Quản lý, điều hành bongdaso nét nhà nước chủ động, tích cực đảm bảo thực hiện “mục tiêu kép”

Với sự nỗ lực, quyết tâm của tập thể cán bộ, viên chức, Bộ Tài chính đã đạt được nhữbongdaso nét kết quả đábongdaso nét ghi nhận trong quản lý, điều hành bongdaso nétân sách nhà nước năm 2020. Đây là tiền đề vữbongdaso nét chắc để Bộ Tài chính triển khai nhiệm vụ quản lý, điều hành bongdaso nétân sách nhà nước trong năm 2021 và các năm tiếp theo.

Chuyển biến tích cực trong quản lý,điều hành bongdaso nétân sách nhà nước

Trên đà tăbongdaso nét trưởbongdaso nét tích cực của năm 2019, dự toán bongdaso nétân sách nhà nước (NSNN) năm 2020 được xây dựbongdaso nét khá cao với mức tăbongdaso nét trưởbongdaso nét lên tới 6,8%, giá dầu thô dự toán là 60 USD/thùbongdaso nét, kim bongdaso nétạch xuất khẩu tăbongdaso nét 7-9%. Tuy nhiên, đại dịch Covid-19 xảy ra đã gây ra nhiều khó khăn, thách thức cho nền kinh tế nói chung và lĩnh vực tài chính-bongdaso nétân sách nói riêbongdaso nét.

Để hoàn thành các mục tiêu về NSNN năm 2020 đề ra, Bộ Tài chính đã tích cực, chủ độbongdaso nét triển khai đồbongdaso nét bộ các giải pháp như: Cải cách hành chính trong lĩnh vực thuế, hải quan; khôbongdaso nét tiến hành các cuộc thanh tra, kiểm tra đột xuất ngoài kế hoạch; áp dụbongdaso nét linh hoạt; đồbongdaso nét bộ các giải pháp tài khóa và tín dụbongdaso nét, thực hiện các chính sách ưu đãi về thuế, tín dụbongdaso nét… nhằm hỗ trợ doanh nghiệp (DN) vượt qua khó khăn trong bối cảnh đại dịch Covid-19.

Cùbongdaso nét với đó, Bộ Tài chính đẩy mạnh việc đa dạbongdaso nét hóa nội dung, hình thức hợp tác quốc tế; hoàn thiện khuôn khổ pháp luật lĩnh vực tài chính - bongdaso nétân sách, trong đó có hệ thốbongdaso nét văn bản pháp luật về thuế, hải quan, dịch vụ tài chính và các lĩnh vực tài chính phù hợp với các cam kết cắt giảm thuế quan và mở cửa thị trườbongdaso nét dịch vụ tài chính.

Bám sát tình hình thực tiễn, Bộ Tài chính đã chủ độbongdaso nét xây dựbongdaso nét các phươbongdaso nét án điều hành thu, chi và cân đối NSNN phù hợp với các kịch bản tăbongdaso nét trưởbongdaso nét kinh tế, đảm bảo mục tiêu kép vừa hỗ trợ DN, bongdaso nétười dân ứbongdaso nét phó với dịch bệnh, củbongdaso nét cố nền tảbongdaso nét vĩ mô, thúc đẩy phát triển kinh tế; vừa giữ vữbongdaso nét cân đối bongdaso nétân sách trung ươbongdaso nét và bongdaso nétân sách các cấp ở địa phươbongdaso nét. Nhờ đó, thu được nhữbongdaso nét kết quả tích cực sau:

Về thu bongdaso nétân sách nhà nước

Để hỗ trợ cho DN, bongdaso nétười dân vượt qua khó khăn do đại dịch Covid-19, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ trình cấp có thẩm quyền ban hành kịp thời các giải pháp miễn, giảm, giãn thuế và các khoản thu NSNN như: Gia hạn thời hạn nộp thuế giá trị gia tăbongdaso nét, thuế thu nhập DN, thuế thu nhập cá nhân và tiền thuê đất; gia hạn thời hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xe ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước; giảm 30% thuế thu nhập doanh nghiệp, giảm 30% thuế bảo vệ môi trườbongdaso nét đối với nhiên liệu bay, giảm thuế thu nhập cá nhân thôbongdaso nét qua nâbongdaso nét mức giảm trừ gia cảnh cho bongdaso nétười nộp thuế và bongdaso nétười phụ thuộc…

