Thực trạng giám sát hoạt động bongdaso danh sách các trận đấu thuế

Mục đích của giám sát hoạt động bongdaso danh sách các trận đấu thuế là đánh giá thực trạng và ý thức chấp hành kỷ luật của thành viên đoàn bongdaso danh sách các trận đấu, nắm bắt kịp thời những khó khăn, vướng mắc trong quá trình bongdaso danh sách các trận đấu để có biện pháp chấn chỉnh, giải quyết, nâng cao tính nghiêm minh trong thực thi công vụ của cơ quan thuế. Nội dung quá trình giám sát hoạt động bongdaso danh sách các trận đấu thuế bao gồm: giám sát trước, trong và sau bongdaso danh sách các trận đấu thuế, tức là từ khâu lập kế hoạch, thực hiện và kết luận bongdaso danh sách các trận đấu, đôn đốc xử lý thu hồi nợ thuế.

bongdaso danh sách các trận đấu thuế vừa góp phần chống thất thu, tăng thu cho ngân sách nhà nước (NSNN), nhằm răn đe, phòng ngừa người nộp thuế (NNT) gian lận, trốn, tránh nghĩa vụ thuế. Cụ thể, bongdaso danh sách các trận đấu thuế giai đoạn 2007 – 2012 đạt được những kết quả đáng khích lệ sau: tổng số thuế kiến nghị thu vào NSNN tăng thêm sau bongdaso danh sách các trận đấu đạt 17,49 tỷ đồng. Trong đó: năm 2008 đạt 2,56 tỷ đồng, tăng 101% so với năm 2007; năm 2010 đạt 3,21 tỷ đồng, tăng 28% so với năm 2009; năm 2011 đạt 3,4 tỷ đồng, tăng 6% so với năm 2010; năm 2012 đạt 4,5 tỷ đồng, tăng 32% so với năm 2011.

Đáng chú ý, ngành Thuế đã phát hiện được nhiều NNT có sai phạm lớn, số thuế truy thu nộp vào NSNN tăng qua các các năm. Theo đó, năm 2008 đạt 648 triệu đồng/NNT, tăng 66% so với năm 2007; năm 2010 đạt 790 triệu đồng/NNT, tăng 15% so với năm 2009; năm 2012 đạt 639 triệu đồng/NNT, tăng 14% so với năm 2011. Điều này cho thấy trong những năm qua, ngành Thuế nói chung và các Cục thuế nói riêng đã nâng cao chất lượng và thực hiện tốt công tác bongdaso danh sách các trận đấu (Cục Thuế TP. Hà Nội, Cục Thuế TP. Hồ Chí Minh, Cục Thuế Đồng Nai, Cục Thuế Bình Dương, Cục Thuế Thanh Hoá...).

Một số tồn tại và hạn chế

Bên cạnh những kết quả trên, thời gian qua bongdaso danh sách các trận đấu thuế vẫn bộc lộ một số tồn tại hạn chế như: số lượng doanh nghiệp (DN) được bongdaso danh sách các trận đấu thấp, khâu lựa chọn đối tượng bongdaso danh sách các trận đấu còn chưa bao quát hết NNT gian lận; một số cuộc bongdaso danh sách các trận đấu có kết quả truy thu và xử phạt thấp; một số cuộc bongdaso danh sách các trận đấu còn diễn ra kéo dài; tỷ lệ nợ thuế sau bongdaso danh sách các trận đấu còn cao do cơ quan thuế chưa quyết liệt vào cuộc… Cụ thể:

Thứ nhất,lập kế hoạch bongdaso danh sách các trận đấu. Việc xây dựng kế hoạch bongdaso danh sách các trận đấu ở một số cơ quan thuế địa phương còn mang tính hình thức, chủ yếu phụ thuộc vào kinh nghiệm của cán bộ đảm nhiệm công tác xây dựng kế hoạch. Do cán bộ bongdaso danh sách các trận đấu thuế mới tiếp cận với phương pháp bongdaso danh sách các trận đấu dựa trên cơ sở phân tích rủi ro, đặc biệt là phân tích NNT trước và sau bongdaso danh sách các trận đấu, nên vẫn còn thiếu kinh nghiệm. Hơn nữa, do trình độ của cán bộ bongdaso danh sách các trận đấu không đồng đều, nên việc lập kế hoạch bongdaso danh sách các trận đấu chưa thực sự sát đúng với khả năng thực hiện của cơ quan thuế.

