"Lấp" khoảng trống pháp lý, đảm bảo khả năng bongdaso kèo nhà cái hồi nợ, giảm tỷ lệ nợ xấu

Áp lực nợ xấu ngày càng gia tăng

Phát biểu khai mạc tọa đàm, ông Nguyễn Quốc Hùng - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho biết, do ảnh hưởng dịch COVID-19 kéo dài, tình hình kinh tế - xã hội trên toàn cầu và bongdaso kèo nhà cái nước trong khu vực vẫn còn nhiều bất ổn. Điều này kéo theo hoạt động của bongdaso kèo nhà cái tổ chức tín dụng gặp rất nhiều khó khăn, đặc biệt là trong công tác xử lý nợ nấu.

Trước tình hình đó, ông Nguyễn Quốc Hùng cho biết, bongdaso kèo nhà cái TCTD đã tích cực triển khai nhiều biện pháp để xử lý nợ xấu, nỗ lực sử dụng nguồn lực để xử lý rủi ro, tăng cường công tác tín dụng và triển khai chính sách cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng gặp khó khăn.

Tuy nhiên, trong 6 tháng đầu năm 2024, tỷ lệ nợ xấu của bongdaso kèo nhà cái TCTD tiếp tục có xu hướng gia tăng. Nợ xấu và nợ tiềm ẩn trở thành nợ xấu còn ở mức cao, tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với an toàn, hiệu quả hoạt động của bongdaso kèo nhà cái TCTD.

Trích dẫn báo cáo của bongdaso kèo nhà cái tổ chức tín dụng, ông Lê Trung Kiên - Phó Cục trưởng Cục 4, Cơ quan Thanh tra Giám sát Ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước cho biết, tính đến cuối tháng 6/2024, nợ xấu nội bảng của toàn hệ thống tổ chức tín dụng tăng 5,77% so với cuối năm 2023. Tỷ lệ nợ xấu ở mức 4,56%, cao hơn mức 4,55% tại thời điểm cuối năm 2023 và mức 2,03% cuối năm 2022.

Tổng nợ xấu nội bảng, nợ tại Công ty Quản lý tài sản của bongdaso kèo nhà cái tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) chưa xử lý và nợ tiềm ẩn của hệ thống bongdaso kèo nhà cái tổ chức tín dụng tính đến cuối tháng 6/2024 chiếm tỷ lệ 6,44% so với tổng dư nợ.

Mặc dù tỷ lệ này giảm so với mức 6,9% vào cuối năm 2023, nhưng lại tăng so với mức 4,21% vào cuối năm 2022 và cao hơn so với tỷ lệ nợ xấu nội bảng 4,56% tổ chức tín dụng đang thực hiện phân loại theo quy định tại Thông tư 11/2021/TT-NHNN về phân loại bongdaso kèo nhà cái có, mức trích, phương pháp trích lập dự phòng rủi ro và việc sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro trong hoạt động của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

Thông tin thêm về thực tiễn tranh chấp hợp đồng tín dụng tại toà án, bà Phan Thị Thu Hà - đại diện Vụ Pháp chế và Quản lý khoa học, Toà án Nhân dân tối cao cho biết, bongdaso kèo nhà cái tranh chấp về kinh doanh thương mại có xu hướng tăng về số lượng theo từng năm và cả về tính chất, mức độ phức tạp lẫn giá trị tranh chấp.

“Qua số liệu thống kê cho thấy, bongdaso kèo nhà cái vụ việc kinh doanh thương mại Tòa án đã thụ lý trong thời gian qua chủ yếu phát sinh trong lĩnh vực tài chính ngân hàng (tranh chấp hợp đồng tín dụng giữa bongdaso kèo nhà cái tổ chức tín dụng với doanh nghiệp, hộ gia đình hoặc cá nhân có đăng ký kinh doanh vi phạm nghĩa vụ thanh toán nợ), tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ và tranh chấp giữa công ty với bongdaso kèo nhà cái thành viên công ty, giữa bongdaso kèo nhà cái thành viên công ty với nhau...”, bà Phan Thị Thu Hà nêu rõ.

Còn khoảng trống pháp lý trong quá trình xử lý bongdaso kèo nhà cái bảo đảm, thu hồi nợ xấu

Tại tọa đàm, bongdaso kèo nhà cái diễn giả và đại biểu tham dự đều cho rằng, vướng mắc về mặt pháp lý là một trong bongdaso kèo nhà cái nguyên nhân dẫn đến hiệu quả của công tác xử lý nợ xấu chưa cao, làm hạn chế tiến độ, hiệu quả của việc xử lý nợ xấu trong ngành Ngân hàng.

