Kinh tế tư nhân: Làm sao để không “nhỏ hóa“?
Lần đầu tiên sau 10 năm,Việt Nam đạt được mức tăng trưởng GDP như kỳ vọng và cán đích 13/13 chỉ số kinh tế xã hội.

Trong niềm vui này, Tổng cục Thống kê đã công bố kết quả sơ bộ Tổng điều tra kinh tế 2017 với nhiều tín hiệu tích cực. Cụ thể, về số lượng bongdaso danh sách các trận đấu, khu vực bongdaso danh sách các trận đấu ngoài nhà nước có số lượng bongdaso danh sách các trận đấu lớn nhất với 500.000, tăng 52,2% so với năm 2012. Số lượng bongdaso danh sách các trận đấu FDI là 14.600, tăng mạnh nhất với 54,2% so với cùng kỳ. Số lượng bongdaso danh sách các trận đấu hoạt động chỉ còn 2.701 bongdaso danh sách các trận đấu, giảm 18,3% tương đương 607 bongdaso danh sách các trận đấu so với năm 2012.
Về doanh thu năm 2016, khu vực bongdaso danh sách các trận đấu tạo ra 17,45 triệu tỉ đồng doanh thu thuần, gấp 1,7 lần năm 2011. Các bongdaso danh sách các trận đấu ngoài nhà nước có doanh thu đạt cao nhất với 9,76 triệu tỉ đồng. Tiếp đến là khu vực các bongdaso danh sách các trận đấu FDI năm 2016 tạo ra 4,81 triệu tỉ đồng. Thấp nhất là khu vực bongdaso danh sách các trận đấu nhà nước, năm 2016 chỉ tạo ra 2,88 triệu tỉ đồng doanh thu.
Cơ cấu ngành trong doanh thu cũng ghi nhận những chuyển biến. Khu vực công nghiệp và xây dựng và khu vực dịch vụ là 2 khu vực bongdaso danh sách các trận đấu lớn nhất, có mức doanh thu năm 2016 tương ứng là 8,75 triệu tỉ đồng và 9,02 triệu tỉ đồng.
Về mức đóng góp vào ngân sách nhà nước, các bongdaso danh sách các trận đấu ngoài nhà nước chiếm tỉ trọng cao nhất với 46% (trong đó bongdaso danh sách các trận đấu vừa và nhỏ đóng góp 31%), tiếp đến là các bongdaso danh sách các trận đấu nhà nước 29% và bongdaso danh sách các trận đấu FDI là 25%. Các bongdaso danh sách các trận đấu dịch vụ đóng góp 51,7% tổng các khoản nộp ngân sách của bongdaso danh sách các trận đấu. Các bongdaso danh sách các trận đấu công nghiệp và xây dựng đóng góp 48% cho ngân sách của khối bongdaso danh sách các trận đấu.
Nhìn vào những con số nêu trên, có thể thấy, đã có một sự biến chuyển trong cơ cấu nền kinh tế khi khối bongdaso danh sách các trận đấu ngoài nhà nước chiếm lượng đông đảo, đạt doanh thu lớn và đóng góp gần gấp đôi khối bongdaso danh sách các trận đấu nhà nước. Xem ra, tái cơ cấu đang đi đúng hướng nhưng một sự thật khác hiển lộ khi xem xét kỹ hơn những con số màu hồng trên.
Thứ nhất,dù có số lượng lớn, đóng góp vào ngân sách nhiều nhưng khối bongdaso danh sách các trận đấu ngoài nhà nước không phải là động lực chính của tăng trưởng GDP. Trao đổi về vấn đề này, Tiến sĩ Bùi Trinh nhận định, từ số liệu tăng trưởng GDP theo thành phần kinh tế trong những năm 2005-2016, có thể thấy khu vực FDI “gánh” tốc độ tăng trưởng.
Các thành phần kinh tế trong nước có mức tăng trưởng bình quân trong giai đoạn 12 năm thấp hơn mức tăng trưởng GDP bình quân chung khá nhiều (xấp xỉ 4 điểm phần trăm), chỉ có khu vực FDI tăng trưởng cao hơn mức bình quân chung (7,5% so với 6,1%).
Tuy nhiên, mức đóng góp của khu vực FDI vào ngân sách chỉ chiếm 25%. Nghĩa là, không thể phủ nhận được nghi ngại bongdaso danh sách các trận đấu FDI được hưởng quá nhiều ưu đãi về tiếp cận đất đai, chính sách thuế... so với khu vực kinh tế trong nước nhưng phần đóng góp cho ngân sách lại rất khiêm tốn.
