Tiếp tục tranh luận về quản lý thị trường vàng
(Tài chính) Chính sách quản lý thị trường vàng là nội dung khá dày tại Diễn đàn Kinh tế Mùa thu 2013, khi có tới ba tham luận. Có những quan điểm khác nhau từ các chuyên gia, và Ngân hàng Nhà nước cũng đưa ra những lý lẽ của mình.

Tại diễn đàn, chủ đề về bongdaso danh sách các trận đấu trở nên nóng với quan điểm của TS. Ngô Trí Long. Ngay sau đó, Ngân hàng Nhà nước đưa ra phản biện bởi lo ngại “một số lập luận của tác giả đi ngược với chủ trương của Chính phủ về quản lý thị trường bongdaso danh sách các trận đấu”.
“Độc quyền là biện pháp quan trọng”
Trong tham luận, TS. Ngô Trí Long viết: “Ngân hàng Nhà nước thâu tóm quyền quản lý, kiểm soát thị trường bongdaso danh sách các trận đấu về mình như tuyên bố bongdaso danh sách các trận đấuSJCtrở thành nhãn hiệu bongdaso danh sách các trận đấu miếng độc quyền do Ngân hàng Nhà nước kiểm soát, nên các loại bongdaso danh sách các trận đấu miếng khác sẽ hoán chuyển sang bongdaso danh sách các trận đấu miếng SJC, độc quyền nhập khẩu bongdaso danh sách các trận đấu, độc quyền cung ứng bongdaso danh sách các trận đấu ra thị trường”.
Ở nội dung trên, Ngân hàng Nhà nước cho rằng, “tác giả đi ngược với chủ trương của Chính phủ giao trách nhiệm cho Ngân hàng Nhà nước được quy định tại Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh bongdaso danh sách các trận đấu (Nghị định 24)”.
Và các quy định tại Nghị định 24 được dẫn: “Ngân hàng Nhà nước là cơ quan thay mặt Chính phủ thống nhất quản lý các hoạt động kinh doanh bongdaso danh sách các trận đấu theo quy định tại nghị định này”; “Nhà nước độc quyền sản xuất bongdaso danh sách các trận đấu miếng, xuất khẩu bongdaso danh sách các trận đấu nguyên liệu và nhập khẩu bongdaso danh sách các trận đấu nguyên liệu để sản xuất bongdaso danh sách các trận đấu miếng”…
Về tính chất độc quyền trên, Ngân hàng Nhà nước kết luận: “Quy định tại Nghị định 24 về việc Nhà nước độc quyền sản xuất bongdaso danh sách các trận đấu miếng, xuất khẩu bongdaso danh sách các trận đấu nguyên liệu và nhập khẩu bongdaso danh sách các trận đấu nguyên liệu để sản xuất bongdaso danh sách các trận đấu miếng là biện pháp quan trọng để kiểm soát chặt chẽ hoạt động sản xuất bongdaso danh sách các trận đấu miếng, lượng cung bongdaso danh sách các trận đấu miếng trên thị trường đảm bảo chất lượng bongdaso danh sách các trận đấu miếng cho người dân và ngăn chặn tình trạng sản xuất bongdaso danh sách các trận đấu miếng từ bongdaso danh sách các trận đấu nguyên liệu nhập lậu cũng như góp phần chống nhập lậu bongdaso danh sách các trận đấu, đảm bảo sự ổn định của tỷ giá, tăng dự trữ ngoại hối nhà nước, góp phần quan trọng ổn định kinh tế vĩ mô”.
Liên quan đến việc Ngân hàng Nhà nước tổ chức, quản lý sản xuất bongdaso danh sách các trận đấu miếng, theo quy định tại Nghị định 24, kể từ ngày 25/5/2012 không một tổ chức, cá nhân nào được sản xuất bongdaso danh sách các trận đấu miếng dưới bất kỳ thương hiệu nào (kể cả Công ty bongdaso danh sách các trận đấu bạc đá quý Sài Gòn - SJC); Nhà nước độc quyền sản xuất bongdaso danh sách các trận đấu miếng và giao Ngân hàng Nhà nước tổ chức, quản lý sản xuất bongdaso danh sách các trận đấu miếng và quyết định phương thức sản xuất bongdaso danh sách các trận đấu miếng phù hợp trong từng thời kỳ.
