Dự thảo Luật Thống kê (sửa đổi) có điểm gì mới?
(Taichinh) - Điều chỉnh các hoạt động thống kê ngoài nhà nước; làm rõ các hệ thống thông tin thống kê; quy định rõ hơn trách nhiệm, vai trò của Cơ quan Thống kê Trung ương trong việc thẩm định số liệu thống kê của Bộ, ngành… là một trong những điểm mới nổi bật trong dự thảo Luật Thống kê (sửa đổi).

Nâng chất lượng số liệu
Trải qua hơn 10 năm thực hiện, đến nay ngoài những kết quả đã đạt được, Luật bongdaso kèo nhà cái kê 2003 cũng đã bộc lộ không ít bất cập đòi hỏi phải sửa đổi để phù hợp với thực tiễn đang vận động của kinh tế xã hội.
Nhiều mục tiêu đãđược đặt ra khi xây dựng Luật bongdaso kèo nhà cái kê sửa đổi,nhưng đích đến cuối cùng là chất lượng số liệu phải được nâng lên với các yếu tố: Chính xác, đầy đủ, kịp thời, và minh bạch.
Bài toán nâng cao chất lượng số liệu đã được ngành bongdaso kèo nhà cái kê đặt ra từ lâu nay và đã thực hiện nhiều giải pháp như: Áp dụng các phương pháp bongdaso kèo nhà cái kê tiên tiến, hoàn thiện quy trình sản xuất số liệu, áp dụng công nghệ thông tin trong xử lý, lưu trữ số liệu...
Tuy nhiên câu chuyện đặt ra là nếu chỉ mình ngành bongdaso kèo nhà cái kê giải bài toán chất lượng số liệu là chưa đủ, bởi chất lượng thông tin bongdaso kèo nhà cái kê phụ thuộc vào sự phối hợp chặt chẽ của các yếu tố: Cung cấp thông tin (cá nhân, đơn vị), sản xuất thông tin (ngành bongdaso kèo nhà cái kê) và sử dụng, phổ biến thông tin (người sử dụng thông tin).
Chính vì vậy, trong xây dựng Luật bongdaso kèo nhà cái kê sửa đổi sẽ bao hàm các phạm vi đối tượng như chủ thể sản xuất thông tin bongdaso kèo nhà cái kê, cung cấp và phổ biến thông tin bongdaso kèo nhà cái kê.
Qua tổng kết, đánh giá thực tiễn việc thi hành Luật bongdaso kèo nhà cái kê năm 2003 cũng như qua các lần trưng cầu ý kiến, các buổi hội thảo, tọa đàm khoa học, với sự tham gia đông đảo của các ngành, các cấp, các chuyên gia trong và ngoài nước trong lĩnh vực bongdaso kèo nhà cái kê, kinh tế, pháp luật và khảo sát nghiên cứu trong nước, kinh nghiệm của một số nước trên thế giới, dựa trên những mục tiêu cụ thể, dự thảo Luật bongdaso kèo nhà cái kê (sửa đổi) đã được xây dựng và trình Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho ý kiến vào phiên họp tháng 3/2015 vừa qua.
Luật bongdaso kèo nhà cái kê năm 2003 gồm 8 Chương, 42 điều. Dự thảo Luật bongdaso kèo nhà cái kê (sửa đổi) bao gồm 9 chương, 74 điều. Về số lượng các điều, dự thảo Luật bongdaso kèo nhà cái kê (sửa đổi) tăng 32 điều. Nội dung sửa đổi, bổ sung của dự thảo Luật bongdaso kèo nhà cái kê (sửa đổi) tập trung vào một sốđiểm sau.
Mở rộng phạm vi điều chỉnh
Thứ nhất, về phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng: Dự thảo Luật bongdaso kèo nhà cái kê (sửa đổi) mở rộng phạm vi điều chỉnh đối với mọi hoạt động bongdaso kèo nhà cái kê và sử dụng thông tin bongdaso kèo nhà cái kê trên phạm vi lãnh thổ Việt Nam. Có nghĩa là dự thảo Luật bongdaso kèo nhà cái kê (sửa đổi) sẽ điều chỉnh hoạt động bongdaso kèo nhà cái kê, sử dụng thông tin bongdaso kèo nhà cái kê nhà nước và ngoài nhà nước.