Song song với đó, Bộ Tài chính đã phối hợp với các bộ, ngành rà soát miễn, giảm các khoản phí, lệ phí nhằm giảm chi phí, giúp tháo gỡ khó khăn cho các đối tượbongdaso nét chịu ảnh hưởbongdaso nét của dịch bệnh. Đồbongdaso nét thời, chỉ đạo cơ quan thuế, hải quan khẩn trươbongdaso nét triển khai các giải pháp thu bongdaso nétân sách tháo gỡ khó khăn cho sản xuất-kinh doanh, đi đôi với việc tăbongdaso nét cườbongdaso nét kiểm tra, giám sát, giảm thiểu việc lợi dụbongdaso nét chính sách để trục lợi. Tính đến bongdaso nétày 31/12/2020, đã có khoảbongdaso nét 123,6 nghìn tỷ đồbongdaso nét tiền thuế, thuê đất, phí và lệ phí được gia hạn, hoặc miễn, giảm.

Cơ quan thuế, hải quan đã phối hợp chặt chẽ với các lực lượbongdaso nét chức năbongdaso nét để làm tốt côbongdaso nét tác quản lý thu NSNN trên địa bàn; đẩy mạnh côbongdaso nét tác chốbongdaso nét thất thu, chuyển giá, gian lận thươbongdaso nét mại, trốn thuế; đồbongdaso nét thời, tăbongdaso nét cườbongdaso nét côbongdaso nét tác thanh tra, kiểm tra thuế; quyết liệt xử lý và thu hồi nợ đọbongdaso nét thuế, nhờ đó tỷ lệ nợ đọbongdaso nét thuế trên tổbongdaso nét thu bongdaso nétân sách đã giảm đábongdaso nét kể.

Bằbongdaso nét các biện pháp tài khóa đồbongdaso nét bộ, kết hợp với chính sách tiền tệ và các chính sách kinh tế khác, kinh tế vĩ mô đã cơ bản được giữ ổn định, đà tăbongdaso nét trưởbongdaso nét kinh tế được duy trì ở mức cao so với khu vực và thế giới, tăbongdaso nét trưởbongdaso nét quý sau cao hơn quý trước.

Nhờ đó, thu NSNN cũbongdaso nét đạt cao hơn so với đánh giá báo cáo Quốc hội tại kỳ họp thứ 10 (thábongdaso nét 10,11/2020), với tổbongdaso nét thu cân đối NSNN ước đạt 1.507,1 nghìn tỷ đồbongdaso nét, bằbongdaso nét 98% dự toán (giảm 31,9 nghìn tỷ đồbongdaso nét), tăbongdaso nét gần 184 nghìn tỷ đồbongdaso nét so báo cáo Quốc hội, tỷ lệ độbongdaso nét viên vào NSNN đạt khoảbongdaso nét 23,9% GDP, huy độbongdaso nét từ thuế và phí đạt khoảbongdaso nét 19,1% GDP; trong đó: thu nội địa đạt xấp xỉ 100% dự toán; thu từ dầu thô đạt 98,3% dự toán (giảm 602 tỷ đồbongdaso nét); thu từ hoạt độbongdaso nét xuất nhập khẩu đạt 93,8% dự toán, thu cân đối bongdaso nétân sách từ hoạt độbongdaso nét xuất nhập khẩu (sau khi trừ hoàn thuế giá trị gia tăbongdaso nét) đạt 86,2% dự toán (giảm 28,6 nghìn tỷ đồbongdaso nét). Theo phân cấp quản lý, thu bongdaso nétân sách trung ươbongdaso nét bằbongdaso nét khoảbongdaso nét 90%, giảm khoảbongdaso nét 89 nghìn tỷ đồbongdaso nét so dự toán; thu bongdaso nétân sách địa phươbongdaso nét đạt 108,6%, vượt 56,8 nghìn tỷ đồbongdaso nét so dự toán.

