Thúc đẩy chuyển dịch đất nông nghiệp, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững

Bài đăng trên Tạp chí Tài chính kỳ 2 tháng 11/2019

Chuyển dịch đất đai có tầm ảnh hưởng sâu rộng tới mọi mặt đời sống xã hội, đóng góp tích cực trong việc giữ vững ổn định chính trị, bảo đảm an sinh xã hội; tạo thêm nhiều việc làm, ổn định đời sống cho người dân nhờ phát triển sản xuất nông nghiệp, chuyển dịch cơ cấu kinh tế sang công nghiệp. Bài viết nghiên cứu về tác động của chuyển dịch đất nông nghiệp đến tăng trưởng và phát triển kinh tế, qua đó gợi mở một số vấn đề nhằm thúc đẩy chuyển dịch đất đai, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững.

Chuyển dịch đất đai có tầm ảnh hưởng sâu rộng tới mọi mặt đời sống xã hội. Nguồn: internet
Chuyển dịch đất đai có tầm ảnh hưởng sâu rộng tới mọi mặt đời sống xã hội. Nguồn: internet

Tác động của chuyển dịch đất bongdaso - tin bóng đá mới nhất đến phát triển kinh tế - xã hội

Theo mục đích sử dụng đất, đất đai ở Việt Nam hiện được phân chia thành 3 nhóm chính sau: (i) Đất bongdaso - tin bóng đá mới nhất; (ii) Đất phi bongdaso - tin bóng đá mới nhất; (iii) Đất chưa sử dụng. Trong đất bongdaso - tin bóng đá mới nhất được chia thành các phân nhóm sau: đất sản xuất bongdaso - tin bóng đá mới nhất, đất lâm nghiệp, đất nuôi trồng thủy sản, đất làm muối và đất bongdaso - tin bóng đá mới nhất khác.

Nghiên cứu về biến động diện tích các loại đất giai đoạn 1994-2016 của Viện Nghiên cứu và Quản lý Kinh tế Trung ương cho thấy, trong số trên 33,1 triệu ha đất đai của cả nước, lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp đang sử dụng 27,3 triệu ha chiếm 81% tổng diện tích tự nhiên. Diện tích đất bongdaso - tin bóng đá mới nhất tăng đều trong suốt cả giai đoạn 1994-2016 từ 18,3 triệu ha lên 27,3 triệu ha. Thay đổi lớn nhất là đất chưa sử dụng đã giảm mạnh từ 11,7 triệu ha xuống còn 2,1 triệu ha trong cùng kỳ, điều này cho thấy việc khai thác và sử dụng nguồn lực đất đai vào các mục đích khác nhau đã và đang được đẩy mạnh.

Đối với đất bongdaso - tin bóng đá mới nhất cũng có sự thay đổi đáng kể theo hướng tăng lên cả đối với đất sản xuất bongdaso - tin bóng đá mới nhất, đất lâm nghiệp và mặt nước nuôi trồng thủy sản nhờ đẩy mạnh khai hoang, thủy lợi đi đối với cải tạo đất. Tuy nhiên, cơ cấu đất bongdaso - tin bóng đá mới nhất lại có sự thay đổi mạnh mẽ do chuyển dịch cơ cấu sản xuất và cơ cấu cây trồng, vật nuôi trong bongdaso - tin bóng đá mới nhất thời gian qua. Chỉ tính riêng giai đoạn 2001 đến nay, mặc dù diện tích đất sản xuất bongdaso - tin bóng đá mới nhất đã tăng mạnh (từ 8,88 triệu ha lên 11,53 triệu ha, nhưng diện tích đất lúa lại giảm từ trên 4,34 triệu ha xuống còn 4,14 triệu ha), kèm theo đó là sự tăng lên của đất cây hàng năm khác và cây lâu năm. Việc giảm diện tích đất lúa có nguyên nhân một phần do đô thị hóa và công nghiệp hóa đã chuyển một phần đất bongdaso - tin bóng đá mới nhất (trong đó có đất lúa) sang đất phi bongdaso - tin bóng đá mới nhất, phần còn lại là do hiệu quả của trồng lúa thấp, không mang lại thu nhập hấp dẫn như nuôi tôm, thủy sản nước ngọt, trồng cây ăn quả, rau màu, hoa, cây cảnh, chăn nuôi…

Về chủ thể sử dụng đất, kết quả thống kê về hiện trạng sử dụng đất bongdaso - tin bóng đá mới nhất cho thấy, đối với đất sản xuất bongdaso - tin bóng đá mới nhất, phần lớn đã được giao cho hộ gia đình cá nhân ở nông thôn sử dụng với tỷ lệ tăng lên từ 88,8% lên 89,4% tổng diện tích đất sản xuất bongdaso - tin bóng đá mới nhất trong giai đoạn 2006-2011. Tuyệt đại đa số diện tích đất trồng cây hàng năm, đặc biệt là diện tích đất trồng lúa đã được giao cho hộ gia đình nông dân sử dụng, chỉ còn 5-7% diện tích được giao cho các chủ thể khác.

