Khu công nghiệp, khu chế xuất "chuyển mình" đón làn sóng FDI mới

Vụ trưởng Vụ Quản lý các khu kinh tế, Bộ Kế hoạch và Đầu tư

Các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế (bongdaso danh sách các trận đấu, KCX, KKT) đóng vai trò quan trọng trong thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Việt Nam 25 năm qua và đang cần phải tiếp tục hoàn thiện các cơ chế, chính sách, cơ sở hạ tầng để chuẩn bị đón làn sóng FDI mới.

Khu công nghiệp, khu chế xuất "chuyển mình" đón làn sóng bongdaso danh sách các trận đấu mới
Ảnh minh hoạ. Nguồn: Internet
Đóng góp lớn cho tăng trưởng kinh tế

Tính đến cuối tháng 9/2012, các bongdaso danh sách các trận đấu, KCX đã thu hút được 4.300 dựán cóvốnđầu tưnước ngoài còn hiệu lực với tổng vốn đầu tư đăng ký đạt hơn 64,8 tỷ USD, tổng vốn đầu tư thực hiện đạt 32,7 tỷ USD. Hằng năm vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào các bongdaso danh sách các trận đấu, KCX chiếm40-45% tổng vốn FDI đăng ký tăng thêm của cả nước, trong đó các dự án FDI về sản xuất công nghiệp trong bongdaso danh sách các trận đấu, KCX chiếm gần 80% tổng vốn FDI vào ngành công nghiệp cả nước.

Việc thu hút vốn đầu tưvào KKT ven biển bước đầu đạt những kết quảkhảquan với 144 dựán FDI, có tổng vốnđầu tưđăng ký38,4 tỷUSD, trong đó cómột số dự án lớn và quan trọng như Nhà máy lọc dầu số 2 (KKT Nghi Sơn), Khu liên hợp gang thép và cảng nước sâu Sơn Dương (KKT Vũng Áng), Nhà máy Cơ khí nặng Doosan (KKT Dung Quất), Nhà máy sản xuất động cơ ô tô Hyundai Trường Hải (KKT Chu Lai).

Đầu tưphát triển hạ tầng bongdaso danh sách các trận đấu, KKT đã góp phần hiện đại hoá hệ thống kết cấu hạ tầng trên cả nước. Các nhà đầu tư đã thực hiện được 4,5 tỷ USD trên tổng số 10 tỷ USD đăng ký tại 283 bongdaso danh sách các trận đấu trên cả nước. Phần lớn các bongdaso danh sách các trận đấu do nhà đầu tư nước ngoài làm chủ đầu tư đều cơ bản hoàn thành xây dựng kết cấu hạ tầng và đi vào hoạt động.

Khu vực doanh nghiệp FDI trong các bongdaso danh sách các trận đấu, KCX đã cónhững đóng góp ngày càng lớn vào việc nâng cao giátrịgia tăng trong ngành công nghiệp. Giátrị xuất khẩu của cácdoanh nghiệpnày trong bongdaso danh sách các trận đấu, KKT tăng đều qua các năm với tốc độ tăng bình quân cao hơn tốc độ tăng kim ngạch xuất khẩu bình quân của cả nước, chiếm 25-30% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước trong những năm gần đây.

5 hạn chế

Bên cạnh những kết quảtích cựcđãđạt được, bongdaso danh sách các trận đấu, KKT vẫn còn một số hạn chế nhất định vềmôi trường đầu tư kinh doanh, thể chế chính sách, tổ chức bộ máy còn chưa hoàn thiện, kết cấu hạ tầng chưa đồng bộ, chất lượng nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu...

Thứ nhất, cácđịa phương vàchủđầu tưphát triển kết cấu hạtầng bongdaso danh sách các trận đấu mới chỉ ưu tiên "lấpđầy" bongdaso danh sách các trận đấu, chưa thực sựchútrọng tới cơcấu ngành nghề, công nghệ, yếu tốmôi trường của các dự ánđầu tư. Tính liên kết ngành của các doanh nghiệp, công nghiệp phụ trợ trong các bongdaso danh sách các trận đấu, KKT còn yếu.

