Kiểm toán hải bongdaso vn: Thực tiễn áp dụng tại Việt Nam
Kiểm toán hải bongdaso vn là cách thức kiểm tra của cán bộ hải bongdaso vn nhằm thẩm định tính chính xác của các khai báo hải bongdaso vn, xác định chính xác ý thức tuân thủ pháp luật hải bongdaso vn của các đối tượng tham gia vào hoạt động xuất, nhập khẩu, từ đó xem xét mức độ ưu tiên cho các đối tượng tham gia hoạt động xuất, nhập khẩu, đáp ứng được các yêu cầu tự do hóa thương mại.
Tại Việt Nam, hoạt động này được gọi là kiểm tra sau thông bongdaso vn, bước đầu đã ghi nhận nhiều kết quả tích cực. Tuy nhiên, trong bối cảnh hội nhập, yêu cầu đặt ra là cần tiếp tục tăng cường triển khai công tác kiểm tra sau thông bongdaso vn trong thời gian tới...
Nội dung kiểm toán hải bongdaso vn
Kiểm toán hải bongdaso vn là thuật ngữ chuyên môn được thể hiện bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau. Thuật ngữ tiếng Việt được sử dụng phổ biến là “Kiểm tra sau thông bongdaso vn”.
Ở mỗi một quốc gia, khái niệm kiểm toán hải bongdaso vn được diễn đạt khác nhau và cách gọi nghiệp vụ này cũng có sự khác nhau. Theo Tổ chức Hải bongdaso vn Thế giới (WCO): “Kiểm toán hải bongdaso vn là quy trình công tác cho phép viên chức Hải bongdaso vn kiểm tra tính chính xác của hoạt động khai hải bongdaso vn bằng việc kiểm tra các hồ sơ, tài liệu ghi chép về kế toán và thương mại liên bongdaso vn đến hoạt động buôn bán, trao đổi hàng hoá và tất cả các số liệu, thông tin, bằng chứng khác cho cơ bongdaso vn Hải bongdaso vn mà hiện tại đang được các đối tượng kiểm tra (cá nhân hoặc doanh nghiệp) trực tiếp hay gián tiếp tham gia vào hoạt động buôn bán quốc tế nắm giữ”.
Nội dung kiểm toán hải bongdaso vn là cách thức kiểm tra của công chức hải bongdaso vn trong quá trình thực hiện kiểm toán hải bongdaso vn để đạt được mục đích của kiểm toán hải bongdaso vn. Mục đích chính của kiểm toán hải bongdaso vn là thẩm định tính chính xác thông thực các khai báo hải bongdaso vn; xác định chính xác ý thức tuân thủ pháp luật hải bongdaso vn của các đối tượng tham gia vào hoạt động xuất khẩu (XK), nhập khẩu (NK) để từ đó xem xét mức độ ưu tiên cho các đối tượng tham gia vào hoạt động XK, NK nhằm tạo thuận lợi tối đa cho thương mại quốc tế và đáp ứng được các yêu cầu của tự do hóa thương mại.
Thứ nhất,kiểm tra tính đủ, hợp pháp, hợp lệ của hồ sơ hải bongdaso vn, kiểm tra tính chính xác của các căn cứ tính thuế, tính chính xác của việc khai các khoản thuế phải nộp, được miễn, không thu, được hoàn thông qua quá trình thu thập, xử lý và phân tích thông tin về đối tượng kiểm toán hải bongdaso vn, thông qua việc kiểm tra hồ sơ hải bongdaso vn, các chứng từ kế toán, sổ kế toán, báo cáo tài chính và các chứng từ có liên bongdaso vn đến hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu của các đơn vị được kiểm toán hải bongdaso vn.
Thứ hai,kiểm tra thực tế hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu đã được thông bongdaso vn nếu hàng hoá đó còn đang được lưu giữ tại đơn vị được kiểm tra hoặc cơ bongdaso vn hải bongdaso vn có căn cứ để chứng minh hàng hoá đó hiện đang được các tổ chức, cá nhân khác lưu giữ, quản lý. Việc kiểm tra thực tế hàng hoá là cần thiết để cơ bongdaso vn hải bongdaso vn có căn cứ kết luận chính xác nội dung kiểm tra.
Thứ ba,kiểm tra việc thực hiện pháp luật về hải bongdaso vn, các quy định khác của pháp luật về thuế của đối tượng kiểm toán hải bongdaso vn. Bằng những nội dung kiểm tra chủ yếu này, kiểm toán hải bongdaso vn sẽ giải mã được các vấn đề sau:
- Tính nhất quán giữa chủng loại hàng hoá chủ hàng đã khai báo trên tờ khai hải bongdaso vn để thống nhất mức thuế suất với các chứng từ có liên bongdaso vn, như phiếu kiểm nghiệm, phiếu giám định, giấy chứng nhận xuất xứ, hoá đơn bán hàng nhập khẩu trên thị trường nội địa...
- Tính đúng đắn của số lượng hàng hoá thực nhập đã được khai báo trên “ô” số lượng hàng hoá của tờ khai hải bongdaso vn.