![]() |
“Về thuế gián thu, các bongdaso danh sách các trận đấu FDI cũng được ưu đãi về chính sách thuế. Hầu hết các bongdaso danh sách các trận đấu FDI đều làm gia công rồi xuất khẩu. Do xuất khẩu trực tiếp nên đầu vào nhập khẩu của các bongdaso danh sách các trận đấu này được ưu đãi thuế. Mặt khác, thuế này về bản chất là người dân Việt Nam phải trả khi sử dụng sản phẩm của họ. Sử dụng sản phẩm FDI trong trường hợp hầu hết là gia công thực chất là dùng hàng nhập khẩu dưới hình thức khác”, vị chuyên gia kinh tế giải thích.
Hầu hết các bongdaso danh sách các trận đấu FDI đều báo cáo lỗ hoặc lãi một chút, như vậy thuế thu nhập bongdaso danh sách các trận đấu phía Việt Nam thu được chẳng là bao. Năm 2016, tổng tiền thuế thu nhập bongdaso danh sách các trận đấu khối FDI được miễn giảm và ưu đãi ở mức 35.300 tỉ đồng. Nếu tính toán kỹ nhiều bongdaso danh sách các trận đấu FDI thì tổng số thuế được ưu đãi từ khi đi vào hoạt động cũng tương đương số vốn họ đầu tư vào Việt Nam. bongdaso danh sách các trận đấu nội chỉ được ưu đãi gần 21% số thuế phải nộp, trong khi bongdaso danh sách các trận đấu FDI được hưởng gần 92%. Sự bất bình đẳng này khiến bongdaso danh sách các trận đấu nội không thể cạnh tranh với bongdaso danh sách các trận đấu FDI.
Thứ hai, xét tương quan giữa các khối kinh tế, việc khối bongdaso danh sách các trận đấu ngoài nhà nước (chủ yếu là bongdaso danh sách các trận đấu nhỏ và vừa) đi đầu trong nộp ngân sách chưa nên xem là một tín hiệu đáng mừng. Bởi lẽ, xét theo quy mô lao động, so với năm 2012, số lượng bongdaso danh sách các trận đấu lớn giảm 2,3% trong khi bongdaso danh sách các trận đấu siêu nhỏ tăng tới 65,5%.
Tỉ trọng các bongdaso danh sách các trận đấu vừa và nhỏ tăng tới 6 điểm phần trăm so với năm 2012, trong khi tỉ trọng lao động giảm 0,8 điểm phần trăm cho thấy quy mô bongdaso danh sách các trận đấu đang nhỏ dần. Những con số này chứng minh cho nhận định, bongdaso danh sách các trận đấu ngoài nhà nước (cụ thể là bongdaso danh sách các trận đấu vừa và nhỏ) đang phải gánh trách nhiệm ngân sách quá lớn so với nguồn lực được hưởng nên ngày càng nhỏ khiến khu vực này “nhỏ hóa”.
Thứ ba, dò theo đường đi của tín dụng, dù các bongdaso danh sách các trận đấu ngoài nhà nước thu hút nguồn vốn nhiều nhất với 16,8 triệu tỉ đồng tại thời điểm ngày 1.1.2017 nhưng nhóm bongdaso danh sách các trận đấu nhỏ và vừa vẫn bị đánh giá mức tiếp cận tín dụng tương đối thấp so với các nước khác trong khu vực. Dù quyết liệt cổ phần hóa, bongdaso danh sách các trận đấu nhà nước vẫn thu hút nhiều nguồn vốn cho sản xuất kinh doanh, tính đến ngày 1/1/2017 có mức dư nợ 8,4 triệu tỉ đồng. Bình quân giai đoạn 2012-2017 mỗi năm các bongdaso danh sách các trận đấu nhà nước thu hút thêm 11,5% vốn.
Trong bối cảnh này, vấn đề được TS. Bùi Trinh nhiều lần lưu ý là mức tăng lượng phát thải khí nhà kính đang cao hơn tốc độ tăng trưởng GDP. Lượng phát thải khí nhà kính bình quân mỗi năm tăng 10%, trong khi GDP tăng bình quân xấp xỉ 6% từ năm 2010-2012. Với cấu trúc kinh tế và ưu tiên chính sách như hiện nay, GDP tăng trưởng bình quân giai đoạn 2005-2017 khoảng 6,2% (tăng trưởng GDP năm 2017 là 6,81%) trong khi mức tăng phát thải nhà kính từ 8-10%.
Như vậy, đến năm 2020, nếu cấu trúc kinh tế không thay đổi, vẫn khuyến khích tăng trưởng công nghiệp chế biến chế tạo, chính sách vẫn ưu ái xuất khẩu và FDI và không hướng nguồn lực đầu tư vào tăng trưởng xanh thì chất thải nhà kính (GHG) của Việt Nam sẽ trên 550 triệu tấn, cao hơn mức dự báo 466 triệu tấn năm 2020 của Liên hiệp Quốc. Chắc chắn không ai muốn có được những con số đẹp chứng minh thành tích và đổi lại chỉ nhận lấy ô nhiễm.