Sự chuyển dịch trên đã có những tác động rất lớn đến kinh tế - xã hội Việt Nam, đóng góp tích cực trong việc giữ vững ổn định chính trị, bảo đảm an sinh xã hội; tạo thêm nhiều việc làm, ổn định đời sống cho người dân nhờ phát triển sản xuất bongdaso - tin bóng đá mới nhất, chuyển dịch cơ cấu kinh tế sang công nghiệp, cụ thể như:

Thứ nhất,tác động đến hình thành các tổ chức sản xuất trong bongdaso - tin bóng đá mới nhất. Hiện nay, việc sản xuất bongdaso - tin bóng đá mới nhất tại các địa phương được tổ chức sản xuất với nhiều hình thức khác nhau như: hộ gia đình, hợp tác xã, trang trại, doanh nghiệp… chuyển đổi cơ cấu đất bongdaso - tin bóng đá mới nhất theo hướng sản xuất quy mô lớn sẽ thúc đẩy phát triển hình thức trang trại, hợp tác xã và doanh nghiệp bongdaso - tin bóng đá mới nhất phát triển. Tích tụ, tập trung ruộng đất là một trong những yếu tố tạo điều kiện hình thành nền bongdaso - tin bóng đá mới nhất sản xuất hàng hóa lớn trên cơ sở phát huy lợi thế về quy mô, do khắc phục tình trạng manh mún ruộng đất, mở rộng diện tích canh tác, tránh lãng phí đất; có khả năng ứng dụng khoa học và công nghệ, nhất là cơ giới hóa… Qua đó, nâng cao năng suất, chất lượng và khả năng tích tụ, tập trung ruộng đất, góp phần làm giảm chi phí xã hội, thuận lợi hơn trong việc đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật ở nông thôn.

Thứ hai,tác động đến hiệu quả sản xuất bongdaso - tin bóng đá mới nhất. Trong khu vực bongdaso - tin bóng đá mới nhất, việc giao đất cho hộ nông dân đã tạo ra động lực lớn cho tăng trưởng bongdaso - tin bóng đá mới nhất ở mức 3-4%/năm. Từ một nước thiếu hụt lương thực thường xuyên, Việt Nam đã đảm bảo được an ninh lương thực, hỗ trợ công nghiệp hóa và trở thành nước xuất khẩu hàng đầu thế giới về các mặt hàng như: Cà phê, cao su, chè, tiêu, điều, thủy sản và đồ gỗ. Tuy nhiên, tăng trưởng bongdaso - tin bóng đá mới nhất trong thời gian qua chủ yếu dựa trên việc sử dụng lao động, khai thác tài nguyên đất nước và đang có xu hướng suy giảm trong thời gian gần đây. Nếu không có đột phá về vốn, khoa học công nghệ và tổ chức sản xuất để sử dụng đất bongdaso - tin bóng đá mới nhất một cách hiệu quả và bền vững, bongdaso - tin bóng đá mới nhất Việt Nam khó có thể tiếp tục là nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong thời gian tới.

Thúc đẩy chuyển dịch đất nông bongdaso - tin bóng đá mới nhất, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững - Ảnh 1

Thứ ba,tác động đến chuyển dịch dân cư, cơ cấu lao động. Thực tế hiện nay, lao động bongdaso - tin bóng đá mới nhất không còn mặn mà với sản xuất bongdaso - tin bóng đá mới nhất, nhưng không rút ra một cách chính thức, mà hầu hết là tham gia thị trường lao động phi chính thức và họ giữ đất bongdaso - tin bóng đá mới nhất như một khoản bảo hiểm.Chuyển dịch đất đai thông qua tích tụ, tập trung ruộng đất sẽ thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn theo hướng phân công lại lao động trong bongdaso - tin bóng đá mới nhất và hình thành các vùng chuyên canh sản xuất hàng hóa tập trung, góp phần cải thiện chất lượng và giảm tình trạng suy thoái đất đai.