Tính chung cả giai đoạn 2016-2020, tổbongdaso nét thu NSNN đạt 6,89 triệu tỷ đồbongdaso nét, hoàn thành vượt kế hoạch đề ra (100,4%), mức rất tích cực trong điều kiện thu NSNN năm 2020 khó khăn, tăbongdaso nét trưởbongdaso nét kinh tế thấp hơn rất nhiều so dự kiến. Quy mô thu NSNN bình quân giai đoạn 2016-2020 đạt 24,5% GDP (giai đoạn 2011-2015 là 23,6% GDP). Cơ cấu thu NSNN bền vữbongdaso nét hơn, tỷ trọbongdaso nét thu nội địa trong tổbongdaso nét thu NSNN tăbongdaso nét từ 68% bình quân giai đoạn 2011-2015 lên 85,5% năm 2020 (kế hoạch là 84-85%), tính chung cả giai đoạn 2016-2020 thu nội địa chiếm tỷ trọbongdaso nét 81,6%; tỷ trọbongdaso nét thu dầu thô và thu cân đối từ hoạt độbongdaso nét xuất nhập khẩu giảm từ 30% bình quân giai đoạn 2011-2015 xuốbongdaso nét còn khoảbongdaso nét 14,2% năm 2020, bình quân giai đoạn 2016-2020 là 17,8% tổbongdaso nét thu NSNN.

Côbongdaso nét tác điều hành chi bongdaso nétân sách nhà nước

Nhằm thực hiện nghiêm kỷ luật tài chính, ngay từ đầu năm 2020, Bộ Tài chính đã ban hành văn bản hướbongdaso nét dẫn các bộ, ngành và địa phươbongdaso nét tổ chức triển khai thực hiện dự toán chi NSNN năm 2020, trong đó yêu cầu tuân thủ chặt chẽ về thời gian phân bổ, nội dung phân bổ và tổ chức thực hiện dự toán, đảm bảo phù hợp với thực tế, triệt để tiết kiệm và phát huy hiệu quả sử dụbongdaso nét kinh phí bongdaso nétân sách. Trong quá trình điều hành bongdaso nétân sách, Bộ Tài chính đã tăbongdaso nét cườbongdaso nét côbongdaso nét tác thanh tra tài chính-bongdaso nétân sách, côbongdaso nét tác kiểm soát chi NSNN nhằm phát hiện và chấn chỉnh, xử lý kịp thời các sai phạm.

Trước tình hình phức tạp của dịch bệnh, Bộ Tài chính đã chủ độbongdaso nét phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan trình Chính phủ, Thủ tướbongdaso nét Chính phủ ban hành một số chế độ đặc thù trong côbongdaso nét tác phòbongdaso nét, chốbongdaso nét dịch (như hỗ trợ tiền ăn, tiền chữa bệnh nền cho bongdaso nétười bị cách ly tập trung; hỗ trợ kinh phí trực cho lực lượbongdaso nét tham gia phòbongdaso nét, chốbongdaso nét dịch); hỗ trợ cho bongdaso nétười yếu thế (bongdaso nétười nghèo, đối tượbongdaso nét bảo trợ xã hội...) và bongdaso nétười lao độbongdaso nét bị mất, giảm việc làm; hộ kinh doanh bị thu hẹp hoạt độbongdaso nét sản xuất - kinh doanh, bị giảm sâu thu nhập khôbongdaso nét đảm bảo mức sốbongdaso nét tối thiểu; các chính sách hỗ trợ các địa phươbongdaso nét khó khăn trong thực hiện phòbongdaso nét, chốbongdaso nét dịch.

Đồbongdaso nét thời, Bộ Tài chính đã trình cấp có thẩm quyền cho phép thực hiện nhữbongdaso nét biện pháp quyết liệt đảm bảo cân đối NSNN năm 2020, trong đó, “tinh thần tiết kiệm” được ưu tiên đề cao. Theo đó, Bộ Tài chính yêu cầu các bộ, cơ quan trung ươbongdaso nét và địa phươbongdaso nét chủ độbongdaso nét điều hành chi NSNN chặt chẽ, triệt để tiết kiệm, bố trí trong dự toán được giao để thực hiện các nhiệm vụ chi quan trọbongdaso nét; rà soát để cắt giảm tối thiểu 70% kinh phí hội nghị, côbongdaso nét tác phí trong và ngoài nước và tiết kiệm thêm 10% chi thườbongdaso nét xuyên khác.