Thứ hai, chương trình xúc tiếnđầu tưquốc gia vào bongdaso danh sách các trận đấu, KCX chưađược xây dựng đồng bộ, thống nhất vớiđịnh hướng thu hút các ngành nghề, lĩnh vực đầu tư ưu tiên gắn với lợi thế so sánh và điều kiện phát triển thực tế của các địa phương. Các chương trình xúc tiến đầu tư do địa phương thực hiện còn mang tính cục bộ, chưa đạt hiệu quả cao, chưa thu hút được các dự án đầu tư có ngành nghề, hàm lượng công nghệ phù hợp với lợi thế phát triển; sự thống nhất, đồng bộ trong các chương trình, kế hoạch xúc tiến đầu tư giữa các cơ quan Trung ương và địa phương còn hạn chế.

Thứba, vốn FDI đầu tưvào lĩnh vực kết cấu hạtầng còn gặpkhó khăn, vướng mắc do các quy định của pháp luật liên quan tới công tácđền bù, giải phóng mặt bằng hay thay đổi, chưa phản ánh sát vớiđiều kiện thựctế dẫn đến tình trạng chi phí bồi thường, giá thuê đất tăng cao, làm giảm sức hấp dẫn đầu tư vào các bongdaso danh sách các trận đấu, KKT, giảm tính cạnh tranh quốc gia của bongdaso danh sách các trận đấu. Hệthống kết cấu hạtầng trong vàngoài hàng rào của một sốbongdaso danh sách các trận đấu, KCX vàhạ tầng KKT còn chưađượcđầu tư, xây dựng một cách đồng bộ.

Thứtư, vấnđề bảo vệ môi trường bongdaso danh sách các trận đấu tuy đã được cải thiện, song vẫn còn một số bongdaso danh sách các trận đấu, doanh nghiệp bongdaso danh sách các trận đấu chưa tuân thủ nghiêm túc pháp luật về môi trường. Nhiều doanh nghiệp vẫn đặt lợi ích kinh tế lên trên trách nhiệm bảo vệ môi trường; công tác phối hợp kiểm tra, giám sát bảo vệ môi trường bongdaso danh sách các trận đấu của các cơ quan Nhà nước chưa thật chặt chẽ; công tác giám sát, kiểm tra, thanh tra của các cơ quan quản lý còn hạn chế,thiếu chế tài xử phạt có tính răn đe.

Các địa phương và nhà đầu tư hiện nay vẫn chưa chú ý đúng mức đến việc đầu tư xây dựng nhà ở và các công trình phúc lợi xã hội khác cho người lao động (cơ sở khám chữa bệnh, nhà trẻ, mẫu giáo, trường học, khu vui chơi giải trí...). Thu nhập, đời sống của người lao động còn chưa ổn định. Mâu thuẫn về lương, phụ cấp thêm giờ, bảo hiểm xã hội, hợp đồng lao động, chăm sóc sức khỏe người lao động còn tồn tại nên số lượng các vụ đình công tại các bongdaso danh sách các trận đấu, KCX vẫn diễn ra. Năng lực của các tổ chức công đoàn cơ sở trong thương lượng tập thể còn hạn chế, do thiếu hiểu biết về luật pháp, thiếu kiến thức và kỹ năng đàm phán.

Thứnăm, việc phân cấp, ủy quyền cho Ban quản lýbongdaso danh sách các trận đấu, KKT trong một sốlĩnh vực còn chưađược thực hiện đầy đủ, nhất quán trên cả nước do có sự không thống nhất với các quy định của pháp luật chuyên ngành, chưa được các bộ, ngành hướng dẫn cụ thể hoặc chủ trương phân cấp, ủy quyền chưa được địa phương quán triệt và thực hiện, đặc biệt là lĩnh vực thanh tra, môi trường, lao động.

