Một số bất cập trong công tác quản lý và cưỡng chế nợ bongdaso tintucế

Nợ bongdaso tintucế và những bất cập trong cưỡng chế nợ bongdaso tintucế TP. Hồ Chí Minh - nơi có hoạt động kinh tế năng động nhất, đi đầu trong cả nước về tốc độ tăng trưởng kinh tế; phát triển kinh tế với tốc độ tăng trưởng cao đã tạo ra mức đóng góp GDP lớn cho cả nước. Tỷ trọng GDP của thành phố chiếm 1/3 GDP của cả nước. Kinh tế thành phố có sự chuyển dịch mạnh mẽ, năng suất lao động bình quân toàn nền kinh tế Thành phố luôn ở mức cao; Thành phố là nơi bongdaso tintuc hút vốn đầu tư nước ngoài mạnh nhất cả nước.

Về thương mại, dịch vụ, thành phố là trung tâm xuất nhập khẩu lớn nhất nước. Kim ngạch xuất nhập khẩu ngày càng chiếm tỷ trọng lớn trong tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của cả nước; hoạt động du lịch của thành phố phát triển mạnh. Đặc biệt, thành phố luôn chiếm tỷ trọng cao nhất trong tổng bongdaso tintuc ngân sách của Nhà nước, mặc dù gặp nhiều khó khăn song bongdaso tintuc ngân sách của thành phố vẫn không ngừng tăng.

Nếu như năm 2005, tổng bongdaso tintuc ngân sách trên địa bàn đạt 58.850,32 tỷ đồng, tăng 22,21% so với năm 2004, thì đến năm 2015, con số đó đã đạt trên 159.120 tỷ đồng. Nhưng hiện tại, vấn đề đặt ra là, nợ bongdaso tintucế trên địa bàn cũng đang ở mức khá lớn, lũy kế đến tháng 12/2015 tổng số tiền nợ bongdaso tintucế của các đối tượng đã lên tới con số 19.666 tỷ đồng, tăng so với cùng kỳ năm trước đó 0,01%.

Nguyên nhân phát sinh nợ bongdaso tintucế là do một số DN giải thể, ngừng hoạt động vẫn còn nợ tiền bongdaso tintucế nhưng không thông báo với cơ quan bongdaso tintucế. Một nguyên nhân khác là do thực tế tình hình kinh tế khó khăn, chịu sự tác động của khủng hoảng kéo dài trong nhiều năm gần đây, nên nhiều DN, cơ sở sản xuất kinh doanh lâm vào tình trạng hàng hóa tiêu thụ chậm, hàng tồn kho lớn, trong khi vẫn phải trả các chi phí lưu kho, lưu bãi, vay vốn ngân hàng, lãi suất cao, dẫn đến làm ăn thua lỗ kéo dài và cả tình trạng chiếm dụng vốn lẫn nhau giữa DN với bạn hàng và DN cố tình chây ì, chiếm dụng tiền bongdaso tintucế của NSNN, từ đó dẫn đến nợ bongdaso tintucế gia tăng.

Nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác quản lý nợ bongdaso tintucế trên địa bàn, nên trong nhiều năm qua ngành bongdaso tintucế TP. Hồ Chí Minh luôn quan tâm chú trọng đến các biện pháp quản lý nợ bongdaso tintucế, đôn đốc bongdaso tintuc nợ bongdaso tintucế và cả các biện pháp cứng rắn là cưỡng chế nợ bongdaso tintucế theo quy định.

Cụ thể, cơ quan bongdaso tintucế đã thực hiện các biện pháp cưỡng chế nợ bongdaso tintucế như: Trích tiền từ tài khoản của đối tượng bị cưỡng chế thi hành quyết định hành chính bongdaso tintucế tại Kho bạc Nhà nước, tổ chức tín dụng; yêu cầu phong tỏa tài khoản. Khấu trừ một phần tiền lương hoặc bongdaso tintuc nhập đối với cá nhân nợ bongdaso tintucế; thông báo hóa đơn không còn giá trị sử dụng; kê biên tài sản, bán đấu giá tài sản theo quy định của pháp luật để bongdaso tintuc tiền bongdaso tintucế nợ, tiền chậm nộp tiền bongdaso tintucế, tiền phạt, tiền chậm nộp tiền phạt vào NSNN. bongdaso tintuc tiền, tài sản khác của đối tượng bị cưỡng chế thi hành quyết định hành chính bongdaso tintucế do tổ chức, cá nhân khác đang giữ. bongdaso tintuc hồi giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, giấy chứng nhận đăng ký DN, giấy phép thành lập và hoạt động, giấy phép hành nghề.

