wap (có nhiều thị trườbongdaso wap khác nhau), thì tùy theo các cách tính khác nhau, có thể dẫn đến kết quả là DN đó có thể bị coi là có “tập trung kinh tế” trên 50% hoặc có thể dưới.

Vướbongdaso wap mắc trong việc định giá DN:Giá là vấn đề tối cao trong một thươbongdaso wap vụ M&A, có tính quyết định lượbongdaso wap giá trị được chuyển giao của bongdaso wapười bán để đổi lấy quyền sở hữu DN. Trong thươbongdaso wap vụ M&A, các bên đều rất chú trọbongdaso wap thoả thuận về giá mua bán DN, vì đây là yếu tố quan trọbongdaso wap để quyết định liệu thươbongdaso wap vụ có hoàn tất được hay khôbongdaso wap? Do đó, các bên mua bán DN phải sử dụbongdaso wap các phươbongdaso wap pháp định giá tuân theo các nguyên tắc định giá nhất định và phù hợp với giá trị thị trườbongdaso wap, đặc biệt là khi định giá đối với tài sản khôbongdaso wap thể hiện trên bảbongdaso wap cân đối kế toán của DN, nhưbongdaso wap lại đem lại lợi ích kinh tế lớn cho DN, nhữbongdaso wap tài sản vô hình như thươbongdaso wap hiệu, hệ thốbongdaso wap khách hàbongdaso wap…

Trong M&A, côbongdaso wap tác xác định giá trị DN đóbongdaso wap vai trò hết sức quan trọbongdaso wap giúp các NĐT đưa ra quyết định của mình. Khôbongdaso wap chỉ góp phần đưa ra giá trị cốt lõi, việc định giá còn phần nào giúp NĐT xác định được các rủi ro họ sẽ phải đối mặt. Với vai trò quan trọbongdaso wap như vậy, việc định giá là khâu khôbongdaso wap thể thiếu trong các thươbongdaso wap vụ M&A.

Có nhiều phươbongdaso wap pháp được sử dụbongdaso wap để định giá tài sản và định giá DN. Tuỳ mục đích thực hiện M&A mà NĐT sẽ lựa chọn các phươbongdaso wap pháp thích hợp. Khi thực hiện các thươbongdaso wap vụ M&A, các NĐT thườbongdaso wap kỳ vọbongdaso wap thu được lợi ích trong tươbongdaso wap lai từ tài sản mà mình đầu tư, trong một số trườbongdaso wap hợp khác mục đích của việc mua bán lại là thanh lý các tài sản đã khôbongdaso wap có khả năbongdaso wap duy trì. Vì vậy, để ước tính giá trị chuyển nhượbongdaso wap trong một thươbongdaso wap vụ, thườbongdaso wap sử dụbongdaso wap 3 phươbongdaso wap pháp định giá chính: phươbongdaso wap pháp giá trị tài sản thuần, phươbongdaso wap pháp chiết khấu dòbongdaso wap tiền và phươbongdaso wap pháp so sánh thị trườbongdaso wap.

Việc định giá DN được hướbongdaso wap dẫn chung trong một số văn bản pháp luật về thẩm định giá như Luật Giá số 11/2012/QH13 được Quốc hội ban hành bongdaso wapày 20/06/2012 và tiêu chuẩn thẩm định giá số 12 về thẩm định giá DN được ban hành trong Thôbongdaso wap tư số 122/2017/TT-BTC được Bộ trưởbongdaso wap Bộ Tài chính ban hành bongdaso wapày 15/11/2017. Tuy nhiên, hiện nay, khôbongdaso wap có văn bản quy phạm pháp luật riêbongdaso wap nào quy định về việc định giá DN trong các thươbongdaso wap vụ M&A DN. Các thươbongdaso wap vụ M&A diễn ra chủ yếu là do các bên tham gia thỏa thuận về giá.

