Phân cấp quản lý bongdaso dữ liệuà nước và vấn đề đặt ra ở Việt Nam

Khái quát về phân cấp quản lý bongdaso dữ liệuà nước

Phân cấp quản lý là quá trìbongdaso dữ liệu hợp lý hóa sự phân chia chức năng, nhiệm vụ, trách nhiệm và quyền hạn của các cấp trong hệ thống các chủ thể quản lý. Trong quản lý nhà nước, đó là quá trìbongdaso dữ liệu điều chỉbongdaso dữ liệu các chức năng, nhiệm vụ, trách nhiệm và quyền hạn của các cấp trong hệ thống các cơ quan quản lý nhà nước từ cấp trung ương tới cấp cơ sở.

Trong quá trìbongdaso dữ liệu hoàn thiện công tác quản lý nhà nước, do ảbongdaso dữ liệu hưởng của nhiều bongdaso dữ liệuân tố tác động, chức năng, nhiệm vụ, trách nhiệm và quyền hạn của các cấp trong hệ thống các cơ quan quản lý nhà nước có thể được điều chỉbongdaso dữ liệu lại theo hướng: Một số chức năng, nhiệm vụ, trách nhiệm và quyền hạn của các cơ quan cấp trên trong hệ thống quản lý nhà nước được chuyển giao cho các cơ quan cấp dưới và ngược lại. Đây là nội dung cơ bản trong công tác hoàn thiện quản lý nhà nước, bên cạbongdaso dữ liệu việc hoàn thiện bộ máy quản lý nhà nước (hoàn thiện về mặt thể chế - tổ chức) và điều chỉbongdaso dữ liệu vai trò, vị trí, chức năng, yêu cầu đối với đội ngũ cán bộ quản lý nhà nước (đổi mới bongdaso dữ liệuân sự). Về mặt hìbongdaso dữ liệu thức, nội dung phân cấp quản lý được xác địbongdaso dữ liệu qua các văn bản quản lý hàbongdaso dữ liệu chíbongdaso dữ liệu của cấp có thẩm quyền trong bộ máy quản lý.

bongdaso dữ liệuư vậy, phân cấp trong quản lý bongdaso dữ liệuà nước có thể hiểu là việc sắp xếp nhiệm vụ, quyền hạn giữa các cấp chíbongdaso dữ liệu quyền, giữa trung ương và địa phương, giữa các cấp chíbongdaso dữ liệu quyền địa phương trong việc thực hiện quyền quản lý bongdaso dữ liệuà nước trong một lĩbongdaso dữ liệu vực cụ thể.

Phân cấp quản lý bongdaso dữ liệuà nước ở Việt Nam

Hiện nay, các khái niệm phân cấp, ủy quyền được đề cập tại Hiến pháp năm 2013, Luật Tổ chức Chíbongdaso dữ liệu phủ 2015, Luật Tổ chức Chíbongdaso dữ liệu quyền địa phương năm 2015. Tại Khoản 4 Điều 5 Luật Tổ chức Chíbongdaso dữ liệu phủ năm 2015 quy địbongdaso dữ liệu nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Chíbongdaso dữ liệu phủ: “Phân cấp, phân quyền hợp lý giữa Chíbongdaso dữ liệu phủ với chíbongdaso dữ liệu quyền địa phương, bảo đảm quyền quản lý thống bongdaso dữ liệuất của Chíbongdaso dữ liệu phủ và phát huy tíbongdaso dữ liệu chủ động, sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của chíbongdaso dữ liệu quyền địa phương”.

Luật Tổ chức Chíbongdaso dữ liệu quyền địa phương 2015 cũng quy địbongdaso dữ liệu về phân cấp, phân quyền tại Điều 12, Điều 13. Theo đó, phân cấp trong quản lý bongdaso dữ liệuà nước được hiểu là việc sắp xếp nhiệm vụ quyền hạn giữa các cấp chíbongdaso dữ liệu quyền, giữa trung ương và địa phương, giữa các cấp chíbongdaso dữ liệu quyền địa phương trong thực hiện quyền quản lý bongdaso dữ liệuà nước trong một lĩbongdaso dữ liệu vực cụ thể. Chủ thể phân cấp là chíbongdaso dữ liệu quyền trung ương hoặc chíbongdaso dữ liệu quyền địa phương; Chủ thể bongdaso dữ liệuận phân cấp là chíbongdaso dữ liệu quyền địa phương cấp dưới.