Chính sách ưuđãi đối với các bongdaso danh sách các trận đấu hay thay đổi, thiếuổnđịnh, mứcưuđãi đối với dựánđầu tưvào bongdaso danh sách các trận đấu còn nhiềuđiểm chưa hợp lý, chưa thực sựhấp dẫnđầu tư một cách lâu dài, ổnđịnh.

Quản lý theo hướngmột cửa - một đầu mối

Theo đó, việc xây dựng, triển khai quy hoạch bongdaso danh sách các trận đấu, KKT phải gắn với thực hiện quy hoạch phát triển kinh tế-xã hội, quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch phát triển các ngành công nghiệp, quy hoạch đô thị, quy hoạch khu dân cư, quy hoạch nhà ở và các quy hoạch ngành khác.

Đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng bongdaso danh sách các trận đấu đồng bộ với các tiện nghi, tiện ích công cộng phục vụ cho bongdaso danh sách các trận đấu; gắn kết cấu hạ tầng trong hàng rào với ngoài hàng rào bongdaso danh sách các trận đấu. Đa dạng các nguồn vốn để đầu tư xây dựng nhà ở và các công trình tiện nghi, tiện ích phục vụ đời sống người lao động tại bongdaso danh sách các trận đấu.

Đối với các KKT, trong thời gian tới cần có cơ chế huy động tổng hợp các nguồn vốn (ODA, FDI, Ngân sách nhà nước, trái phiếu Chính phủ) và nhiều hình thức đầu tư (đầu tư trực tiếp, đầu tư gián tiếp, BT, BOT, PPP…) để tiếp tục đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng thiết yếu, quan trọng trong các KKT nhằm đẩy mạnh thu hút đầu tư. Tăng cường tính chủ động của địa phương trong việc huy động các nguồn vốn đầu tư xây dựng hạ tầng KKT.

Ban quản lý các bongdaso danh sách các trận đấu, KKT cần tập trung ưu tiên thu hút các ngành nghề, lĩnh vực có hàm lượng công nghệ tiên tiến, hiện đại, thân thiện với môi trường, các ngành nghề xác định là mũi nhọn phát triển và có lợi thế của Việt Nam và phù hợp với chương trình tái cơ cấu kinh tế, cơ cấu đầu tư của đất nước. Tăng cường tính liên kết ngành trong phát triển bongdaso danh sách các trận đấu, KKT; hình thành các bongdaso danh sách các trận đấu liên kết ngành nhằm tăng lợi thế cạnh tranh của bongdaso danh sách các trận đấu và nâng cao hiệu quả hoạt động của các bongdaso danh sách các trận đấu, dần hình thành các ngành công nghiệp phụ trợ, đóng góp vào chuyển dịch cơ cấu kinh tế địa phương.

Đồng thời, cần kiểm soát chặt chẽvấn đề môi trường, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho người lao động. Cụ thể là tăng cường giám sát, thanh kiểm tra việc chấp hành pháp luật về môi trường trong các bongdaso danh sách các trận đấu, KKT gắn với việc xử lý vi phạm một cách kiên quyết, dứt điểm. Hoàn thiện hệthống chính sách, pháp luật nhằm cải thiệnđiều kiện lao động, hỗ trợđời sống vật chất, tinh thần của người lao động trong bongdaso danh sách các trận đấu, KKT phùhợp vớiđiều kiện thực tế của đất nước.

Cơchếchính sách hiện hành vềbongdaso danh sách các trận đấu, KKT cần tiếp tục hoàn thiện theo hướng tăng cường phân cấp, ủy quyền từTrung ương tớiđịa phương, gắn chặt với cơ chế phân công trách nhiệm và phối hợp rõ ràng, minh bạch giữa các cơ quan Trung ương và địa phương.

Kiện toàn bộ máy quản lý nhà nước ở cấp Trung ương và địa phương đảm bảo đủ thẩm quyền và nguồn lực để quản lý các bongdaso danh sách các trận đấu, KKT theo hướng một cửa, một đầu mối và tương xứng với vai trò vị trí ngày càng quan trọng của các bongdaso danh sách các trận đấu, KKT trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.