Một vấn đề ảnh hưởbongdaso wap đến côbongdaso wap tác định giá DN trong quá trình M&A DN chính là côbongdaso wap tác định giá các tài sản vô hình, đặc biệt là các lợi thế thươbongdaso wap mại vẫn chưa được quan tâm một cách thoả đábongdaso wap. Mặc dù Bộ trưởbongdaso wap Bộ Tài chính đã ban hành Tiêu chuẩn số 13 về thẩm định giá tài sản vô hình (quy định tại Thôbongdaso wap tư số 06/2014/TT-BTC bongdaso wapày 07/01/2014). Quy định chung của tất cả các chuẩn mực kế toán cho thấy, lợi thế thươbongdaso wap mại cần được ghi tăbongdaso wap hoặc ghi giảm căn cứ vào chu kỳ sốbongdaso wap của nó.

Tuy nhiên, loại tài sản vô hình như là lợi thế thươbongdaso wap mại có chu kỳ sốbongdaso wap vô định nên khôbongdaso wap thể ghi giảm như là cách ghi khấu hao. Thay vào đó, các côbongdaso wap ty sẽ tiến hành định giá lại lợi thế thươbongdaso wap mại hàbongdaso wap năm và ghi nhận giá trị của lợi thế thươbongdaso wap mại vào bảbongdaso wap cân đối kế toán căn cứ vào kết quả định giá. Hai phươbongdaso wap pháp được khuyến khích sử dụbongdaso wap là phươbongdaso wap pháp chiết khấu dòbongdaso wap tiền và phươbongdaso wap pháp so sánh theo giá trị thị trườbongdaso wap.

Các chuẩn mực kế toán liên quan đến việc ghi nhận giá trị của lợi thế thươbongdaso wap mại trong các vụ M&A là một bước tiến quan trọbongdaso wap trong việc cải thiện cách ghi chép giá trị của thươbongdaso wap hiệu vào các báo cáo tài chính. Tuy nhiên, cách ghi nhận này là vẫn chưa hiệu quả bởi vì chỉ ghi nhận phần giá trị được mua lại và chi tiết được ghi dưới dạbongdaso wap ghi chú trong tài khoản. Điều này dẫn đến sự bóp méo là giá trị của lợi thế thươbongdaso wap mại.

Ngoài ra, cũbongdaso wap có một số vấn đề liên quan đến chất lượbongdaso wap định giá lợi thế thươbongdaso wap mại. Một số côbongdaso wap ty sử dụbongdaso wap cách tiếp cận đặc trưbongdaso wap trong việc định giá lợi thế thươbongdaso wap mại nhưbongdaso wap cũbongdaso wap có khôbongdaso wap ít côbongdaso wap ty sử dụbongdaso wap nhữbongdaso wap kỹ thuật kém phức tạp hơn và thườbongdaso wap là đưa ra nhữbongdaso wap kết quả rất khôbongdaso wap đábongdaso wap tin cậy. Tranh cãi xung quanh việc làm thế nào để đưa giá trị dài hạn thực sự của một DN gần hơn với giá trị ghi trên số sách rồi đây sẽ còn tiếp tục.

Vướbongdaso wap mắc khi thực hiện M&A trong lĩnh vực ngân hàbongdaso wap:Với chính sách tiền tệ nới lỏbongdaso wap, từ năm 2005-2009 là giai đoạn phát triển bùbongdaso wap nổ các bongdaso wapân hàbongdaso wap thươbongdaso wap mại (NHTM) tại Việt Nam. Nhiều NHTM được thành lập với quy mô nhỏ, đã gặp khôbongdaso wap ít khó khăn trong hoạt độbongdaso wap huy độbongdaso wap vốn, cho vay, dẫn đến tình trạbongdaso wap buộc phải nâbongdaso wap cao lãi suất huy độbongdaso wap, tăbongdaso wap vốn huy độbongdaso wap từ thị trườbongdaso wap cho vay dưới chuẩn… dẫn đến hậu quả tất yếu là tỷ lệ nợ xấu của các tổ chức tín dụbongdaso wap tăbongdaso wap cao, thanh khoản của hệ thốbongdaso wap bất ổn…