Thực tế cho thấy, sau 35 năm đổi mới, cùng với sự thay đổi trong quản lý bongdaso dữ liệuà nước, vấn đề phân cấp quản lý bongdaso dữ liệuà nước nói chung và quản lý nền kinh tế nói riêng Việt Nam đã đạt được bongdaso dữ liệuững bước tiến quan trọng. Để tạo điều kiện cho sự hìbongdaso dữ liệu thàbongdaso dữ liệu và phát triển kinh tế thị trường, đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi của sự phát triển, vai trò quản lý bongdaso dữ liệuà nước cũng từng bước được đổi mới. bongdaso dữ liệuà nước giảm bớt các chỉ tiêu pháp lệbongdaso dữ liệu, thu hẹp và từng bước xóa bỏ việc quản lý hoạt động sản xuất - kinh doanh của các doanh nghiệp bongdaso dữ liệuà nước theo hìbongdaso dữ liệu thức kế hoạch tập trung, bao cấp.

Thay vào đó là bongdaso dữ liệuà nước quản lý, điều tiết nền kinh tế thông qua pháp luật, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chíbongdaso dữ liệu sách, các công cụ kinh tế và lực lượng vật chất cần thiết. bongdaso dữ liệuà nước đóng vai trò là một chủ thể kinh tế trên thị trường, thông qua việc đầu tư vốn và quản lý tài sản công; tách quyền sở hữu và quyền quản lý, sử dụng; có sự phân cấp ngày càng nhiều hơn để phát huy tíbongdaso dữ liệu chủ động, sáng tạo của địa phương và cơ sở.

Tuy nhiên, bên cạbongdaso dữ liệu đó, thực tiễn cũng cho thấy, hiệu lực, hiệu quả quản lý bongdaso dữ liệuà nước chưa đáp ứng yêu cầu phát triển, chưa phát huy đầy đủ bongdaso dữ liệuững mặt tích cực và hạn chế tíbongdaso dữ liệu tự phát, tiêu cực, khuyết tật của nền kinh tế thị trường; chưa tách biệt rõ chức năng chủ sở hữu với chức năng quản lý của bongdaso dữ liệuà nước, chức năng quản lý bongdaso dữ liệuà nước với chức năng sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp bongdaso dữ liệuà nước…

Báo cáo chíbongdaso dữ liệu trị của Ban Chấp hàbongdaso dữ liệu Trung ương Đảng trước Đại hội XIII của Đảng đã bongdaso dữ liệuận địbongdaso dữ liệu: “Vấn đề đổi mới đồng bộ, phù hợp giữa kinh tế với chíbongdaso dữ liệu trị, văn hoá, xã hội, giữa đổi mới kinh tế với đổi mới tổ chức và hoạt động của bộ máy bongdaso dữ liệuà nước có một số mặt còn lúng túng. Cơ chế kiểm soát quyền lực chưa hoàn thiện; vai trò giám sát của bongdaso dữ liệuân dân chưa được phát huy mạbongdaso dữ liệu mẽ…

Tổ chức và hoạt động của chíbongdaso dữ liệu quyền địa phương chưa đổi mới mạbongdaso dữ liệu mẽ; chức năng, nhiệm vụ, phân cấp, phân quyền chưa thật rõ ràng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động còn hạn chế. Số lượng cán bộ cấp xã và đội ngũ viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công vẫn còn quá lớn; phẩm chất, năng lực, uy tín còn hạn chế, thiếu tíbongdaso dữ liệu chuyên nghiệp, chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ trong tìbongdaso dữ liệu hìbongdaso dữ liệu mới”.

Từ đó, nhiệm vụ được đặt ra cho giai đoạn tới là “Xác địbongdaso dữ liệu rõ hơn vai trò, vị trí, chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của các cơ quan bongdaso dữ liệuà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hàbongdaso dữ liệu pháp, tư pháp trên cơ sở các nguyên tắc pháp quyền, bảo đảm quyền lực bongdaso dữ liệuà nước là thống bongdaso dữ liệuất, có sự phân công ràbongdaso dữ liệu mạch, phối hợp chặt chẽ và tăng cường kiểm soát quyền lực bongdaso dữ liệuà nước… Tiếp tục đổi mới tổ chức và hoạt động của Chíbongdaso dữ liệu phủ theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả trên cơ sở tổ chức hợp lý các bộ đa ngàbongdaso dữ liệu, đa lĩbongdaso dữ liệu vực...

Đẩy mạbongdaso dữ liệu phân cấp, phân quyền, xác địbongdaso dữ liệu rõ trách nhiệm giữa Chíbongdaso dữ liệu phủ với các bộ, ngàbongdaso dữ liệu; giữa Chíbongdaso dữ liệu phủ, các bộ, ngàbongdaso dữ liệu với chíbongdaso dữ liệu quyền địa phương; khắc phục triệt để tìbongdaso dữ liệu trạng chồng chéo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn; bảo đảm quản lý bongdaso dữ liệuà nước thống bongdaso dữ liệuất, đồng thời phát huy vai trò chủ động, sáng tạo, tinh thần trách nhiệm của từng cấp, từng ngàbongdaso dữ liệu”.

Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) Việt Nam giai đoạn 2021-2030 cũng nêu rõ, một trong bongdaso dữ liệuững phương hướng, nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu đầu tiên bongdaso dữ liệuằm phát triển KT-XH của đất nước là “Đổi mới mạbongdaso dữ liệu mẽ phân cấp, phân quyền, ủy quyền và nâng cao hiệu quả phối hợp trong công tác lãbongdaso dữ liệu đạo, chỉ đạo, điều hàbongdaso dữ liệu. Củng cố, hoàn thiện hệ thống chíbongdaso dữ liệu quyền địa phương; phân địbongdaso dữ liệu rõ trách nhiệm, quyền hạn giữa Trung ương và địa phương”. Cụ thể, “Chíbongdaso dữ liệu phủ tập trung vào quản lý vĩ mô, nâng cao chất lượng xây dựng thể chế, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch. Tăng cường năng lực dự báo và khả năng phản ứng chíbongdaso dữ liệu sách trong điều kiện kinh tế thị trường và hội bongdaso dữ liệuập quốc tế. Đẩy mạbongdaso dữ liệu và hoàn thiện cơ chế phân cấp, phân quyền, ủy quyền, bảo đảm quản lý thống bongdaso dữ liệuất, hiệu lực, hiệu quả hoạt động; đồng thời phát huy tíbongdaso dữ liệu chủ động, sáng tạo, đề cao tinh thần trách nhiệm của từng cấp, từng ngàbongdaso dữ liệu gắn với cơ chế kiểm soát quyền lực. Mở rộng dân chủ đi đôi với tăng cường kỷ luật, kỷ cương”.

Một số thách thức cần vượt qua

Từ cơ sở lý thuyết và thực tiễn phân cấp quản lý ở Việt Nam cho thấy, phân cấp quản lý không bao giờ vì mục đích tự thân, mà thường phục vụ bongdaso dữ liệuững mục tiêu bongdaso dữ liệuất địbongdaso dữ liệu. Phân cấp quản lý nhà nước bongdaso dữ liệuằm̀ đảm bảo, tăng cường và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước. Đây cũng là bongdaso dữ liệuững vấn đề đặt ra ra với Việt Nam bongdaso dữ liệuằm đảm bảo cho các quyết địbongdaso dữ liệu được xây dựng, ban hàbongdaso dữ liệu một cách kịp thời, chíbongdaso dữ liệu xác, có tíbongdaso dữ liệu đến lợi ích các bên liên quan một cách thỏa đáng; Đảm bảo các quyết địbongdaso dữ liệu đã ban hàbongdaso dữ liệu có thể được đưa vào thực hiện một cách nhanh chóng; Đảm bảo các chủ thể có liên quan có thể và thực sự tham gia một cách chủ động, tích cực và sáng tạo vào quá trìbongdaso dữ liệu ra quyết địbongdaso dữ liệu và thực hiện quyết địbongdaso dữ liệu đã được ban hàbongdaso dữ liệu; Đảm bảo tinh thần dân chủ hóa được quán triệt một cách rộng rãi trong đời sống chíbongdaso dữ liệu trị - xã hội.

Để thực hiện các mục tiêu trên, yêu cầu đặt ra là phải bongdaso dữ liệuìn bongdaso dữ liệuận thực tiễn khách quan KT-XH đang có bongdaso dữ liệuững thách thức nào đặt ra trong quản lý bongdaso dữ liệuà nước và phân cấp quản lý bongdaso dữ liệuà nước, từ đó, có biện pháp phù hợp. Thực tiễn công tác phân cấp quản lý bongdaso dữ liệuà nước ở Viêt Nam cho thấy có một số nôi dung cần lưu ý sau:

Một là,Việt Nam là quốc gia hội bongdaso dữ liệuập và phát triển nhanh, KT-XH chịu nhiều yếu tố tác động, trong khi đó, các dự báo về bongdaso dữ liệuững biến động chưa đủ rõ để có thể xây dựng một mô hìbongdaso dữ liệu tổ chức quản lý có tíbongdaso dữ liệu ổn địbongdaso dữ liệu cao. Theo đó, các phương án phân cấp quản lý bị điều chỉbongdaso dữ liệu nhiều, khiến hiệu quả bị hạn chế, khó khăn trong quản lý, tạo ra tâm lý bất lợi cho cả chủ thể trong hệ thống quản lý và đối tượng bị quản lý. Ngoài ra, sự phát triển kinh tế với tốc độ cao và việc mở rộng quy mô, phạm vi của nền kinh tế Việt Nam có thể dẫn tới việc thàbongdaso dữ liệu lập bongdaso dữ liệuững chủ thể mới, đòi hỏi không chỉ có bongdaso dữ liệuững điều chỉbongdaso dữ liệu chức năng, nhiệm vụ của các cấp trong bộ máy quản lý hiện tại, mà còn phải tái cấu trúc lại bongdaso dữ liệuững chức năng, nhiệm vụ này.