Bên cạnh đó, việc phân tích rủi ro trong bongdaso danh sách các trận đấu thuế mới chỉ dừng lại ở một số bước đánh giá cơ bản, chưa chi tiết. Khi đánh giá tiêu chí quy mô và tốc độ phát triển của ngành và các DN, thiếu các chỉ tiêu bình quân chung của từng ngành, địa phương và khu vực. Cán bộ bongdaso danh sách các trận đấu mới chỉ dừng lại ở việc phân tích báo cáo tài chính của NNT theo chiều dọc, chiều ngang mà vẫn chưa áp dụng phân tích các tỷ suất vào đánh giá rủi ro; Hệ thống chỉ tiêu phân tích, đánh giá mức độ rủi ro về thuế của NNT chưa được xây dựng hoàn chỉnh, các tiêu chí phân loại NNT để xác định phạm vi bongdaso danh sách các trận đấu chưa rõ ràng, gây khó khăn cho việc lựa chọn các đối tượng được bongdaso danh sách các trận đấu…

Năm 2007, chỉ tiêu kế hoạch bongdaso danh sách các trận đấu về số lượng NNT chỉ đạt 94,3% so với kế hoạch. Năm 2008, chỉ tiêu hoàn thành kế hoạch bongdaso danh sách các trận đấu đạt 91,7% và giảm chỉ còn 85,9% trong năm 2009… Nguyên nhân của việc không hoàn thành kế hoạch bongdaso danh sách các trận đấu là do công tác lập kế hoạch, dự báo của ngành Thuế chưa sát với khả năng thực hiện bongdaso danh sách các trận đấu của Ngành, cơ quan thuế trong từng năm. Mặt khác, ngành Thuế chưa lập công cụ và phương pháp để thực hiện hoàn chỉnh hoạt động bongdaso danh sách các trận đấu theo phân tích rủi ro, nhiều địa phương còn chưa thực hiện nghiêm túc phương pháp bongdaso danh sách các trận đấu dựa trên phân tích rủi ro và lựa chọn trường hợp bongdaso danh sách các trận đấu.

Thứ hai, thực hiện bongdaso danh sách các trận đấu. Thời gian qua, việc phân công, phân nhiệm giữa các thành viên trong đoàn bongdaso danh sách các trận đấu, trách nhiệm của lãnh đạo bộ phận bongdaso danh sách các trận đấu chưa rõ ràng, cụ thể, còn trùng lắp yêu cầu quản lý; việc thực hiện các chế độ báo cáo tiến độ cuộc bongdaso danh sách các trận đấu, xử lý các vướng mắc phát sinh trong quá trình bongdaso danh sách các trận đấu chưa kịp thời, và bộ phận bongdaso danh sách các trận đấu chưa tạo được hình ảnh người cán bộ làm công tác bongdaso danh sách các trận đấu đối với NNT, làm giảm hiệu quả bongdaso danh sách các trận đấu thuế. Trong khi đó, số lượng NNT được bongdaso danh sách các trận đấu còn ít dẫn đến tình trạng có DN nhiều năm không được bongdaso danh sách các trận đấu dễ dẫn đến tình trạng sai phạm mang tính chất hệ thống, kéo dài từ năm này sang năm khác.

Thứ ba, xử lý kết quả sau bongdaso danh sách các trận đấu. Thực tế, nợ đọng thuế sau bongdaso danh sách các trận đấu một bộ phận NNT đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến nguồn thu của Ngành. Đây là vấn đề nhức nhối không chỉ với bộ phận bongdaso danh sách các trận đấu mà còn đối với cơ quan thuế, làm giảm tính nghiêm minh trong công tác bongdaso danh sách các trận đấu. Tỷ lệ số thuế còn nợ đọng chưa thu được vào NSNN giai đoạn 2008-2012 cao xấp xỉ 50% (Tại Cục Thuế Hà Nội, năm 2012, tỷ lệ nợ đọng trên số thuế truy thu là 51,6%; tại TP. Hồ Chí Minh, năm 2012, tỷ lệ nợ đọng trên số truy thu là 45%). Bên cạnh đó, cơ quan thuế chưa quyết liệt và chưa tìm ra giải pháp hữu hiệu trong việc đôn đốc thu hồi nợ thuế sau bongdaso danh sách các trận đấu; chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận chức năng trong nội bộ cơ quan thuế như: kiểm tra thuế, kê khai, kế toán thuế, quản lý nợ… Do vậy, số thuế NNT thực nộp vào NSNN sau bongdaso danh sách các trận đấu đạt tỷ lệ thấp.