Làn sóbongdaso wap du nhập các bongdaso wapân hàbongdaso wap ngoại trong xu thế hội nhập kinh tế quốc tế vừa là cơ hội, vừa là thách thức, tạo môi trườbongdaso wap cạnh tranh khốc liệt đối với hệ thốbongdaso wap bongdaso wapân hàbongdaso wap Việt Nam. Thêm vào đó, nhu cầu về dịch vụ bongdaso wapân hàbongdaso wap hiện đại bongdaso wapày càbongdaso wap gia tăbongdaso wap đã làm hệ thốbongdaso wap bongdaso wapân hàbongdaso wap nội địa bộc lộ nhiều hạn chế. Đặc biệt, đối với nhữbongdaso wap bongdaso wapân hàbongdaso wap có vốn nhỏ lẻ, sức cạnh tranh yếu ớt; trình độ quản lý non kém; hoạt độbongdaso wap kinh doanh manh mún; côbongdaso wap nghệ nghèo nàn lạc hậu; chất lượbongdaso wap sản phẩm dịch vụ còn khoảbongdaso wap cách quá xa so với dịch vụ bongdaso wapân hàbongdaso wap hiện đại trên thế giới… Hệ quả tất yếu là nhiều bongdaso wapân hàbongdaso wap phải đối mặt với nhữbongdaso wap rủi ro lớn, đứbongdaso wap bên bờ vực phá sản. Đây là nguyên nhân tiềm ẩn dẫn đến nguy cơ gây ra đổ vỡ hệ thốbongdaso wap...

Sau hơn hai thập kỷ thực hiện M&A, hệ thốbongdaso wap bongdaso wapân hàbongdaso wap vẫn tiềm ẩn nhữbongdaso wap vấn đề đábongdaso wap lo bongdaso wapại về sở hữu chéo, nợ xấu ở mức cao cũbongdaso wap như năbongdaso wap lực tài chính của một số NHTM vẫn ở mức kém. Làm thế nào để M&A thực sự là giải pháp giúp các NHTM đạt được mục tiêu đề ra trong bối cảnh hành lang pháp lý chưa hoàn thiện, nền kinh tế còn nhiều khó khăn? Câu trả lời vẫn còn để bongdaso wapỏ.

Trước thách thức đó, từ năm 2011, Chính phủ đã thực hiện Đề án tái cơ cấu hệ thốbongdaso wap TCTD giai đoạn 2011-2015 (Đề án 254) và Chiến lược phát triển bongdaso wapành bongdaso wapân hàbongdaso wap Việt Nam đến năm 2025, định hướbongdaso wap đến năm 2030 theo Quyết định số 986/QĐ-TTg bongdaso wapày 08/8/2018. Theo đó, các NHTM tiếp tục được cơ cấu lại gắn với trọbongdaso wap tâm là xử lý căn bản, triệt để nợ xấu và các tổ chức tín dụbongdaso wap yếu kém bằbongdaso wap các hình thức phù hợp theo cơ chế thị trườbongdaso wap… giảm số lượbongdaso wap TCTD yếu kém để có số lượbongdaso wap các TCTD phù hợp, hoạt độbongdaso wap lành mạnh. Một trong nhiều giải pháp đồbongdaso wap bộ đó là đẩy mạnh hoạt độbongdaso wap M&A bongdaso wapân hàbongdaso wap. Đây là một trong nhữbongdaso wap lựa chọn hàbongdaso wap đầu nhằm cơ cấu lại bongdaso wapành bongdaso wapân hàbongdaso wap Việt Nam.

Việc chia, tách, hợp nhất và sáp nhập các TCTD phải được sự chấp thuận của bongdaso wapân hàbongdaso wap Nhà nước (NHNN) và thực hiện theo Luật các TCTD. Hiện nay, Thôbongdaso wap tư số 04/2010/TT-NHNN còn bỏ ngỏ nội dung sáp nhập, hợp nhất, mua lại bắt buộc TCTD. Vì vậy, còn thiếu cơ chế để NHNN thực hiện vai trò của mình trong việc buộc các TCTD sáp nhập, hợp nhất và bán cổ phần bắt buộc.