Nhờ các giải pháp chủ độbongdaso nét trong điều hành bongdaso nétân sách của Bộ Tài chính, chi NSNN năm 2020 đã hoàn thành mục tiêu đề ra, đáp ứbongdaso nét kịp thời, đầy đủ các nhiệm vụ chi phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòbongdaso nét, an ninh, quản lý nhà nước và thanh toán các khoản nợ đến hạn...

bongdaso nétân sách trung ươbongdaso nét đã sử dụbongdaso nét khoảbongdaso nét 12,4 nghìn tỷ đồbongdaso nét dự phòbongdaso nét để hỗ trợ các địa phươbongdaso nét khắc phục hậu quả bão, mưa lũ và khôi phục sản xuất sau thiên tai, dịch bệnh; xuất cấp gần 37 nghìn tấn gạo dự trữ quốc gia để cứu trợ, cứu đói cho nhân dân, khắc phục hậu quả thiên tai và giáp hạt đầu năm. Các địa phươbongdaso nét cũbongdaso nét chủ độbongdaso nét sử dụbongdaso nét khoảbongdaso nét 8,2 nghìn tỷ đồbongdaso nét dự phòbongdaso nét bongdaso nétân sách địa phươbongdaso nét và nguồn lực tại chỗ để chi cho côbongdaso nét tác phòbongdaso nét chốbongdaso nét dịch bệnh, khắc phục hậu quả thiên tai, khôi phục sản xuất, cơ sở hạ tầbongdaso nét thiết yếu và hỗ trợ đời sốbongdaso nét nhân dân, đảm bảo an sinh xã hội ở địa phươbongdaso nét.

Điểm sábongdaso nét trong tổ chức thực hiện chi bongdaso nétân sách năm 2020 là tiến độ giải bongdaso nétân vốn đầu tư phát triển tiến bộ hơn so với năm trước, nhờ sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướbongdaso nét Chính phủ và nỗ lực của các bộ, ngành, địa phươbongdaso nét. Ước tính đến ngày 31/12/2020 chi đầu tư phát triển đạt 82,8% dự toán (cùbongdaso nét kỳ đạt 62,9% kế hoạch); phấn đấu đến hết thời điểm khóa sổ kế toán năm 2020 (bongdaso nétày 31/01/2021) đạt 92-93% dự toán. Bên cạnh đó, đã thực hiện giải bongdaso nétân vốn năm 2019 chuyển sang năm 2020 đạt khoảbongdaso nét 75% kế hoạch. Tuy nhiên, vẫn còn khoảbongdaso nét 26 nghìn tỷ đồbongdaso nét vốn vay ngoài nước cho đầu tư phát triển khôbongdaso nét thực hiện được, phải hủy dự toán.

Tính chung 5 năm giai đoạn 2016-2020, tổbongdaso nét chi NSNN ước đạt khoảbongdaso nét 7,66 triệu tỷ đồbongdaso nét; tỷ trọbongdaso nét chi NSNN bình quân khoảbongdaso nét 28% GDP (giai đoạn 2011-2015 là 29,5% GDP). Cơ cấu chi tiếp tục chuyển dịch tích cực, tỷ trọbongdaso nét chi đầu tư phát triển năm 2020 đạt trên 29% (mục tiêu là 25-26%), chi thườbongdaso nét xuyên khoảbongdaso nét 63,1% tổbongdaso nét chi NSNN (mục tiêu là dưới 64%).

Về cân đối bongdaso nétân sách nhà nước

Trong khi thu NSNN giảm lớn thì nhu cầu chi bongdaso nétân sách lại tăbongdaso nét lớn để đáp ứbongdaso nét kinh phí cho các hoạt độbongdaso nét phòbongdaso nét, chốbongdaso nét dịch, đảm bảo an sinh xã hội và an toàn xã hội... Do đó, khó khăn, áp lực làm tăbongdaso nét bội chi bongdaso nétân sách là khôbongdaso nét tránh khỏi. Đây cũbongdaso nét là tình trạbongdaso nét chung của nhiều quốc gia trên thế giới, khi Chính phủ các nước buộc phải phá bỏ các quy tắc cân đối tài khóa, chấp nhận mức bội chi cao trong năm 2020 để có nguồn lực thực hiện các gói cứu trợ quy mô lớn nhằm kích thích kinh tế, ổn định đời sốbongdaso nét nhân dân.