Tuy nhiên, do tầm quan trọng của thông tin bongdaso kèo nhà cái kê nhà nước trong hoạt động quản lý nhà nước nên các quy định tại Luật chủ yếu vẫn tập trung vào hoạt động bongdaso kèo nhà cái kê và sử dụng thông tin bongdaso kèo nhà cái kê do hệ bongdaso kèo nhà cái tổ chức bongdaso kèo nhà cái kê nhà nước thực hiện.
Đối với hoạt động bongdaso kèo nhà cái kê của các tổ chức, cá nhân ngoài hệ bongdaso kèo nhà cái tổ chức bongdaso kèo nhà cái kê nhà nước thực hiện chỉ quy định về mục đích, phạm vi, nguyên tắc và yêu cầu, đồng thời quy định lĩnh vực cấm trong hoạt động thu thập và phổ biến thông tin bongdaso kèo nhà cái kê (bao gồm các lĩnh vực chính trị, quốc phòng, an ninh).
Làm rõ các hệ bongdaso kèo nhà cái thông tin bongdaso kèo nhà cái kê
Thứ hai, về hệ bongdaso kèo nhà cái thông tin bongdaso kèo nhà cái kê nhà nước, dự thảo Luật bongdaso kèo nhà cái kê (sửa đổi) kế thừa một phần của Điều 7 Luật bongdaso kèo nhà cái kê năm 2003 và khẳng định rõ Hệ bongdaso kèo nhà cái thông tin bongdaso kèo nhà cái kê nhà nước tại Chương II.
Điểm sửa đổi, bổ sung lần này là làm rõ các hệ bongdaso kèo nhà cái thông tin bongdaso kèo nhà cái kê ở nước ta, bao gồm: hệ bongdaso kèo nhà cái thông tin bongdaso kèo nhà cái kê quốc gia; hệ bongdaso kèo nhà cái thông tin bongdaso kèo nhà cái kê bộ, ngành; hệ bongdaso kèo nhà cái thông tin bongdaso kèo nhà cái kê cấp tỉnh; hệ bongdaso kèo nhà cái thông tin bongdaso kèo nhà cái kê cấp huyện; làm rõ mối quan hệ giữa các hệ bongdaso kèo nhà cái thông tin bongdaso kèo nhà cái kê và trách nhiệm của các cơ quan nhà nước trong việc xây dựng các hệ bongdaso kèo nhà cái thông tin bongdaso kèo nhà cái kê.
Qua đó cụ thể hóa các nội dung: Hệ bongdaso kèo nhà cái chỉ tiêu bongdaso kèo nhà cái kê quốc gia, hệ bongdaso kèo nhà cái chỉ tiêu bongdaso kèo nhà cái kê bộ, ngành, Hệ bongdaso kèo nhà cái chỉ tiêu bongdaso kèo nhà cái kê cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã.
Việc bổ sung một số nội dung mới này nhằm bảo đảm tính nhất quán trong hoạt động bongdaso kèo nhà cái kê nhà nước, làm cơ sở bảo đảm cho thông tin bongdaso kèo nhà cái kê nhà nước không mâu thuẫn, chồng chéo, bảo đảm tính khách quan, trung thực, có độ tin cậy cao đối với người sử dụng.
Thứ ba, về hệ bongdaso kèo nhà cái chỉ tiêu bongdaso kèo nhà cái kê quốc gia, dự thảo Luật đã cụ thể hóa danh mục Hệ bongdaso kèo nhà cái chỉ tiêu bongdaso kèo nhà cái kê quốc gia (phụ lục đính kèm Luật) tại khoản 4 Điều 16, quy định phân cấp rõ ràng giữa trách nhiệm thu thập, tổng hợp và công bố của Cơ quan bongdaso kèo nhà cái kê Trung ương và bộ, ngành, địa phương.
Sử dụng dữ liệu hành chính cho bongdaso kèo nhà cái kê
Thứ tư, về hình thức thu thập bongdaso kèo nhà cái kê nhà nước, dự thảo Luật bongdaso kèo nhà cái kê (sửa đổi) bổ sung hình thức thu thập thông tin bongdaso kèo nhà cái kê từ sử dụng dữ liệu hành chính cho hoạt động bongdaso kèo nhà cái kê nhà nước (Mục 2, Chương III).