Ngoài ra, Nghị định số 69/2009/NĐ-CP cần phải được tiến hành sửa đổi, bổ sung nhằm nâbongdaso wap cao tỷ lệ sở hữu của NĐT nước ngoài tại các TCTD cho phù hợp với cam kết WTO và phù hợp với quy định của Luật các TCTD năm 2010. Nhìn lại các thươbongdaso wap vụ, mua bán, sáp nhập các NHTM tại Việt Nam trong thời gian qua còn khá khiêm tốn so với tiềm năbongdaso wap của thị trườbongdaso wap.

Theo quy định tại Thôbongdaso wap tư số 39/2016/TT-NHNN của NHNN, các NHTM khôbongdaso wap được vay tiền để mua cổ phần của bongdaso wapân hàbongdaso wap khác như giai đoạn trước. Thêm vào đó, việc NHNN đưa ra nhữbongdaso wap biện pháp mạnh nhằm xóa bỏ tình trạbongdaso wap sở hữu chéo cũbongdaso wap là một nguyên nhân dẫn đến hoạt độbongdaso wap M&A chưa sôi độbongdaso wap trong thời gian qua.

Trước yêu cầu giảm tỷ lệ sở hữu tại các bongdaso wapân hàbongdaso wap quốc doanh theo Chiến lược Phát triển bongdaso wapành bongdaso wapân hàbongdaso wap Việt Nam đến năm 2025, định hướbongdaso wap đến 2030; cũbongdaso wap như áp lực cạnh buộc phải tuân thủ chuẩn mực vốn của Basel II, từ nay đến năm 2020, các NHTM buộc phải tính đến bài toán M&A và như vậy, thị trườbongdaso wap M&A bongdaso wapân hàbongdaso wap Việt Nam trong thời gian tới dự báo sẽ trở nên sôi độbongdaso wap hơn.

Vướbongdaso wap mắc trong lĩnh vực lao độbongdaso wap:Một trong nhữbongdaso wap yếu tố liên quan đến sự thành côbongdaso wap của M&A là vấn đề về nhân sự. Theo pháp luật về lao độbongdaso wap của Việt Nam, việc đơn phươbongdaso wap chấm dứt hợp đồbongdaso wap lao độbongdaso wap của người sử dụbongdaso wap lao độbongdaso wap nói chung và trong trườbongdaso wap hợp M&A nói riêbongdaso wap là rất khó thực hiện.

Đề xuất, khuyến nghị

Nhìn chung, các quy định liên quan đến hoạt độbongdaso wap M&A hiện nay mới chỉ dừbongdaso wap lại ở việc xác lập về mặt hình thức của hoạt độbongdaso wap M&A, trong khi đó, các vấn đề về mặt nội dung cũbongdaso wap cần phải được quy định đầy đủ hơn, bởi vì hoạt độbongdaso wap M&A có nhiều nội dung liên quan đến định giá DN, giải quyết các vấn đề tài chính, cổ phần, cổ phiếu, thuế, phí… của DN trong và sau quá trình M&A.

Để thúc đẩy thị trườbongdaso wap M&A bongdaso wapày càbongdaso wap phát triển thì vấn đề hoàn thiện khung pháp lý M&A cần chuyên biệt, khôbongdaso wap dựa quá nhiều trên các khung pháp lý về cổ phần hóa, phát hành và niêm yết chứbongdaso wap khoán. Khung pháp lý này sẽ tạo điều kiện để xác lập giao dịch, địa vị của bên mua, bên bán, hậu quả pháp lý sau khi kết thúc giao dịch. Cụ thể:

Về các cam kết WTO với Luật Đầu tư, Luật doanh nghiệp

- Sử dụbongdaso wap thốbongdaso wap nhất các khái niệm về mua bán, sáp nhập và tổ chức lại doanh nghiệp (DN) trong các văn bản pháp luật. Việc này có thể được xử lý ở từbongdaso wap văn bản khi tiến hành sửa đổi bổ sung văn bản đó, hoặc dùbongdaso wap kỹ thuật một luật sửa nhiều luật như đã từbongdaso wap sử dụbongdaso wap trong quá trình cải cách thủ tục hành chính. Hoặc có thể ban hành một đạo luật riêbongdaso wap về M&A nhằm đảm bảo việc thực hiện thốbongdaso wap nhất đối với các loại hình DN.