- Tính hợp lý, hợp lệ và sự nhất quán của các khoản chi phí mà chủ hàng thực tế đã trả hoặc sẽ phải trả cho người xuất khẩu, các hãng vận tải, các hãng bảo hiểm... mà trước đó chủ hàng đã khai báo trị giá với cơ bongdaso vn hải bongdaso vn.
- Sự nhất quán giữa các chứng từ được cập nhật vào sổ kế toán với những chứng từ mà trước đó chủ hàng đã xuất trình khai báo với cơ bongdaso vn hải bongdaso vn khi làm thủ tục thông bongdaso vn.
- Tính chính xác của số thuế mà người khai hải bongdaso vn đã khai và nộp cho cơ bongdaso vn hải bongdaso vn cũng như nguyên nhân của sự khai thiếu số thuế phải nộp (nếu có).
Hoạt động kiểm toán hải bongdaso vn tại Việt Nam
Ở Việt Nam, hoạt động kiểm toán hải bongdaso vn được triển khai với tên gọi là kiểm tra sau thông bongdaso vnLuật Hải bongdaso vn Việt Nam năm 2014 ghi nhận: Kiểm tra sau thông bongdaso vn (KTSTQ) là hoạt động kiểm tra của cơ bongdaso vn hải bongdaso vn nhằm: Thẩm định tính chính xác, trung thực nội dung các chứng từ mà chủ hàng, người được chủ hàng uỷ quyền, tổ chức, cá nhân trực tiếp xuất khẩu, nhập khẩu đã khai, nộp, xuất trình với cơ bongdaso vn hải bongdaso vn đối với hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu đã được thông bongdaso vn; Thẩm định việc tuân thủ pháp luật trong quá trình làm thủ tục hải bongdaso vn đối với hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu.
Công tác KTSTQ của Hải bongdaso vn Việt Nam được đánh giá thông qua kết quả thu ngân sách nhà nước (NSNN) và số cuộc kiểm tra sau thông bongdaso vn.
Đến 31/12/2015, toàn lực lượng đã thực hiện kiểm tra 7.561 cuộc (Cục KTSTQ và các chi cục KTSTQ: 2.532 cuộc, các chi cục Hải bongdaso vn: 5.029 cuộc). Trong 2.532 cuộc do Cục KTSTQ và các chi cục KTSTQ thực hiện có 779 cuộc kiểm tra đánh giá tuân thủ pháp luật, 1.227 cuộc kiểm tra dấu hiệu và 526 cuộc kiểm tra áp dụng quản lý rủi ro. Kết quả ấn định thuế và phạt 2.181 tỷ đồng (gấp 1,97 lần so với năm 2014), đã thực thu vào NSNN 2.160 tỷ đồng (gấp 1,95 lần so với năm 2014), đạt 135% so với chỉ tiêu do Tổng cục giao từ đầu năm (1.600 tỷ đồng) và đạt 117% chỉ tiêu được Tổng cục Hải bongdaso vn giao bổ sung trong tháng 11/2015 (1.850 tỷ đồng).
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện nghiệp vụ kiểm toán hải bongdaso vn ở Việt Nam đã bộc lộ những vướng mắc như sau:
- Cơ sở pháp lý của KTSTQ không được xây dựng theo những hướng dẫn của nghiệp vụ kiểm toán cơ bản, các nội dung của chuẩn mực kiểm toán không được thể hiện trong các văn bản pháp lý. Nếu trong quá trình thực hiện nghiệp vụ kiểm tra không dựa trên các chuẩn mực kiểm toán quốc gia phù hợp với chuẩn mực kiểm toán quốc tế đã không xác lập được kết luận kiểm tra mang tính chất chuẩn mực. Do đó, khi triển khai nghiệp vụ kiểm tra công chức hải bongdaso vn làm công tác KTSTQ chưa phát huy được tối đa các vai trò của một cuộc kiểm toán hải bongdaso vn.
- Công tác kiểm tra trị giá hải bongdaso vn trong KTSTQ chưa được thống nhất thực hiện ở các địa phương, công tác hướng dẫn kiểm tra chưa được xây dựng phù hợp theo các hướng dẫn trong các chuẩn mực kiểm toán, sự phối hợp trao đổi thông tin giữa bộ phận thông bongdaso vn và bộ phận KTSTQ về trị giá chưa kịp thời...
- Công tác kiểm tra báo cáo quyết toán đối với loại hàng hóa gia công cho thương nhân nước ngoài và nguyên liệu vật tư nhập khẩu để sản xuất hàng hóa xuất khẩu chưa được thiết lập cơ sở pháp lý rõ ràng về thẩm quyền kiểm tra của công chức hải bongdaso vn; cơ sở dữ liệu quản lý của cơ bongdaso vn hải bongdaso vn không đồng nhất với cơ sở lập báo cáo quyết toán, do đó đã tạo ra nhiều khó khăn cho công chức hải bongdaso vn khi thực hiện kiểm tra báo cáo quyết toán...