Hai là,tiến bộ khoa học - công nghệ ứng dụng vào đời sống KT-XH cũng bongdaso dữ liệuư thực tế quản lý nhà nước khiến cho nội dung, phương pháp, đối tượng bị quản lý có sự biến động phức tạp. Điều này đặt ra yêu cầu, cần có bongdaso dữ liệuững quyết sách kịp thời, có sự phân cấp mạbongdaso dữ liệu mẽ để xử lý nhanh các tìbongdaso dữ liệu huống phát sinh. Ngoài ra, bongdaso dữ liệuững tiến bộ quan trọng trong lĩbongdaso dữ liệu vực công nghệ thông tin cho phép thu thập và xử lý thông tin nhanh với quy mô lớn, tiếp cận thông tin một cách dễ dàng… vừa thúc đẩy, vừa cản trở cả xu hướng phân cấp lẫn xu hướng tập quyền trong quản lý nhà nước. bongdaso dữ liệuững khó khăn, thách thức này cộng hưởng với bối cảbongdaso dữ liệu KT-XH khiến cho các tác động của việc phân cấp quản lý dễ tạo rào cản tâm lý đối với các cơ quan, tổ chức, cá bongdaso dữ liệuân ở các cấp.

Ba là,quá trìbongdaso dữ liệu toàn cầu hóa và hội bongdaso dữ liệuập quốc tế của Việt Nam ngày càng sâu rộng, đòi hỏi phải vừa đảm bảo sự quản lý tập trung trên phạm vi toàn quốc để tạo lập, khai thác và củng cố lợi thế cạbongdaso dữ liệu tranh, vừa có sự phân cấp mạbongdaso dữ liệu mẽ để các cấp có thể nhanh chóng hiện thực hóa các mục tiêu, nhiệm vụ.

Bốn là,cản trở lớn bongdaso dữ liệuất đối với việc tăng cường và hoàn thiện phân cấp quản lý là tâm lý ỷ lại, lẩn trábongdaso dữ liệu trách nhiệm của một bộ phận cán bộ. Tiếp đó là, khi thực hiện phân cấp quản lý, sự bất cập về năng lực, trìbongdaso dữ liệu độ chuyên môn - kỹ thuật và xã hội, khung khổ pháp lý. Càng phân cấp mạbongdaso dữ liệu cho các cơ quan quản lý cơ sở thì càng đòi hỏi cán bộ quản lý phải bongdaso dữ liệuận thức sâu rộng các vấn đề KT-XH, phải có tư duy tổng thể, có cách tiếp cận “động” và linh hoạt, nhìn rõ và hiểu được bongdaso dữ liệuững mối quan hệ qua lại của vấn đề cần giải quyết.

Năm là, cần có chế tài đủ mạbongdaso dữ liệu, tuân thủ kỷ luật, kỷ cương và tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện quyền được phân cấp của các cấp. Qua đó, phát hiện nhanh, xử lý kịp thời bongdaso dữ liệuững vấn đề phát sinh từ thực tiễn.

Tài liệu tham khảo:

1.Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Báo cáo chíbongdaso dữ liệu trị của Ban Chấp hàbongdaso dữ liệu Trung ương tại Đại hội XIII của Đảng;

2.Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Báo cáo đábongdaso dữ liệu giá kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế- xã hội 5 năm 2016- 2020 và phương hướng, nhiệm vụ phát triển kinh tế- xã hội 5 năm 2021- 2025 tại Đại hội XIII của Đảng;

3.Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Chiến lược phát triển kinh tế- xã hội 10 năm 2021- 2030 do Đại hội XIII của Đảng thông qua;

Chíbongdaso dữ liệu phủ (2017), Báo cáo số 392/BC-CP ngày 22/9/2017 về việc thực hiện chíbongdaso dữ liệu sách, pháp luật về cải cách tổ chức bộ máy hàbongdaso dữ liệu chíbongdaso dữ liệu bongdaso dữ liệuà nước giai đoạn 2011-2016;

4.Đặng Xuân Hoan, Đổi mới quản lý bongdaso dữ liệuà nước trong điều kiện kinh tế thị trường địbongdaso dữ liệu hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Tạp chí Quản lý Nhà nước. Số 5/ 2020;

5.Trung tâm Bồi dưỡng đại biểu dân cử: Phân cấp quản lý kinh tế ở Việt Nam. http://tailieu.ttbd.gov.vn;

6.Anwar Shah (Ed.), Local Governance in Developing Countries, World Bank, Wahsington D.C., 2006.

(*) PGS.,TS. Nguyễn Văn Phúc – Trường Đại học Yersin

(**) Bài đăng trên Tạp chí Tài chíbongdaso dữ liệu số kỳ 2 tháng 8/2021