Trong đó, việc Nghị quyết 42 hết hiệu lực đã tạo ra khoảng trống pháp lý, không có cơ chế cho phép TCTD thu giữ tài sản bảo đảm, chính quyền địa phương và cơ quan công an không có cơ sở pháp lý hỗ trợ bongdaso kèo nhà cái TCTD trong việc xử lý tài sản bảo đảm như trước đây.

“Khi triển khai Luật bongdaso kèo nhà cái TCTD 2024 bước đầu xuất hiện những hạn chế, khó khăn; Một số quy định trọng tâm của Nghị quyết 42 không được luật hóa tại Luật bongdaso kèo nhà cái TCTD, hạn chế đến quyền của bongdaso kèo nhà cái chủ thể xử lý nợ như VAMC, TCTD, bongdaso kèo nhà cái AMC. Từ đó, tác động đến phạm vi hoạt động cũng như hiệu quả của công tác xử lý nợ xấu”, ông Đỗ Giang Nam - Chủ nhiệm CLB Xử lý nợ - trăn trở.

Đồng quan điểm, bà Phạm Thuý Hạnh - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật, Văn phòng Chính phủ cũng cho rằng, bongdaso kèo nhà cái vướng mắc về mặt pháp lý là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến hiệu quả của công tác xử lý nợ xấu chưa cao.

Quy định của pháp luật đối với việc xử lý bongdaso kèo nhà cái bảo đảm để thu hồi nợ còn bất cập làm hạn chế tiến độ, hiệu quả của việc xử lý nợ xấu trong ngành Ngân hàng; TCTD và VAMC không được chủ động toàn quyền xử lý bongdaso kèo nhà cái bảo đảm khi khách hàng vay không trả được nợ.

“Tại bongdaso kèo nhà cái TCTD yếu kém, nợ xấu chiếm tỷ lệ cao trong trong khi hầu hết tài sản bảo đảm của bongdaso kèo nhà cái khoản nợ xấu có liên quan đến bongdaso kèo nhà cái vụ án trọng điểm đang trong quá trình điều tra, tố tụng, nên quá trình xử lý nợ xấu bị kéo dài. Cơ chế, chính sách hỗ trợ của Nhà nước cho xử lý nợ xấu còn thiếu, chưa đồng bộ, thiếu nguồn lực và cơ chế đặc thù cho VAMC hoạt động”, bà Phạm Thuý Hạnh chỉ rõ.

Tại toạ đàm, ông Nguyễn Văn Trình, Phó Chủ nhiệm CLB Pháp chế Ngân hàng, đã trình bày những vướng mắc trong quy định pháp luật gây vướng mắc trong quá trình xử lý bongdaso kèo nhà cái bảo đảm, thu hồi nợ xấu.

Chẳng hạn như: việc áp dụng thủ tục tố tụng rút gọn, cũng như hoàn thiện bongdaso kèo nhà cái thủ tục theo yêu cầu của tòa án để áp dụng thủ tục rút gọn (đương sự đã thừa nhận nghĩa vụ; có địa chỉ nơi cư trú, trụ sở rõ ràng) do khi xảy ra nợ xấu, đa phần khách hàng trốn tránh, không hợp tác với TCTD để phối hợp xử lý, nên việc xác nhận này rất khó thực hiện.

Nếu xuất hiện tình tiết mới mà bongdaso kèo nhà cái bên đương sự không thống nhất làm cho vụ án không còn đủ điều kiện để giải quyết theo thủ tục rút gọn thì tòa án phải ra quyết định chuyển vụ án sang giải quyết theo thủ tục thông thường.

Về thứ tự ưu tiên thanh toán khi xử lý tài sản bảo đảm, Nghị quyết 42 quy định rõ số tiền thu được từ việc xử lý tài sản được ưu tiên thu nợ cho bongdaso kèo nhà cái TCTD trước khi thực hiện bongdaso kèo nhà cái nghĩa vụ thuế nói chung nhưng đến nay đã hết hiệu lực.

Trong khi đó, Luật bongdaso kèo nhà cái TCTD 2024 lại quy định đối với số tiền thu được từ xử lý tài sản thì "Khoản thuế, lệ phí trực tiếp liên quan đến việc chuyển nhượng tài sản bảo đảm đó gồm thuế thu nhập cá nhân, lệ phí trước bạ" được ưu tiên thanh toán trước khi thu nợ cho bongdaso kèo nhà cái TCTD.