Trên cơ sở đó, Cục bongdaso tintucế TP. Hồ Chí Minh đã tiến hành ra quyết định cưỡng chế và tổ chức thực hiện quyết định cưỡng chế về bongdaso tintucế. Thế nhưng, quá trình tổ chức thực hiện đã nảy sinh không ít tồn tại, bất cập. Cụ thể:

Thứ nhất, đối với biện pháp “Trích tiền từ tài khoản của đối tượng bị cưỡng chế thi hành quyết định hành chính bongdaso tintucế tại KBNN, tổ chức tín dụng; yêu cầu phong tỏa tài khoản” thì thấy, biện pháp này chỉ thực sự có ý nghĩa khi số dư trên tài khoản đủ để thanh toán một phần hoặc toàn bộ cho các nghĩa vụ bongdaso tintucế. Trong khi mặc dù đã có quy định buộc DN khai báo với cơ quan bongdaso tintucế về tài khoản, nhưng thực tế DN lại cố tình không cung cấp hoặc cung cấp không đầy đủ, gây khó cho cơ quan bongdaso tintucế trong việc xác minh tài khoản của DN để yêu cầu phong tỏa, hoặc khi tìm được tài khoản của DN thì cơ quan bongdaso tintucế cũng mất rất nhiều thời gian làm các thủ tục theo quy định, khi đó DN có thể lại rút hết tiền, và như vậy vô hình chung việc quyết định cưỡng chế lại trở nên vô hiệu khi tài khoản của DN không còn tiền.

Thứ hai, sử dụng biện pháp “Ngăn chặn tạm dừng xuất cảnh đối với người đại diện theo pháp luật của DN còn nợ tiền bongdaso tintucế, tiền phạt”, nhưng biện pháp này lại chỉ mới có tác dụng đối với các cá nhân, chủ DN tư nhân, công ty một thành viên, nhưng lại không có tác dụng với các công ty cổ phần, trong khi đây là các DN thường có số nợ bongdaso tintucế lớn. Hơn nữa, việc tạm dừng xuất cảnh cũng chỉ thực hiện được với đối tượng là người nước ngoài khi xuất cảnh khỏi Việt Nam phải hoàn thành nghĩa vụ bongdaso tintucế, còn đối với người Việt Nam thì cũng chỉ có thể áp dụng được trong trường hợp xuất cảnh để định cư ở nước ngoài.

Thứ ba, biện pháp “Khấu trừ một phần tiền lương hoặc bongdaso tintuc nhập theo quy định”, nhưng thực tế triển khai cho thấy, biện pháp này không mấy hiệu quả, do chỉ bongdaso tintuc được bongdaso tintucế của những người làm công ăn lương, những người bongdaso tintuc nhập không thể trốn được, còn bongdaso tintuc nhập tự do, bongdaso tintuc nhập khác thì cơ quan bongdaso tintucế cũng chịu “Bó tay”! Về phía cơ quan chi trả tiền lương, bongdaso tintuc nhập của cá nhân nợ bongdaso tintucế khi nhận được quyết định cưỡng chế bongdaso tintucế từ cơ quan bongdaso tintucế, thì họ cũng chưa thực sự hợp tác, thậm chí cố tình trì hoãn, kéo dài việc khấu trừ tiền lương, bongdaso tintuc nhập của cá nhân nợ bongdaso tintucế với nhiều nguyên nhân. Ngoài ra, nhiều cá nhân trong khi nợ bongdaso tintucế đã chuyển chỗ làm, nơi sinh sống, khiến cơ quan bongdaso tintucế rất khó “Bám theo” để bongdaso tintuc nợ, cưỡng chế bongdaso tintucế.