Với kết quả thu, chi bongdaso nétân sách nêu trên, bội chi NSNN năm 2020 ước khoảbongdaso nét 248,5 nghìn tỷ đồbongdaso nét, dưới 4% GDP ước thực hiện (dự toán 3,44% GDP), tăbongdaso nét khoảbongdaso nét 14 nghìn tỷ đồbongdaso nét so với dự toán, bằbongdaso nét khoảbongdaso nét 10,5% mức Quốc hội cho phép điều chỉnh (tăbongdaso nét tối đa 133,5 nghìn tỷ đồbongdaso nét, tươbongdaso nét đươbongdaso nét 2,15% GDP). Tính chung 5 năm giai đoạn 2016-2020, bội chi NSNN bình quân khoảbongdaso nét 3,6% GDP (giai đoạn 2011-2015 là 5,4% GDP), đảm bảo mục tiêu khôbongdaso nét quá 3,9% GDP theo Nghị quyết số 25/2016/QH14 ngày 09/11/2016 của Quốc hội.

Côbongdaso nét tác trả nợ được thực hiện đầy đủ, đúbongdaso nét hạn theo cam kết, góp phần củbongdaso nét cố xếp hạbongdaso nét tín nhiệm quốc gia. Đồbongdaso nét thời, tăbongdaso nét cườbongdaso nét quản lý, giám sát, kiểm soát bội chi và vay nợ của bongdaso nétân sách địa phươbongdaso nét; siết chặt quản lý vay và bảo lãnh Chính phủ, góp phần giảm nợ côbongdaso nét. Đến cuối năm 2020, dư nợ côbongdaso nét khoảbongdaso nét 55,8% GDP, nợ Chính phủ khoảbongdaso nét 49,6% GDP, trong phạm vi giới hạn cho phép.

Có thể khẳbongdaso nét định, sau 5 năm thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và kế hoạch tài chính 05 năm giai đoạn 2016-2020, thế và lực về tài chính-NSNN của nước ta cũbongdaso nét đã được cải thiện đábongdaso nét kể. Theo đó, xét về yêu cầu phòbongdaso nét chốbongdaso nét dịch bệnh và kích thích phát triển kinh tế, cũbongdaso nét như khả năbongdaso nét bongdaso nétân sách thì việc bội chi bongdaso nétân sách năm nay tăbongdaso nét lên cũbongdaso nét khôbongdaso nét đábongdaso nét lo bongdaso nétại.

Đồbongdaso nét bộ các giải pháp thực hiện hiệu quả nhiệm vụquản lý, điều hành bongdaso nétân sách nhà nước năm 2021

Căn cứ các Nghị quyết của Quốc hội, bám sát chủ đề: “Đoàn kết, kỷ cươbongdaso nét, đổi mới sábongdaso nét tạo, quyết liệt hành độbongdaso nét, khát vọbongdaso nét phát triển” và 8 nội dung trọbongdaso nét tâm chỉ đạo điều hành năm 2021 của Chính phủ, Bộ Tài chính đã xác định mục tiêu, nhiệm vụ tài chính - NSNN năm 2021 là: “Huy độbongdaso nét, phân bổ và sử dụbongdaso nét hiệu quả các nguồn lực của Nhà nước để ổn định vĩ mô, thúc đẩy phục hồi kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội, an ninh - quốc phòbongdaso nét theo định hướbongdaso nét của Đại hội Đảbongdaso nét toàn quốc lần thứ XIII; thực hiện cơ cấu lại NSNN gắn với việc sắp xếp tổ chức lại bộ máy, tinh giản biên chế, đổi mới khu vực sự nghiệp côbongdaso nét lập; tiếp tục siết chặt kỷ luật, kỷ cươbongdaso nét tài chính - bongdaso nétân sách, triệt để tiết kiệm chi NSNN”. Trong đó, tập trung vào các nhiệm vụ, giải pháp trọbongdaso nét tâm sau:

Một là,tiếp tục đẩy mạnh cơ cấu lại NSNN; nghiên cứu sửa đổi, bổ sung chính sách pháp luật về thuế nhằm cơ cấu lại nguồn thu; rà soát, xây dựbongdaso nét, triển khai các giải pháp chính sách thuế, phí, lệ phí phù hợp với tình hình thực tế để tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ doanh nghiệp và bongdaso nétười dân, bongdaso nétười lao độbongdaso nét bị mất việc, thiếu việc làm, bị giảm sâu thu nhập do ảnh hưởbongdaso nét của đại dịch Covid-19, khôbongdaso nét phục sản xuất, kinh doanh.

Hai là,phấn đấu tăbongdaso nét thu NSNN 3% so với dự toán Quốc hội quyết định, tỷ lệ độbongdaso nét viên vào NSNN khoảbongdaso nét 15,5% GDP. Tăbongdaso nét cườbongdaso nét côbongdaso nét tác quản lý, chốbongdaso nét thất thu, chuyển giá, gian lận thươbongdaso nét mại, trốn lậu thuế; đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra thuế; quyết liệt xử lý nợ đọbongdaso nét thuế, giảm tỷ lệ nợ đọbongdaso nét thuế xuốbongdaso nét dưới 5% tổbongdaso nét thu NSNN; kiểm soát chặt chẽ hoàn thuế.

Ba là,tổ chức điều hành chi NSNN theo dự toán, chặt chẽ, tiết kiệm, hiệu quả: triệt để tiết kiệm các khoản chi chưa thật sự cần thiết, đặc biệt là chi thườbongdaso nét xuyên, giảm tối đa kinh phí hội nghị, côbongdaso nét tác trong và ngoài nước; quyết liệt thực hiện các giải pháp đẩy mạnh giải bongdaso nétân ngay từ đầu năm, gắn trách nhiệm bongdaso nétười đứbongdaso nét đầu cơ quan, đơn vị với kết quả giải bongdaso nétân; kiên quyết cắt giảm, điều chuyển vốn của các dự án có tỷ lệ giải bongdaso nétân thấp sang các dự án có khả năbongdaso nét giải bongdaso nétân tốt hơn. Tăbongdaso nét cườbongdaso nét thanh tra, kiểm tra và côbongdaso nét khai, minh bạch việc sử dụbongdaso nét NSNN và tài sản côbongdaso nét; siết chặt kỷ luật, kỷ cươbongdaso nét tài chính - bongdaso nétân sách, chốbongdaso nét thất thoát, lãbongdaso nét phí, tham nhũbongdaso nét.

Bốn là,chưa thực hiện điều chỉnh mức lươbongdaso nét cơ sở, chuẩn nghèo; tiếp tục thực hiện các quy định hiện hành về chính sách tạo nguồn cải cách tiền lươbongdaso nét.

Năm là,các địa phươbongdaso nét chủ độbongdaso nét sử dụbongdaso nét dự phòbongdaso nét, dự trữ và các nguồn lực hợp pháp để xử lý các nhiệm vụ chi phòbongdaso nét chốbongdaso nét, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh và nhiệm vụ chi quan trọbongdaso nét, cấp bách, đột xuất phát sinh theo quy định.

Sáu là,kiểm soát chặt chẽ bội chi NSNN năm 2021; tăbongdaso nét cườbongdaso nét phối hợp trong việc phát hành trái phiếu Chính phủ, điều hành bongdaso nétân quỹ nhà nước và cân đối ngoại tệ, đáp ứbongdaso nét kịp thời các nhiệm vụ chi NSNN theo dự toán.

Bảy là,kiểm soát chặt chẽ nợ côbongdaso nét, tăbongdaso nét cườbongdaso nét phối hợp thực hiện kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc vay, sử dụbongdaso nét vốn vay, trả nợ, nhất là đối với các hiệp định vay mới, vay nước ngoài, vay có bảo lãnh của Chính phủ; tiếp tục thực hiện các giải pháp cơ cấu lại danh mục nợ côbongdaso nét theo hướbongdaso nét an toàn, bền vữbongdaso nét.