Đồng thời, Luật bongdaso kèo nhà cái TCTD 2024 không quy định đối với bongdaso kèo nhà cái khoản thuế khác, dẫn đến bongdaso kèo nhà cái cơ quan thuế yêu cầu thực hiện nghĩa vụ thuế của bên thế chấp (thường là doanh nghiệp nợ đọng thuế với số tiền lớn) trước khi thanh toán cho TCTD…

Ngoài ra, đại diện CLB Pháp chế Ngân hàng cũng chỉ rõ những vướng mắc khác liên quan đến quy định về thu giữ tài sản bảo đảm; kê biên tài sản bảo đảm; xử lý tài sản bảo đảm là cổ phần, cổ phiếu; hoàn trả tài sản bảo đảm là vật chứng trong vụ án hình sự, quy định người thứ ba ngay tình; xử lý tài sản bảo đảm là phương tiện, công cụ phạm tội trong vụ án hình sự; quyền yêu cầu định giá lại khi thi hành án; xử lý tài sản bảo đảm khi kiện phá sản doanh nghiệp; hoạt động mua bán nợ; xử lý tài sản bảo đảm là quyền tài sản pháp sinh từ hợp đồng mua bán tài sản/tài sản hình thành trong tương lai với bongdaso kèo nhà cái dự án bất động sản nghỉ dưỡng...

Ông Nguyễn Văn Trình cho biết, trong thực tiễn triển khai xử lý tài sản bảo đảm, thu hồi nợ xấu còn xảy ra bongdaso kèo nhà cái vướng mắc liên quan đến xác minh nơi cư trú của bị đơn; phối hợp thực hiện kê biên, cưỡng chế tài sản bảo đảm; tạm đình chỉ giải quyết vụ án do khách hàng liên quan đến vụ án hình sự khác; khách hàng khiếu nại nhằm kéo dài hoặc cố ý gián đoạn vụ việc thi hành án; xử lý tài sản bảo đảm là đất nông nghiệp đã hết thời hạn sử dụng; xử lý tài sản gắn liền với đất, tài sản khác trên đất mà theo hiện trạng thực tế khác biệt với hồ sơ pháp lý khi nhận thế chấp.

Đại diện bongdaso kèo nhà cái tổ chức tín dụng tham dự tọa đàm như Nam A Bank, Vietcombank, HDBank, OCB, BaoViet Bank cũng đã nêu cụ thể một số vướng mắc gặp phải như quy định chồng chéo liên quan đến nắm giữ tài sản bảo đảm; thứ tự tài sản bảo đảm được xử lý, bao gồm thuế thu nhập cá nhân; hoá đơn, chứng từ hợp lệ; yêu cầu định giá tài sản; tài sản bảo đảm thay đổi hiện trạng so với giấy chứng nhận….

Bên cạnh việc lắng nghe trao đổi về những khó khăn, vướng mắc đại biểu tham dự toạ đàm đến từ Công ty TNHH Mua Ban Nợ Welcome (Welcome DTC) đã có những chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn rất đáng chú ý về xử lý nợ xấu và quy định pháp lý về mua bán nợ, bán đấu giá bongdaso kèo nhà cái bảo đảm tại thị trường Hàn Quốc để tham khảo.

Tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện hành lang pháp lý

Trao đổi tại toạ đàm, bà Nguyễn Thị Thu Hằng - Phó Cục trưởng Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm nhấn mạnh, xử lý tài sản bảo đảm có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo khả năng thu hồi vốn của chủ nợ, qua đó góp phần giảm tỷ lệ nợ xấu, đảm bảo an toàn trong hoạt động tài trợ vốn cho bongdaso kèo nhà cái chủ nợ, bao gồm cả chủ nợ là bongdaso kèo nhà cái tổ chức tín dụng.

Đại diện Cục Đăng ký quốc gia khẳng định, khung pháp luật về xử lý tài sản bảo đảm luôn được quan tâm hoàn thiện, trong đó có thể kể đến bongdaso kèo nhà cái văn bản được coi là nền tảng của việc xử lý tài sản bảo đảm như Bộ luật Dân sự năm 2015, Nghị định số 21/2021/NĐ-CP, Luật bongdaso kèo nhà cái TCTD năm 2024...

Những văn bản này đã góp phần tạo lập cơ chế pháp lý thuận lợi hơn cho bên nhận bảo đảm trong việc xử lý bongdaso kèo nhà cái bảo đảm để thu hồi nợ.

“Bên cạnh kết quả đạt được, khung pháp lý về xử lý bongdaso kèo nhà cái bảo đảm, bao gồm cả xử lý bongdaso kèo nhà cái bảo đảm của khoản nợ xấu, cũng như thực tiễn xử lý bongdaso kèo nhà cái bảo đảm vẫn còn tồn tại một số vướng mắc nhất định.

Do vậy, cần tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện để đảm bảo hơn nữa quyền xử lý bongdaso kèo nhà cái bảo đảm của bên nhận bảo đảm; qua đó khuyến khích và tăng cường hơn nữa hoạt động cấp vốn để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội và hội nhập quốc tế của đất nước”, bà Nguyễn Thị Thu Hằng nhấn mạnh.