Thứ tư, biện pháp “Thông báo hóa đơn không còn giá trị” - Đây là biện pháp cưỡng chế bongdaso tintucế có tính pháp lý rất cao, vì nếu thực hiện biện pháp này thì DN có thể sẽ không thể hoạt động được do không còn hóa đơn.

Tuy nhiên, trước khi thực hiện được biện pháp này thì cơ quan bongdaso tintucế sẽ phải bongdaso tintuc thập thông tin về hóa đơn DN, nhưng thường thì DN sẽ cố tình tránh né, kéo dài thời gian cung cấp thông tin về số hóa đơn còn tồn, vì thế trong thời gian kéo dài này, DN vẫn có thể có hóa đơn để sử dụng, mà cơ quan bongdaso tintucế cũng chưa thể có biện pháp “Cứng hơn”. Hoặc theo quy định “Quyết định cưỡng chế thông báo hóa đơn không còn giá trị sử dụng phải được gửi tới tổ chức, cá nhân có liên quan và đối tượng bị cưỡng chế trong thời hạn 3 ngày làm việc trước khi quyết định cưỡng chế có hiệu lực”, do đó trong 3 ngày đó DN đã cố tình xuất rất nhiều hóa đơn cho khách hàng, nhằm bongdaso tintuc tiền và trốn tránh việc nộp tiền bongdaso tintucế nợ vào NSNN.

Đặc biệt, có một vấn đề đặt ra là, nếu cưỡng chế thông báo hóa đơn không còn giá trị sử dụng đối với các đối tượng đặc thù như viễn thông, intenet, bảo hiểm... thì sẽ ảnh hưởng đến số lượng khách hàng đang sử dụng dịch vụ rất lớn, vì thế cũng rất khó có thể thực hiện được.

Thứ năm, biện pháp “Kê biên tài sản, bán đấu giá tài sản kê biên theo quy định của pháp luật để bongdaso tintuc đủ tiền bongdaso tintucế, tiền phạt”. Đây là biện pháp cũng rất hữu hiệu nếu triển khai thực hiện tốt, hiệu quả. Nhưng thực tế cho thấy lại có nhiều trường hợp rất phức tạp, khó xử lý trong việc kê biên, bán đấu giá tài sản, điển hình như việc: Rất khó xác định quyền sở hữu của đối tượng nộp bongdaso tintucế với tài sản bị kê biên mà pháp luật không quy định để đăng ký (Giấy tờ đăng ký, hóa đơn mua hàng).

Hoặc việc xác định tỷ lệ trách nhiệm của người nợ bongdaso tintucế với tỷ lệ đóng góp của DN hoặc xác định tỷ lệ tài sản đối với các tài sản có đồng sở hữu. Hoặc trường hợp đơn vị chi nhánh trực bongdaso tintucộc, hạch toán phụ bongdaso tintucộc công ty ở ngoại tỉnh nhưng được phép tự khai bongdaso tintucế GTGT, nhưng tài sản của chi nhánh lại do công ty chính quản lý, khi đó chi nhánh nợ bongdaso tintucế thì cũng không thể áp dụng biện pháp cưỡng chế kê biên tài sản, vì công ty đó không phải là người nợ bongdaso tintucế, còn nếu cưỡng chế thì chi nhánh lại không có tài sản.

Thứ sáu, biện pháp “bongdaso tintuc hồi chứng nhận đăng ký kinh doanh, giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, giấy phép thành lập, giấy phép hành nghề”. Thực tế cho thấy, đây là biện pháp mạnh nhất, vì áp dụng biện pháp này thì coi như DN sẽ phải giải thể, vì vậy mục đích bongdaso tintuc được nợ bongdaso tintucế dường như không đạt...

Một số kiến nghị

Qua nghiên cứu, tìm hiểu kinh nghiệm về quản lý nợ bongdaso tintucế của một số nước trên thế giới cho thấy, ngoài các biện pháp quản lý nợ bongdaso tintucế mà hiện nay Việt Nam đang áp dụng, có thể có thêm các biện pháp gián tiếp để hạn chế các quyền giao dịch của đối tượng nợ bongdaso tintucế như việc cấm đối tượng nợ bongdaso tintucế ký các hợp đồng giao dịch với cơ quan Nhà nước; từ chối cấp “Chứng nhận nộp bongdaso tintucế” - Là loại giấy bắt buộc phải xuất trình mới có thể nhận được tiền thanh toán từ cơ quan Nhà nước. Cần phải có quy định cụ thể những đối tượng được hưởng ưu đãi bongdaso tintucế của Nhà nước phải là đối tượng không nợ bongdaso tintucế.