Cho rằng đó là trách nhiệm Nhà nước giao, Ngân hàng Nhà nước quyết định lựa chọn phương thức sản xuất bongdaso danh sách các trận đấu miếng là thuê gia công và giao công ty SJC gia công bongdaso danh sách các trận đấu miếng cho mình. Ngày 26/2/2013, Ngân hàng Nhà nước và công ty SJC đã ký kết hợp đồng nguyên tắc gia công bongdaso danh sách các trận đấu miếng. Theo đó, Ngân hàng Nhà nước được sử dụng thương hiệu bongdaso danh sách các trận đấu miếng SJC của công ty SJC để sản xuất bongdaso danh sách các trận đấu miếng của Ngân hàng Nhà nước.
“Như vậy, về mặt pháp lý, việc Ngân hàng Nhà nước sử dụng thương hiệu bongdaso danh sách các trận đấu miếng SJC và lựa chọn công ty SJC gia công bongdaso danh sách các trận đấu miếng cho Ngân hàng Nhà nước là hoàn toàn đúng quy định pháp luật”, Ngân hàng Nhà nước khẳng định.
Cơ quan này cũng khẳng định thêm, qua thời gian triển khai thực hiện, việc lựa chọn công ty SJC gia công bongdaso danh sách các trận đấu miếng cho Ngân hàng Nhà nước đã đạt mục tiêu đề ra: đúng pháp luật; phù hợp với thực tiễn; tiết kiệm chi phí cho xã hội, Nhà nước và người dân.
Theo đó, Nhà nước đã sản xuất được ngay lượng bongdaso danh sách các trận đấu miếng cần thiết phục vụ cho nhu cầu thị trường với thời gian ngắn và chi phí thấp hơn nhiều so với việc Nhà nước tự sản xuất bongdaso danh sách các trận đấu miếng. Thứ hai, tiết kiệm được chi phí lớn cho xã hội vì không làm phát sinh nhu cầu chuyển đổi phần lớn lượng bongdaso danh sách các trận đấu miếng trên thị trường sang bongdaso danh sách các trận đấu miếng thương hiệu của Ngân hàng Nhà nước trong trường hợp Ngân hàng Nhà nước tự sản xuất bongdaso danh sách các trận đấu miếng thương hiệu của mình. Thứ ba, ngăn chặn hiệu quả việc sản xuất bongdaso danh sách các trận đấu miếng từ nguyên liệu nhập lậu, qua đó góp phần ổn định tỷ giá, thị trường ngoại tệ và kinh tế vĩ mô.
Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước cho rằng, việc lựa chọn công ty SJC sản xuất bongdaso danh sách các trận đấu miếng cho Ngân hàng Nhà nước không tạo ra độc quyền doanh nghiệp cho công ty SJC, vì từ khi Nghị định 24 có hiệu lực, công ty SJC không được sản xuất bongdaso danh sách các trận đấu miếng, mà chỉ gia công bongdaso danh sách các trận đấu miếng theo đơn đặt hàng của Ngân hàng Nhà nước và chỉ còn được kinh doanh mua bán bongdaso danh sách các trận đấu miếng, bongdaso danh sách các trận đấu trang sức mỹ nghệ bình đẳng như các doanh nghiệp khác.
Hơn nữa, tất cả số bongdaso danh sách các trận đấu miếng nhãn mác khác được phép sản xuất trước khi Nghị định 24 có hiệu lực (ngày 25/5/2012) vẫn được phép lưu hành bình thường.
Tự do hóa xuất nhập khẩu?
Trở lại với tham luận của TS. Ngô Trí Long, ông có một khuyến nghị đáng chú ý: “Để thị trường bongdaso danh sách các trận đấu Việt Nam liên thông với thị trường thế giới, phải có biện pháp loại bỏ yếu tố giá cách biệt như hiện nay bằng các giải pháp thị trường. Cung phải gắn với cầu, tiến tới tự do hóa xuất nhập khẩu, Nhà nước chỉ điều tiết bằng chính sách thuế như các nước khác trên thế giới”.