Thứ tư,ảnh hưởng đến sự khác biệt xã hội ở bongdaso - tin bóng đá mới nhất thôn. Nhìn nhận một cách khách quan, khi đời sống của người bongdaso - tin bóng đá mới nhất dân chủ yếu vẫn phụ thuộc vào ruộng, thì nhiều đất, ít đất hay không có đất sẽ trực tiếp ảnh hưởng đến kinh tế hộ bongdaso - tin bóng đá mới nhất dân. Chuyển dịch đất làm mất sinh kế của một bộ phận người dân…

Bên cạnh những tác động tích cực, sự chuyển dịch đất bongdaso - tin bóng đá mới nhất cũng ảnh hưởng khá lớn tới đời sống kinh tế - xã hội các vùng nông thôn. Mặc dù, xã hội nông thôn đã có nhiều thay đổi, nhưng quan điểm bình quân về đất đai và đảm bảo “người cày có ruộng” dẫn đến đất bongdaso - tin bóng đá mới nhất rất manh mún và không tập trung. Tiềm lực của kinh tế hộ còn quá yếu, chưa có điều kiện tập trung ruộng đất. Chưa động viên được sự tham gia của khu vực doanh nghiệp đầu tư vào nông thôn. Thời gian gần đây, một số doanh nghiệp đã bắt đầu đầu tư vào bongdaso - tin bóng đá mới nhất theo mô hình cánh đồng mẫu lớn, theo đó doanh nghiệp đóng vai trò đầu tàu trong lôi kéo các tác nhân khác trong chuỗi giá trị hàng nông sản. Tuy nhiên, phạm vi còn hạn chế và ở hầu hết các địa phương doanh nghiệp còn gặp nhiều khó khăn trong tiếp cận đất đai.

Một số đề xuất, khuyến nghị

Trong bối cảnh mới, bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, việc thúc đẩy chuyển dịch đất bongdaso - tin bóng đá mới nhất hướng tới phát triển bền vững là việc làm cần thiết, để góp phần đẩy nhanh tiến trình này, thời gian tới cần tập trung giải quyết một số vấn đề sau:

- Thay đổi mô hình sản xuất bongdaso - tin bóng đá mới nhất nhỏ lẻ, thiếu liên kết sang mô hình sản xuất bongdaso - tin bóng đá mới nhất quy mô lớn, dựa vào doanh nghiệp và các mô hình trang trại, hoạt động theo cơ chế thị trường; Ưu tiên tập trung ruộng đất theo hình thức gia trại, trang trại, lấy đây làm lực lượng nòng cốt để tổ chức hệ thống hợp tác xã và liên hiệp hợp tác xã; Miễn tiền thuế sử dụng đất bongdaso - tin bóng đá mới nhất đối với diện tích đất bongdaso - tin bóng đá mới nhất vượt hạn mức giao đất bongdaso - tin bóng đá mới nhất, nhưng không quá hạn mức nhận quyền sử dụng đất bongdaso - tin bóng đá mới nhất đối với chủ trang trại trong vòng 5 năm sau khi được cấp giấy chứng nhận.

- Thay đổi cách tiếp cận truyền thống trong phát triển bongdaso - tin bóng đá mới nhất, chuyển từ chú trọng sản lượng sang chú trọng chất lượng và giá trị; Phát triển một nền bongdaso - tin bóng đá mới nhất hiện đại, dựa vào kỹ thuật và công nghệ, có năng suất và giá trị gia tăng cao, đủ sức cạnh tranh trong quá trình hội nhập quốc tế. Đồng thời, tạo điều kiện để các hộ nông dân sản xuất quy mô lớn, nâng cao giá trị gia tăng, nâng cao hiệu quả sản xuất và phát triển bền vững, cải thiện chất lượng sản phẩm nông sản; Hỗ trợ về hạ tầng sản xuất, tiếp cận khoa học công nghệ; Hỗ trợ tăng cường liên kết chuỗi giá trị và xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm…

- Củng cố và nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy quản lý nhà nước về hợp tác xã bongdaso - tin bóng đá mới nhất; Khuyến khích doanh nghiệp đầu tư liên kết trong sản xuất, có chính sách ưu đãi đối với doanh nghiệp đầu tư ứng dụng công nghệ cao; Tạo điều kiện vốn hóa đất đai, tài sản và phát triển bảo hiểm xã hội cho những nông dân từ bỏ ruộng đồng tham gia vào lĩnh vực phi bongdaso - tin bóng đá mới nhất; Đổi mới các chương trình đào tạo nghề, huy động sự tham gia của doanh nghiệp thuê lao động, theo nhu cầu của doanh nghiệp sử dụng lao động; Xóa bỏ những rào cản gắn với việc hỗ trợ tiếp cận dịch vụ xã hội cho người di cư tới đô thị; Bảo vệ người lao động di cư ra đô thị thông qua các tổ chức công đoàn và các hình thức tổ chức của người lao động.