Thứ tư, vướng mắc về cơ chế, chính sách. Việc giám sát hoạt động bongdaso danh sách các trận đấu thuế còn gặp nhiều khó khăn, do một số bất cập về chính sách. Theo Luật bongdaso danh sách các trận đấu hiện hành, sau khi thành lập đoàn bongdaso danh sách các trận đấu, người ra quyết định bongdaso danh sách các trận đấu phải giám sát đoàn bongdaso danh sách các trận đấu hoặc cử người giám sát. Tuy nhiên, trên thực tế, do số lượng biên chế của bộ phận bongdaso danh sách các trận đấu ngành Thuế còn hạn chế, trong khi cùng thời điểm phải tổ chức nhiều đoàn bongdaso danh sách các trận đấu, dẫn đến không đủ người để giám sát. Ngoài ra, trong quy trình bongdaso danh sách các trận đấu quy định sổ nhật ký chỉ có một và do trưởng đoàn bongdaso danh sách các trận đấu quản lý, trong khi đó đoàn bongdaso danh sách các trận đấu được chia thành các tổ, nhóm làm việc độc lập với trưởng đoàn bongdaso danh sách các trận đấu, nên rất khó khăn cho trưởng đoàn bongdaso danh sách các trận đấu trong việc theo dõi, ghi sổ nhật ký bongdaso danh sách các trận đấu, làm mất nhiều thời gian của trưởng đoàn.

Giải pháp giám sát hoạt động bongdaso danh sách các trận đấu thuế

Nhằm chấn chỉnh kịp thời những bất cập trong quản lý hoạt động bongdaso danh sách các trận đấu, nâng cao hiệu quả giám sát bongdaso danh sách các trận đấu thuế, xin đề xuất giải pháp sau:

Thứ nhất, lập kế hoạch bongdaso danh sách các trận đấu. Việc giám sát khâu lập kế hoạch bongdaso danh sách các trận đấu cần được kiểm soát chặt chẽ. Quá trình phân tích, lập kế hoạch cần có sự tham gia bắt buộc của phó trưởng phòng bongdaso danh sách các trận đấu phụ trách trực tiếp đoàn bongdaso danh sách các trận đấu và có ý kiến chỉ đạo của trưởng phòng bongdaso danh sách các trận đấu, để xác định rủi ro phát sinh của NNT. Trong trường hợp cần thiết đoàn bongdaso danh sách các trận đấu có trách nhiệm báo cáo lãnh đạo cơ quan thuế. Danh sách NNT sau khi được bộ phận bongdaso danh sách các trận đấu phân tích rủi ro cần công khai, lấy ý kiến phản hồi từ bộ phận kiểm tra thuế, các chi cục thuế và bộ phận kê khai và kế toán thuế, nhằm thu thập thêm thông tin, sàng lọc kỹ các đối tượng bongdaso danh sách các trận đấu.

Thứ hai,thực hiện bongdaso danh sách các trận đấu. Nội dung giám sát trong quá trình hoạt động bongdaso danh sách các trận đấu gồm hai nội dung chính: Một là, bộ phận bongdaso danh sách các trận đấu cần chuẩn hóa trình tự các bước bongdaso danh sách các trận đấu và hệ thống các mẫu biểu theo quy trình bongdaso danh sách các trận đấu, để đảm bảo công chức thuế thực hiện đúng, đầy đủ và trình tự công tác bongdaso danh sách các trận đấu; Hai là, lãnh đạo bộ phận bongdaso danh sách các trận đấu phân công công tác giám sát theo nguyên tắc mỗi nội dung công việc của thành viên và trưởng đoàn bongdaso danh sách các trận đấu có ít nhất một người giám sát trên các nội dung công việc theo quy trình thanh kiểm tra; giám sát bằng chế độ báo cáo thông qua việc quy định thời gian và thực hiện mẫu biểu báo cáo.

Thứ ba, sau bongdaso danh sách các trận đấu. Để tạo điều kiện thuận lợi cho NNT trong việc thực hiện kiến nghị với cơ quan thuế rất cần các biện pháp xử lý sau bongdaso danh sách các trận đấu. Tuy nhiên, thời gian qua, cơ quan thuế mới làm tốt việc hướng dẫn thực hiện quyết định và chưa hướng dẫn tốt cho NNT khắc phục hoặc thực hiện các công việc cần thiết khác phát sinh sau bongdaso danh sách các trận đấu. Bên cạnh đó, việc giám sát thực hiện kiến nghị của cơ quan thuế sau bongdaso danh sách các trận đấu thuế cũng còn hạn chế và chưa đồng đều, khiến hiệu quả của hoạt động bongdaso danh sách các trận đấu thuế bị ảnh hưởng đáng kể.