Ngân hàng Nhà nước phản biện rằng, Việt Nam không phải là nước sản xuất bongdaso danh sách các trận đấu, nên để giá bongdaso danh sách các trận đấu trong nước bằng hoặc sát với giá bongdaso danh sách các trận đấu thế giới, thì thị trường bongdaso danh sách các trận đấu trong nước phải liên thông tuyệt đối hoặc liên thông tương đối với thị trường bongdaso danh sách các trận đấu quốc tế.
Mà để thị trường bongdaso danh sách các trận đấu trong nước liên thông tuyệt đối với thị trường bongdaso danh sách các trận đấu thế giới, thì phải cho phép doanh nghiệp và người dân kinh doanh bongdaso danh sách các trận đấu tài khoản ở nước ngoài thông qua các sàn bongdaso danh sách các trận đấu, đồng thời phải cho phép nhập khẩu hoặc xuất khẩu vô điều kiện số dư bongdaso danh sách các trận đấu trên tài khoản khi có nhu cầu. Khi đó, nhà đầu tư (người mua, bán bongdaso danh sách các trận đấu) thông qua tài khoản kinh doanh bongdaso danh sách các trận đấu ở nước ngoài, có thể mua bán bongdaso danh sách các trận đấu theo giá bongdaso danh sách các trận đấu thế giới vào bất kỳ thời điểm nào, hơn nữa, nhà đầu tư lại được xuất, nhập khẩu bongdaso danh sách các trận đấu tự do ra vào Việt Nam.
“Như vậy, về nguyên tắc giá bongdaso danh sách các trận đấu thế giới và giá bongdaso danh sách các trận đấu trong nước sẽ tương trùng với nhau (loại trừ phí và thuế)”, Ngân hàng Nhà nước nhìn nhận.
Và Ngân hàng Nhà nước đưa ra tình huống, để thị trường bongdaso danh sách các trận đấu trong nước liên thông tương đối với thị trường bongdaso danh sách các trận đấu thế giới thì: hoặc (i) cho phép kinh doanh bongdaso danh sách các trận đấu trên tài khoản ở nước ngoài thông qua các sàn bongdaso danh sách các trận đấu; không cho phép hoặc hạn chế việc xuất nhập khẩu bongdaso danh sách các trận đấu khi có nhu cầu; hoặc (ii) không cho phép kinh doanh bongdaso danh sách các trận đấu trên tài khoản ở nước ngoài; cho phép xuất nhập khẩu bongdaso danh sách các trận đấu (một cách tự do hay có điều kiện).
Khi đó, trong trường hợp (i): mặc dù được mua, bán bongdaso danh sách các trận đấu theo giá bongdaso danh sách các trận đấu thế giới vào bất kỳ thời điểm nào nhưng nhà đầu tư lại không được tự do xuất, nhập khẩu bongdaso danh sách các trận đấu ra vào Việt Nam nên giá bongdaso danh sách các trận đấu trong nước và giá bongdaso danh sách các trận đấu thế giới vẫn có chênh lệch tương đối.
Trong trường hợp (ii) mặc dù được xuất nhập khẩu bongdaso danh sách các trận đấu ra vào Việt Nam một cách tự do hay có điều kiện, nhưng lại không được mua bán bongdaso danh sách các trận đấu trên tài khoản bongdaso danh sách các trận đấu ở nước ngoài nên do hoạt động xuất nhập khẩu phải có thời gian, trong khi giá bongdaso danh sách các trận đấu thế giới lại biến động liên tục làm cho giá bongdaso danh sách các trận đấu trong nước vẫn chênh tương đối so với giá bongdaso danh sách các trận đấu thế giới.
Liên quan đến sự liên thông giá và hoạt động của các sàn bongdaso danh sách các trận đấu, cũng tại diễn đàn trên, trong một tham luận khác, TS. Nguyễn Minh Phong dẫn lại một thời kỳ để tham khảo cho bối cảnh thị trường bongdaso danh sách các trận đấu hiện nay.
Cụ thể, sàn bongdaso danh sách các trận đấu ảo hay kinh doanh bongdaso danh sách các trận đấu tài khoản, sàn bongdaso danh sách các trận đấu đã một thời nở rộ tại Việt Nam và trở nên phức tạp trong các năm 2008 - 2009 với hơn 20 sàn giao dịch trước khi Chính phủ ban hành lệnh cấm vào cuối năm 2009.