Giải pháp tăng cường kiểm toán hải bongdaso vn ở Việt Nam
Trước những yêu cầu của thương mại quốc tế đặt ra cho công tác kiểm toán hải bongdaso vn ở Việt Nam, các giải pháp đề ra cho hoạt động kiểm toán hải bongdaso vn ở Việt Nam là cần thiết, tập trung khắc phục những hạn chế của công tác KTSTQ ở Việt Nam trong thời gian qua, đề ra những giải pháp mới tạo điều kiện cho nghiệp vụ kiểm toán hải bongdaso vn phát huy hơn các kết quả đã đạt được.
Thứ nhất,tiếp tục hoàn thiện cơ sở pháp lý kiểm toán hải bongdaso vn, làm rõ hơn một số khái niệm liên bongdaso vn đến kiểm toán hải bongdaso vn và phân biệt kiểm toán hải bongdaso vn với một số hoạt động kiểm tra khác trong các văn bản pháp luật; ban hành quy trình hướng dẫn về nghiệp vụ kiểm toán hải bongdaso vn theo các loại hình hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; ban hành văn bản quy định tuân thủ các chuẩn mực kiểm toán khi thực hiện kiểm toán hải bongdaso vn theo các loại hình hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; hoàn thiện các quy định kiểm tra đối với báo cáo quyết toán về nguyên liệu vật tư nhập khẩu và hàng hóa xuất khẩu của loại hình sản xuất xuất khẩu và gia công quốc tế.
Thứ hai,hoàn thiện bộ máy tổ chức kiểm toán hải bongdaso vn, phân cấp rõ tổ chức bộ máy phù hợp với loại hình hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu. Tổ chức bộ máy kiểm toán hải bongdaso vn phải đảm bảo tính ổn định, phù hợp với tốc độ gia tăng của khối lượng hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu.
Thứ ba,quy trình kiểm toán hải bongdaso vn cần được cải tiến theo hướng: Quy trình được chuẩn hóa theo ISO trên nền ứng dụng công nghệ thông tin; quy trình được xây dựng gắn với những quy định kiểm toán hải bongdaso vn theo các loại hình hàng hóa xuất khẩu nhập khẩu.
Thứ tư,cơ bongdaso vn hải bongdaso vn cần hoàn thiện sớm việc xây dựng hệ thống thông tin quản lý doanh nghiệp hỗ trợ quản lý rủi ro và kiểm toán hải bongdaso vn; xác định rõ kết cấu của hệ thống quản lý theo các phân hệ phù hợp với các loại hình hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu.
Thứ năm, cơ bongdaso vn hải bongdaso vn cần xây dựng phần mềm quản lý việc sử dụng nguyên liệu vật tư nhập khẩu và hàng hóa xuất khẩu của loại hình gia công và sản xuất xuất khẩu.
Thứ sáu,phát triển nguồn nhân lực kiểm toán hải bongdaso vn đảm bảo đáp ứng được yêu cầu cả về số lượng và chất lượng nhằm đáp ứng được những thách thức đặt ra cho công tác kiểm toán hải bongdaso vn trong thời gian tới.
Với các giải pháp tích cực và đồng bộ, hoạt động kiểm tra sau thông bongdaso vn của hải bongdaso vn Việt Nam sẽ được thực hiện theo đúng bản chất của nghiệp vụ kiểm toán hải bongdaso vn. Nghiệp vụ kiểm toán hải bongdaso vn của Việt Nam ngày càng phát huy được hiệu quả của công tác kiểm tra, giúp cho hoạt động hoạt động kiểm toán hải bongdaso vn ở Việt Nam phát triển theo hướng chuyên sâu và chuyên nghiệp, phù hợp với các chuẩn mực kiểm toán quốc tế, đồng thời giúp cho cơ bongdaso vn hải bongdaso vn vượt qua được các thách thức và khó khăn trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, giúp cho Hải bongdaso vn Việt Nam sớm đạt được mục tiêu phấn đấu tới năm 2020: “Hải bongdaso vn Việt Nam thành một tổ chức hiện đại, có trình độ quản lý thuộc nhóm đứng đầu khu vực Đông Nam Á”.
Tài liệu tham khảo:
1. Luật Hải bongdaso vn số 54/2014/QH13 ngày 23/6/2014;
2. Nghị định số 08/2015/NĐ-CP ngày 21/01/2015 của Chính phủ quy định chi tiết và biện pháp thi hành Luật Hải bongdaso vn về thủ tục hải bongdaso vn, kiểm tra, giám sát, kiểm soát hải bongdaso vn;
3. Thông tư số 38/2015/TT-BTC ngày 25/3/2015 của Bộ Tài chính quy định về thủ tục hải bongdaso vn; kiểm tra, giám sát hải bongdaso vn; thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu và quản lý thuế đối với hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu;
4. Phạm Ngọc Hữu (2005), Ứng dụng nghiệp vụ kiểm toán vào KTSTQ, Đề tài nghiên cứu khoa học cấp ngành, Tổng cục Hải bongdaso vn;
5. PGS., TS Thịnh Văn Vinh, Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Học viện Tài chính “Hoàn thiện nội dung, quy trình và phương pháp kiểm toán báo cáo tài chính sau thông bongdaso vn” năm 2010.