Về đôn đốc thu hồi nợ đọng thuế sau bongdaso danh sách các trận đấu: ngành Thuế xác định công tác thu hồi nợ sau bongdaso danh sách các trận đấu là một nhiệm vụ trọng tâm trong việc nâng cao hiệu quả bongdaso danh sách các trận đấu thuế. Do đó, công tác theo dõi đôn đốc nợ sau bongdaso danh sách các trận đấu phải đạt được mục đích sau: xác định chính xác số nợ, nguyên nhân nợ, đề xuất biện pháp; xác định được phần việc, trách nhiệm của từng khâu, từng bộ phận chức năng trong cơ quan thuế trong công tác theo dõi đôn đốc nợ, tránh chồng chéo, bỏ sót nợ. Để giảm bớt khó khăn cho NNT thì ngành Thuế nên cho phép NNT cam kết thực hiện nộp dần tiền thuế vào NSNN đối với trường hợp NNT bị truy thu thuế lớn vượt quá khả năng nộp đủ một lần tiền thuế.

Thứ tư,cơ chế, chính sách. Ngành Thuế cần nâng cao thẩm quyền của giám sát của các lãnh đạo bộ phận bongdaso danh sách các trận đấu (lãnh đạo phòng, lãnh đạo khối bongdaso danh sách các trận đấu), nâng cao trách nhiệm giám sát khi trình, ký duyệt các văn bản bongdaso danh sách các trận đấu.

Thứ năm, NNT giám sát đối tượng bongdaso danh sách các trận đấu. Cơ quan thuế cần ban hành “Thư ngỏ bongdaso danh sách các trận đấu gửi NNT” với mục tiêu xây dựng nguồn nhân lực bongdaso danh sách các trận đấu có chất lượng, văn minh lịch sự trong giao tiếp, ứng xử; liêm chính và có tính kỷ luật trong khi thực thi nhiệm vụ. Cơ quan thuế yêu cầu các đoàn bongdaso danh sách các trận đấu khi tiến hành công bố quyết định bongdaso danh sách các trận đấu sẽ chuyển “Thư ngỏ” của cơ quan thuế tới NNT. Tại thư ngỏ có địa chỉ và số điện thoại của cơ quan thuế để NNT có thể gửi ý kiến phản hồi về cơ quan thuế. Đây là một thông điệp quan trọng gửi NNT thể hiện sự dân chủ trong hoạt động bongdaso danh sách các trận đấu, tôn trọng ý kiến của NNT, nhằm quản lý tốt hơn hoạt động bongdaso danh sách các trận đấu, cán bộ bongdaso danh sách các trận đấu, tránh tiêu cực, nhũng nhiễu trong hoạt động bongdaso danh sách các trận đấu làm giảm uy tín, hình ảnh của cơ quan thuế. Bên cạnh đó, cần khẩn trương áp dụng các tiêu chí đánh giá hiệu quả cuộc bongdaso danh sách các trận đấu về mặt định lượng và định tính, để đánh giá hoạt động bongdaso danh sách các trận đấu theo tiêu chí hiệu quả, đánh giá chất lượng của hoạt động bongdaso danh sách các trận đấu thuế của từng bộ phận bongdaso danh sách các trận đấu, từng cơ quan thuế.

Trong quá trình tổ chức thực hiện giám sát, cơ quan thuế cần xem xét bình chọn các cá nhân và đoàn bongdaso danh sách các trận đấu thực hiện tốt để tuyên dương nhằm nhân rộng gương điển hình và phát huy trong toàn ngành Thuế. Việc giám sát hoạt động bongdaso danh sách các trận đấu thuế cần được cơ quan thuế tổng hợp đánh giá hàng năm, để có những điều chỉnh phù hợp với thực tiễn công tác bongdaso danh sách các trận đấu. Có như vậy, hoạt động bongdaso danh sách các trận đấu thuế mới dần đi vào nề nếp, đảm bảo tính chuyên sâu, chuyên nghiệp nhưng cũng hết sức khách quan, dân chủ, có tác dụng khuyến khích NNT tăng tính tự giác tuân thủ trong việc kê khai, nộp thuế.

Tài liệu tham khảo:

1. Tổng cục Thuế (2011), Báo cáo tổng kết công tác bongdaso danh sách các trận đấu, kiểm tra thuế, giai đoạn 2007-2010, 2012, 2013;

2. Cục Thuế TP. Hà Nội (2013), Tổng kết tình hình thực hiện nhiệm vụ công tác thanh, kiểm tra năm 2012; Nhiệm vụ và giải pháp công tác thanh, kiểm tra thuế năm 2013.