Theo TS. Nguyễn Minh Phong, thời điểm đó, các sàn bongdaso danh sách các trận đấu hoạt động rầm rộ, cho phép các nhà đầu tư kinh doanh bongdaso danh sách các trận đấu qua tài khoản trực tiếp với thị trường quốc tế. Sàn bongdaso danh sách các trận đấu đã thu hút sự tham gia của nhiều đơn vị: doanh nghiệp kinh doanh bongdaso danh sách các trận đấu, ngân hàng, thậm chí tổ chức không có chức năng kinh doanh bongdaso danh sách các trận đấu…, lôi kéo bongdaso danh sách các trận đấu chục ngàn nhà đầu tư tham giá đã tạo nên một cơn sốt bongdaso danh sách các trận đấu ảo; kéo theo đó là rất nhiều hệ lụy đối với nhà đầu tư, doanh nghiệp và tổ chức tài chính, ảnh hưởng đến sự ổn định trên thị trường bongdaso danh sách các trận đấu, ngoại hối và tiền tệ.
“Đối với rất nhiều nhà đầu tư, sau một thời gian tham gia đầu tư bongdaso danh sách các trận đấu ảo, cụ thể hơn là kinh doanh bongdaso danh sách các trận đấu trên tài khoản đã chuốc lấy thất bại, thua lỗ. Trong khi đó, đối với không ít doanh nghiệp và tổ chức tài chính dù ở góc độ người tổ chức kinh doanh hay trực tiếp đầu tư thì cũng gánh chịu nhiều thiệt hại trước biến động của giá bongdaso danh sách các trận đấu thế giới. Đã có những ngân hàng công bố con số thua lỗ hàng ngàn tỷ đồng vì bongdaso danh sách các trận đấu”, tham luận của TS. Phong điểm lại.
Ngoài ra, sàn bongdaso danh sách các trận đấu đã kéo theo các công cụ hỗ trợ như đòn bẩy tài chính cho nhà đầu tư, hoạt động mua bán bongdaso danh sách các trận đấu liên tục với nước ngoài thông qua tài khoản để cân bằng trạng thái, mua bán khống, mua bán kỳ hạn… được thực hiện dưới nhiều hình thức và biến tướng, gây ra rủi ro tiền ẩn cho các tổ chức tài chính và bất ổn vĩ mô. Thậm chí đã nảy sinh nhiều tranh chấp, kiện cáo về những sự cố, rủi ro khi tham gia sàn bongdaso danh sách các trận đấu.
Khi rà soát lại, cơ quan quản lý cho biết kinh doanh sàn bongdaso danh sách các trận đấu là một hoạt động chưa có các quy định quản lý, và những bất lợi của hoạt động này gây ra, khiến sàn bongdaso danh sách các trận đấu đã bị cấm hoạt động. Mọi hoạt động đầu tư bongdaso danh sách các trận đấu ảo chấm dứt.
“Đến nay, mọi hoạt động kinh doanh bongdaso danh sách các trận đấu qua tài khoản của mọi các nhân, tổ chức đều bị cấm, tài khoản mua bán bongdaso danh sách các trận đấu phục vụ xuất nhập khẩu của các ngân hàng cũng chấm dứt. Tuy vậy, trên thực tế, kinh doanh bongdaso danh sách các trận đấu ảo chui vẫn còn rơi rớt. Có không ít tổ chức dùng nhiều hình thức biến tướng để tiếp tục kinh doanh sàn bongdaso danh sách các trận đấu. Tất nhiên, với hoạt động phi pháp thì luôn tiềm ẩn rủi ro và thua thiệt luôn đứng về phía người đầu tư”, TS. Nguyễn Minh Phong nhìn nhận.
Trong khi đó, được biết thời gian qua Ngân hàng Nhà nước cũng đã trù tính về khả năng thành lập một sàn bongdaso danh sách các trận đấu quốc gia với các công cụ phái sinh, cũng như xây dựng đề án huy động sức bongdaso danh sách các trận đấu trong dân. Tuy nhiên, đó là một kế hoạch dài hạn, còn trước mắt vẫn là tập trung để chuyển một thị trường bongdaso danh sách các trận đấu gần như tự do trước đây sang một thị trường có quản lý và kiểm soát.