Để góp phần tăng thêm tính chủ động, cũng như hỗ trợ bongdaso kèo nhà cái tổ chức tín dụng trong xử lý nợ xấu, ông Đỗ Giang Nam kiến nghị sửa Thông tư 19/2013/TT-NHNN về việc mua, bán và xử lý nợ xấu của VAMC theo hướng trao quyền quyết định cho Hội đồng thành viên VAMC.

Cụ thể, VAMC được phép thực hiện hoạt động hỗ trợ tài chính cho khách hàng vay, cũng như đầu tư, sửa chữa, nâng cấp, khai thác, sử dụng, cho thuê bongdaso kèo nhà cái đảm bảo đã được VAMC thu nợ theo mức quy định tại Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp, thay vì phải làm hồ sơ trình Ngân hàng Nhà nước phê duyệt.

Đồng thời, cho phép VAMC được tổ chức bán đấu giá khoản nợ xấu, bongdaso kèo nhà cái bảo đảm của khoản nợ xấu của tổ chức tín dụng khi có đề nghị.

Để thúc đẩy thị trường mua bán nợ, ông Nguyễn Văn Trình đề xuất Bộ Tài chính sớm hoàn thiện quy định về xây dựng thị trường mua bán nợ lành mạnh, thúc đẩy bongdaso kèo nhà cái chủ thể tham gia thị trường mua bán nợ; xây dựng bộ tiêu chí, công thức định giá nợ xấu; quy định để việc thành lập, hoạt động của bongdaso kèo nhà cái tổ chức có chức năng thẩm định giá khoản nợ xấu; xây dựng chính sách ưu đãi miễn/giảm thuế đối với hoạt động mua bán nợ xấu của bongdaso kèo nhà cái tổ chức tín dụng; tổ chức quản lý giám sát hoạt động của thị trường mua bán nợ.

Về phía Ngân hàng Nhà nước, ông Lê Trung Kiên cho biết, sẽ tiếp tục tăng cường quản lý nhà nước đối với bongdaso kèo nhà cái tổ chức tín dụng thông qua thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động cấp tín dụng, chất lượng tín dụng, tình hình xử lý nợ xấu, nhằm phòng ngừa rủi ro nợ xấu.

Đồng thời, tiếp tục chỉ đạo, hướng dẫn bongdaso kèo nhà cái TCTD xây dựng và triển khai mạnh mẽ phương án cơ cấu lại gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021-2025 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ; trong đó, bao gồm bongdaso kèo nhà cái giải pháp để tiếp tục kiểm soát và hạn chế nợ xấu mới phát sinh, nâng cao chất lượng tín dụng; theo dõi việc thực hiện cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ của bongdaso kèo nhà cái TCTD theo quy định tại Thông tư số 02/2023/TT-NHNN (đã được kéo dài thời gian áp dụng đến ngày 31/12/2024), kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai.

Bà Phan Thị Thu Hà đề xuất, cần tạo hành lang pháp lý thúc đẩy việc bên nhận bảo đảm được quyền tiếp cận bongdaso kèo nhà cái bảo đảm để xử lý nhanh chóng, hợp pháp theo hướng, bên nhận bảo đảm có quyền tự mình thu hồi bongdaso kèo nhà cái bảo đảm dựa trên nguyên lý “không vi phạm điều cấm, trái đạo đức xã hội”.

Bên cạnh đó, cũng cần thiết phải quy định đầy đủ bongdaso kèo nhà cái điều kiện, trình tự mà bên nhận bảo đảm phải đáp ứng trong quá trình thu hồi tài sản bảo đảm để loại bỏ nguy cơ phát sinh bongdaso kèo nhà cái tiêu cực, vi phạm pháp luật, gây ra những hệ lụy về mặt xã hội….

Kết luận toạ đàm, ông Nguyễn Quốc Hùng đánh giá cao bongdaso kèo nhà cái nội dung được trình bày tại toạ đàm.

Đồng thời, đề nghị đại diện bongdaso kèo nhà cái TCTD tích cực nghiên cứu, tham gia ý kiến, phản ánh đầy đủ bongdaso kèo nhà cái vướng mắc xảy ra trong thực tiễn tại đơn vị mình và đưa ra bongdaso kèo nhà cái đề xuất xác đáng gửi văn bản về Hiệp hội Ngân hàng, nhằm tiếp tục tổng hợp, kiến nghị lên bongdaso kèo nhà cái cơ quan quản lý, hoàn thiện, bổ sung khung pháp lý phù hợp với thực tiễn…