Luật bongdaso kèo nhà cái kê năm 2003 chỉ quy định hai hình thức thu thập thông tin bongdaso kèo nhà cái kê chủ yếu là từ điều tra bongdaso kèo nhà cái kê và báo cáo bongdaso kèo nhà cái kê.
Khi sử dụng dữ liệu hành chính cho hoạt động bongdaso kèo nhà cái kê nhà nước sẽ tận dụng được nguồn tài nguyên sẵn có, đầy đủ về phạm vi, đáp ứng tính kịp thời và thường xuyên được cập nhật, tiết kiệm chi phí, đồng thời giảm bớt phiền hà, gánh nặng cho cả người cung cấp thông tin và người thu thập thông tin.
Thứ năm, về hệ bongdaso kèo nhà cái tổ chức bongdaso kèo nhà cái kê, Dự thảo Luật bongdaso kèo nhà cái kê (sửa đổi) kế thừa Luật bongdaso kèo nhà cái kê năm 2003 cơ bản giữ nguyên chương V “Tổ chức bongdaso kèo nhà cái kê” do sự phù hợp của mô hình hệ bongdaso kèo nhà cái tổ chức bongdaso kèo nhà cái kê của nước ta, đó là mô hình kết hợp giữa tập trung (hệ bongdaso kèo nhà cái bongdaso kèo nhà cái kê tập trung) và phân tán (bongdaso kèo nhà cái kê bộ, ngành).
Bên cạnh đó, dự thảo Luật cũng đề cập và làm rõ hơn nội dung về hội nhập quốc tế trong hoạt động bongdaso kèo nhà cái kê, nâng cao tính so sánh của thông tin bongdaso kèo nhà cái kê với quốc tế. Đồng thời, nội dung về nghiên cứu ứng dụng phương pháp bongdaso kèo nhà cái kê tiên tiến, công nghệ thông tin và truyền thông vào hoạt động bongdaso kèo nhà cái kê cũng được nâng lên thành chương riêng (Chương V), thay vì chỉ là Điều 5 như trong Luật bongdaso kèo nhà cái kê năm 2003.
Làm rõ trách nhiệm thẩm định số liệu bongdaso kèo nhà cái kê
Ngoài ra, để đẩy mạnh công tác dự báo và phân tích bongdaso kèo nhà cái kê, trong Dự thảo Luật bongdaso kèo nhà cái kê (sửa đổi) cũng bổ sung nội dung phân tích và dự báo bongdaso kèo nhà cái kê, phổ biến thông tin bongdaso kèo nhà cái kê.
Nhằm khắc phục chênh lệch số liệu giữa cơ quan bongdaso kèo nhà cái kê Trung ương với địa phương và Bộ, ngành, dự thảo Luật cũng quy định rõ hơn trách nhiệm, vai trò của Cơ quan bongdaso kèo nhà cái kê Trung ương trong việc thẩm định số liệu bongdaso kèo nhà cái kê của Bộ, ngành trong hệ bongdaso kèo nhà cái chỉ tiêu bongdaso kèo nhà cái kê quốc gia. Trong trường hợp Bộ, ngành không thực hiện ý kiến thẩm định của cơ quan bongdaso kèo nhà cái kê Trung ương thì cơ quan bongdaso kèo nhà cái kê Trung ương tự quyết định và chịu trách nhiệm trước Thủ tướng Chính phủ (khoản 5, Điều 53).
Bên cạnh đó, để tăng cường trách nhiệm của người sản xuất thông tin, minh bạch hóa việc công bố, phổ biến và tạo điều kiện cho người sử dụng tin tiện khai thác thông tin bongdaso kèo nhà cái kê, trong Dự thảo Luật này cũng bổ sung quy định về lịch công bố thông tin bongdaso kèo nhà cái kê.
Theo Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội khóa XIII, dự kiến dự án Luật bongdaso kèo nhà cái kê (sửa đổi) sẽ được Quốc hội cho ý kiến vào kỳ họp thứ 9 và thông qua vào kỳ họp thứ 10, năm 2015.