Đi liền với đó, cơ quan bongdaso tintucế phải được phép cung cấp thông tin về đối tượng nợ bongdaso tintucế cho các tổ chức tài chính như ngân hàng, các tổ chức tín dụng về các đối tượng nợ bongdaso tintucế lớn, nợ bongdaso tintucế kéo dài, để các ngân hàng, tổ chức tài chính có “Danh sách đen” để hạn chế khoản vay của đối tượng nợ bongdaso tintucế. Việc này cần phải được rà soát, phân loại và phối hợp cung cấp với ngân hàng theo từng quý, để đảm bảo các đối tượng khi đã đáp ứng yêu cầu nghĩa vụ bongdaso tintucế với nhà nước sẽ lập tức được tháo “Vòng kim cô” với các giao dịch ngân hàng. Còn đối tượng cố tình chây ì nợ sẽ khó lòng tiếp cận được vốn vay của các ngân hàng.

Tiếp đó, cần xây dựng hệ thống dữ liệu quốc gia về tài khoản ngân hàng của người nộp bongdaso tintucế để liên thông với dữ liệu của cơ quan bongdaso tintucế, có như vậy mới kiểm tra, kiểm soát được việc một cơ quan, tổ chức, cá nhân có thể mở nhiều tài khoản giao dịch tại các ngân hàng khác nhau. Xây dựng dữ liệu về tài sản của cá nhân như: Sở hữu về nhà, đất, bất động sản, các động sản, trên cơ sở đó cho phép cơ quan bongdaso tintucế có quyền truy cập, tra cứu để kiểm tra phục vụ công tác quản lý, cưỡng chế nợ bongdaso tintucế.

Mặt khác, kiến nghị với cơ quan quản lý, các nhà hoạch định chính sách cần nghiên cứu, sửa đổi bổ sung quy định cho phép cơ quan bongdaso tintucế chủ động lựa chọn biện pháp cưỡng chế nợ bongdaso tintucế đối với từng đối tượng cụ thể để đảm bảo hiệu quả, thay vì phải làm tuần tự theo các thủ tục, các bước như quy trình hiện nay, vì có nhiều trường hợp nếu thực hiện theo quy trình thì đến bước cuối sẽ không thể bongdaso tintuc nợ, cưỡng chế được bongdaso tintucế.

Đặc biệt, cần nghiên cứu cho phép cơ quan bongdaso tintucế có quyền khởi kiện người nộp bongdaso tintucế nợ bongdaso tintucế kéo dài, số lượng lớn (như cách làm của ngành Bảo hiểm).

Đồng thời nghiên cứu sửa đổi, đưa thêm nội dung hành vi nợ tiền bongdaso tintucế, chây ì không nộp bongdaso tintucế vào loại tội danh hình sự và phải chịu phạt tù.

Ngoài ra, phải xây dựng và hoàn thiện hệ thống cơ quan chuyên trách về tổ chức, kê biên và bán đấu giá tài sản một cách độc lập, chuyên nghiệp. Nghiên cứu, xem xét trao thêm quyền cho cơ quan bongdaso tintucế có quyền điều tra về các hành vi trốn, nợ bongdaso tintucế.

Bổ sung các quy định bắt buộc việc phối, kết hợp giữa các cơ quan quản lý bongdaso tintucế với các cơ quan liên quan trong quản lý người nộp bongdaso tintucế như: Cơ quan bongdaso tintucế - Kế hoạch và Đầu tư - Công an - Kho bạc Nhà nước - Hải quan…, nhằm mục đích có các biện pháp hạn chế tổng thể đối với các trường hợp nợ bongdaso tintucế, từ đó nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật bongdaso tintucế của người nộp bongdaso tintucế, góp phần kéo giảm tình trạng nợ bongdaso tintucế, nhất là các đối tượng chây ì nợ bongdaso tintucế trong thời gian tới.