- Hoàn thiện cơ chế, chính sách, đẩy mạnh tích tụ, tập trung đất đai, tạo quỹ đất bongdaso - tin bóng đá mới nhất gắn với quy hoạch sử dụng đất theo hướng hình thành các khu, vùng sản xuất chuyên canh, quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao, bảo đảm ổn định đời sống, việc làm cho người nông dân; Đổi mới chính sách đất đai theo hướng tiếp tục làm rõ quyền, trách nhiệm của cơ quan đại diện chủ sở hữu về đất đai ở trung ương và địa phương đối với từng loại đất và sự phân cấp trong quản lý; Nâng cao chất lượng, đảm bảo tiến độ xây dựng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đảm bảo sử dụng tiết kiệm, hiệu quả, đồng bộ theo hướng có tầm nhìn chiến lược dài hạn; Đảm bảo tính ổn định và bình đẳng trong tiếp cận đất đai và tài nguyên rừng; Hoàn thiện việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất bongdaso - tin bóng đá mới nhất (bao gồm cả lâm nghiệp)…

- Hoàn thiện chính sách thuế đối với đất bongdaso - tin bóng đá mới nhất nhằm khuyến khích nâng cao hiệu quả sử dụng đất, khắc phục tình trạng hoang hóa đất bongdaso - tin bóng đá mới nhất, sử dụng sai mục đích, khuyến khích các nhà đầu tư trong bongdaso - tin bóng đá mới nhất sử dụng đất có hiệu quả.

- Đánh giá lại các chương trình bảo vệ rừng dựa trên cộng đồng để rút kinh nghiệm và nhân rộng các mô hình thành công, hiệu quả. Đối với đất lâm bongdaso - tin bóng đá mới nhất do các đơn vị nhà nước quản lý không hiệu quả, tiến hành chuyển giao diện tích đó cho cộng đồng hay hộ gia đình khai thác, hoặc phát triển theo hướng thương mại, tạo việc làm cho người lao động; Hỗ trợ thỏa thuận giữa ban quản lý rừng và cộng đồng đại phương, cho phép cộng đồng khai thác tài nguyên rừng ngoài gỗ để cải thiện sinh kế hộ gia đình.

Tài liệu tham khảo:

1. Hội đồng Lý luận Trung ương (2014), Báo cáo tổng hợp kết quả nghiên cứu tổng kết về công bongdaso - tin bóng đá mới nhất hóa, hiện đại hóa đất nước;

2. CIEM (2017), Các hình thức tích tụ, tập trung ruộng đất trong bongdaso - tin bóng đá mới nhất: Vấn đề và giải pháp;

3. Đại học bongdaso - tin bóng đá mới nhất I - Hà Nội, Đại học Sydney, Trung tâm Nghiên cứu bongdaso - tin bóng đá mới nhất Quốc tế của Australia (2007), Phát triển bongdaso - tin bóng đá mới nhất và chính sách đất đai ở Việt Nam: Tóm tắt chính sách;

4. Đặng Kim Sơn, Nguyễn Đỗ Anh Tuấn (2011), Chính sách đất đai cho phát triển tại Việt Nam - Cơ hội hay thách thức;

5. Phạm Duy Nghĩa (2012), Sở hữu toàn dân về đất đai và doanh bongdaso - tin bóng đá mới nhất nhà nước: Một số ưu tiên chính sách trong tái cấu trúc nền kinh tế;

6. Nguyễn Quang Thuấn (2018), Tích tụ, tập trung đất đai cho phát triển bongdaso - tin bóng đá mới nhất ở Việt Nam trong điều kiện mới, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam;

7. Klaus Deininger (2003), Chính sách đất đai cho tăng trưởng và xóa đói giảm nghèo, Báo cáo nghiên cứu chính sách của Ngân hàng Thế giới.