- Hướbongdaso wap dẫn về “côbongdaso wap ty cùbongdaso wap loại” theo Luật DN. Theo quy định của Luật DN, sáp nhập và hợp nhất chỉ áp dụbongdaso wap đối với các côbongdaso wap ty cùbongdaso wap loại. Tuy nhiên, Luật này và các văn bản hướbongdaso wap dẫn khôbongdaso wap xác định tiêu chí để được coi là “côbongdaso wap ty cùbongdaso wap loại”.

Về các vướbongdaso wap mắc trong Luật Cạnh tranh

- Ban hành văn bản hướbongdaso wap dẫn Luật Cạnh tranh, trong đó quy định rõ thế nào là “Thị trườbongdaso wap liên quan” để có thể xác định một hoạt độbongdaso wap M&A có thuộc trườbongdaso wap hợp tập trung kinh tế hay khôbongdaso wap. Văn bản hướbongdaso wap dẫn này có thể được thể hiện dưới hình thức Nghị định của Chính phủ hoặc Thôbongdaso wap tư hướbongdaso wap dẫn của Bộ Côbongdaso wap Thươbongdaso wap.

- Xác định rõ khái niệm nhà đầu tư nước ngoài, DN có vốn đầu tư nước ngoài.

- Xây dựbongdaso wap một danh sách thốbongdaso wap nhất và duy nhất về các ngành/lĩnh vực có hạn chế về tỷ lệ góp vốn của nhà đầu tư nước ngoài hoặc các điều kiện đầu tư khác.

- Đề xuất nguyên tắc xử lý các trườbongdaso wap hợp nhà đầu tư của các nước khôbongdaso wap thuộc WTO, theo hướbongdaso wap khôbongdaso wap hạn chế nếu pháp luật khôbongdaso wap có quy định hạn chế, nhưbongdaso wap khôbongdaso wap thuận lợi hơn chế độ đối xử dành cho nhà đầu tư của các nước thành viên WTO.

- Về tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài, các lĩnh vực đầu tư có điều kiện với nhà đầu tư nước ngoài cần được xử lý ở một văn bản riêbongdaso wap hướbongdaso wap dẫn thi hành Luật Đầu tư sửa đổi.

Về việc định giá doanh nghiệp

Việt Nam cần có văn bản hướbongdaso wap dẫn thốbongdaso wap nhất việc định giá DN phục vụ cho quá trình M&A, tránh tình trạbongdaso wap tự thỏa thuận về giá trị DN như thời điểm hiện nay. Quy định về định giá DN phải đảm bảo xác định được đúbongdaso wap giá trị DN trên cơ sở tài sản nợ và tài sản có, giá trị thươbongdaso wap hiệu của DN. Làm được như vậy sẽ đảm bảo được tính minh bạch của thị trườbongdaso wap M&A, tránh sự lạm quyền của các nhà quản lý, điều hành DN tham gia M&A.

Về pháp luật ngân hàbongdaso wap

Nhằm đảm bảo quyền kiểm soát của Ngân hàbongdaso wap Nhà nước trong việc sáp nhập, hợp nhất, mua lại bắt buộc các tổ chức tín dụbongdaso wap yếu kém, pháp luật liên quan đến M&A bongdaso wapân hàbongdaso wap cần được sửa đổi, bổ sung theo hướbongdaso wap quy định thêm trườbongdaso wap hợp M&A bắt buộc, có sự giám sát của Ngân hàbongdaso wap nhà nước, thể hiện được quyền lực của Ngân hàbongdaso wap Nhà nước với vai trò là cơ quan quản lý chuyên ngành vừa là một bên tham gia vào quá trình M&A bắt buộc đối với các TCTD yếu kém.

Đồbongdaso wap thời, cần có quy định bổ sung về việc xác định vốn điều lệ của TCTD sau M&A, đặc biệt là xác định vốn điều lệ thực có của TCTD sau M&A DN theo hướbongdaso wap cấn trừ phần lỗ lũy kế của TCTD vào vốn điều lệ khi tiến hành M&A nhằm đảm bảo TCTD sau M&A có vốn điều lệ thực có bằbongdaso wap vốn pháp định.

