“Né hạn”, bongdaso tintuc nghệ số

Xuân Thảo

Công nghệ số giúp giám sát hiệu quả tài nguyên nước, vận hành liên hồ chứa, dự báo hạn hán, thiếu nước, phòng chống thiên tai trong bối cảnh biến đổi khí hậu phức tạp, khó lường.

Ảnh minh họa: Internet.
Ảnh minh họa: Internet.

Xây dựng hệ thống trực tuyến

Trong 7 năm qua, Cục Quản lý Tài nguyên bongdaso tintuc (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã phối hợp với Cục Chuyển đổi số và Thông tin dữ liệu tài nguyên môi trường triển khai xây dựng Hệ thống Giám sát khai thác, sử dụng tài nguyên bongdaso tintuc (https://iot.monre.gov.vn/tnn/).

Hệ thống này theo dõi, giám sát trực tuyến các công trình khai thác, sử dụng bongdaso tintuc mặt; công trình khai thác, sử dụng bongdaso tintuc dưới đất do Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cấp phép. Đặc biệt, kết nối, liên thông được với hệ thống hiện có về quan trắc lưu lượng, mực bongdaso tintuc, chất lượng bongdaso tintuc của các hồ chứa thủy lợi, thủy điện thuộc quy trình vận hành liên hồ chứa đã ban hành, giúp phòng chống thiên tai.

Tính đến cuối tháng 4/2025, hệ thống đã cập nhật được tổng cộng 13.507 giấy phép tài nguyên bongdaso tintuc các loại lên hệ thống, trong đó có 2.270 giấy phép cấp Bộ và 11.237 giấy phép cấp tỉnh.

Hệ thống giám sát tài nguyên bongdaso tintuc đã có 831 công trình khai thác tài nguyên bongdaso tintuc thuộc đối tượng cấp phép của Bộ Nông nghiệp và Môi trường đăng ký, kết nối truyền dữ liệu về hệ thống. Trong đó, Cục Quản lý tài nguyên bongdaso tintuc đã phê duyệt kết nối thành công để truyền dữ liệu về hệ thống đối với 810 công trình (số lượng công trình bongdaso tintuc mặt: 697; công trình bongdaso tintuc dưới đất: 111; bongdaso tintuc biển: 2).

Cục Quản lý tài nguyên bongdaso tintuc đang sử dụng phần mềm quản lý thông tin, vận hành hồ chứa phục vụ công tác chỉ đạo điều hành (https://quanly.dwrm.gov.vn/hochua).

Hệ thống hiện tại đã tiếp nhận số liệu vận hành của hơn 134 hồ chứa thuộc quy trình vận hành liên hồ chứa trên 11 lưu vực sông, bao gồm: sông Hồng, sông Mã, sông Cả, sông Hương, sông Vu Gia - Thu Bồn, sông Trà Khúc, sông Kôn - Hà Thanh, sông Ba, sông Sê San, sông Srepok và sông Đồng Nai.

Các thông tin, số liệu vận hành mà các đơn vị quản lý vận hành các hồ chứa cập nhật lên hệ thống là cơ sở quan trọng trong việc phân tích, đánh giá việc tuân thủ các quy định của Quy trình vận hành liên hồ chứa trên 11 lưu vực sông.

Đây là giải pháp quan trọng trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp, cùng với nhu cầu khai thác và sử dụng bongdaso tintuc gia tăng nhanh chóng, nguồn bongdaso tintuc trên các lưu vực sông đang đối mặt với nhiều thách thức.

Cảnh báo sớm nguy cơ hạn hán

Bản đồ hạn hán, thiếu bongdaso tintuc và kịch bản nguồn bongdaso tintuc không chỉ cung cấp thông tin dự báo, cảnh báo nguy cơ hạn hán mà còn hỗ trợ công tác điều hòa, phân phối tài nguyên bongdaso tintuc trên lưu vực sông, góp phần bảo đảm an ninh nguồn bongdaso tintuc, an ninh lương thực, an ninh năng lượng và các nhu cầu thiết yếu khác của người dân.

Theo TS. Nguyễn Minh Khuyến, Phó Cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên bongdaso tintuc (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), từ khi Luật Tài nguyên bongdaso tintuc 2023 có hiệu lực thi hành, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chỉ đạo quyết liệt việc áp dụng thành tựu khoa học công nghệ trong quản lý tài nguyên bongdaso tintuc.

Minh chứng rõ nét nhất là trong công tác giám sát tài nguyên bongdaso tintuc, vận hành liên hồ chứa, dự báo hạn hán thiếu bongdaso tintuc, kịch bản nguồn bongdaso tintuc, xây dựng cơ sở dữ liệu tài nguyên bongdaso tintuc quốc gia đảm bảo: “Đúng - Đủ - Sạch - Sống”.

“Để xây dựng bản đồ hạn hán, thiếu bongdaso tintuc và kịch bản nguồn bongdaso tintuc ứng dụng đồng bộ các công nghệ chuyển đổi số hiện đại, đơn vị đã thu thập và xử lý dữ liệu lớn (Big Data) được cập nhập liên tục, bao gồm: số liệu mưa, dòng chảy, lượng bongdaso tintuc hồ chứa, mực bongdaso tintuc dưới đất và nhu cầu sử dụng bongdaso tintuc...Việc ứng dụng mô hình số cho phép tất cả dữ liệu được tích hợp vào hệ thống quản lý tập trung, cho phép cập nhật, đồng bộ và truy xuất nhanh chóng. Xây dựng và áp dụng tổ hợp các mô hình số dự báo mưa hạn mùa để dự báo lượng mưa cho 6 tháng tiếp theo nhằm cung cấp thông tin cho các kịch bản”, TS. Nguyễn Minh Khuyến cho biết thêm.

Để xây dựng bản đồ hạn, đơn vị còn áp dụng mô hình thủy văn dự báo dòng chảy, biến trình mực bongdaso tintuc tại các hồ chứa. Sử dụng các phương pháp, thuật toán để phân tích xu thế hạn hán, đánh giá nguy cơ thiếu bongdaso tintuc theo vùng, tiểu vùng.

Dựa trên kết quả mô phỏng, các vùng được chia theo mức độ thiếu hụt bongdaso tintuc: nhẹ, trung bình, nghiêm trọng. Trên nền tảng GIS, bản đồ hạn được thiết kế. Các vùng hạn được thể hiện trực quan trên bản đồ số, giúp người dùng dễ dàng nhận biết khu vực bị ảnh hưởng, mức độ nghiêm trọng và diễn biến theo thời gian.

Cùng với việc xây dựng bản đồ hạn hán, các cơ quan quản lý tài nguyên bongdaso tintuc thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường còn xây dựng các kịch bản nguồn bongdaso tintuc. Các kịch bản được thiết lập dựa trên xu thế lượng mưa (so với trung bình năm ngoái, các năm gần đây..), xu thế dòng chảy, tổng lượng bongdaso tintuc tích trữ ở các hồ chứa thủy điện, mực bongdaso tintuc trong các tầng chứa bongdaso tintuc dưới đất và nhu cầu khai thác, sử dụng của các ngành. Từ đó, phân tích tác động của từng kịch bản đến cấp bongdaso tintuc sinh hoạt, nông nghiệp, thủy điện.