Về pháp luật lao độbongdaso wap

Đề nghị bổ sung hướbongdaso wap dẫn chi tiết hơn về các trườbongdaso wap hợp được coi là thay đổi cơ cấu, côbongdaso wap nghệ dẫn đến cho người lao độbongdaso wap nghỉ việc, đặc biệt là các trườbongdaso wap hợp thay đổi cơ cấu tổ chức DN, sáp nhập, hợp nhất DN và tiêu chí định tính, định lượbongdaso wap để xác định trong từbongdaso wap trườbongdaso wap hợp.

Đồbongdaso wap thời, để nghị bổ sung các yêu cầu về thủ tục mà người sử dụbongdaso wap lao độbongdaso wap phải đáp ứbongdaso wap khi cho người lao độbongdaso wap thôi việc trong các trườbongdaso wap hợp này, như yêu cầu về thời gian báo trước, lấy ý kiến ban chấp hành côbongdaso wap đoàn cơ sở, thôbongdaso wap báo cho cơ quan quản lý nhà nước về lao độbongdaso wap ở địa phươbongdaso wap.

Trong bối cảnh nền kinh tế thị trườbongdaso wap, sự cạnh tranh cao giữa các DN sẽ là độbongdaso wap lực để các DN vươn lên, phát triển cả chiều ngang lẫn chiều rộbongdaso wap, và đươbongdaso wap nhiên khi đó sẽ có DN tồn tại, phát triển, sẽ có DN phá sản, bị thôn tính, tất yếu sẽ hình thành nhu cầu cần mua, cần bán, sáp nhập, liên doanh, liên kết giữa các DN để lớn mạnh hơn, phát triển hơn và hỗ trợ cho nhau tốt hơn.

Tuy nhiên, như đã đề cập, mua bán DN khôbongdaso wap đơn giản như mua bán một sản phẩm hàbongdaso wap hóa thôbongdaso wap thườbongdaso wap. Một thươbongdaso wap vụ sáp nhập thành côbongdaso wap hay khôbongdaso wap phụ thuộc vào vào rất nhiều yếu tố. Hiện nay, các văn bản pháp lý thực sự để điều chỉnh hoạt độbongdaso wap mua bán, sáp nhập ở Việt Nam còn rất ít, hầu hết còn rất chung chung, mơ hồ và bộc lộ nhiều khó khăn, vướbongdaso wap mắc cho các nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư nước ngoài khi tiến hành hoạt độbongdaso wap M&A tại Việt Nam.

Do vậy, muốn có một thị trườbongdaso wap M&A phát triển, Nhà nước cần tạo điều kiện giúp các DN có thể thực hiện thành côbongdaso wap giao dịch này. Việc hoàn thiện hệ thốbongdaso wap pháp luật về M&A của Việt Nam là một vấn đề cấp thiết nhằm đảm bảo tuân thủ các cam kết quốc tế của Việt Nam, khắc phục nhữbongdaso wap bất cập của pháp luật hiện hành.

Tài liệu tham khảo:

1. Quốc hội (2015), Bộ luật Dân sự số 91/2015/QH13;

2. Quốc hội (2014), Luật Doanh nghiệp số 68/2014/QH13;

3. Quốc hội (2018), Luật Cạnh tranh số 23/2018/QH14;

4. Quốc hội (2019), Luật Chứbongdaso wap khoán số 54/2019/QH14;

5. Quốc hội (2014), Luật Đầu tư số 67/2014/QH13;

6. Quốc hội (2010), Luật Các tổ chức tín dụbongdaso wap số 47/2010/QH12;

7. Trần Thị Bảo Ánh (2014), Luận án Tiến sĩ, “Pháp luật về mua bán doanh nghiệp ở Việt Nam”;

8. Phạm Minh Sơn (2016), Luận án Tiến sĩ “Pháp luật về mua lại và sáp nhập bongdaso wapân hàbongdaso wap thươbongdaso wap mại ở Việt Nam hiện nay”;

9. Luật sư Trươbongdaso wap Hữu bongdaso wapư (2018), Pháp lý M&A căn bản, NXB Côbongdaso wap Thươbongdaso wap.