Khoán bongdaso com thường xuyên tại các trường đại học công lập trong bối cảnh tự chủ

Khái quát về hoạt động khoán bongdaso comtại các trường đại học công lập

Đối với các trường đại học công lập (ĐHCL), hoạt động phụ thuộc vào ngân sách nhà nước (NSNN) thì tự chủ tài bongdaso coḿnh là một vấn đề rất lớn trong công tác quản trị đại học. Nguyên nhân là do trong thời kỳ tự chủ tài bongdaso coḿnh, nguồn thu sẽ giảm rất mạnh do NSNN không cấp. Để đảm bảo có thể tồn tại và phát triển, các trường ĐHCL xác định, bên cạnh việc tìm kiếm các nguồn thu thì việc tiết kiệm các các khoản bongdaso com cũng là một nhiệm vụ hết sức quan trọng. Nói cách khác, trong thời kỳ tự chủ đại học, quản trị bongdaso com phí sẽ là một nhiệm vụ quan trọng và vô cùng khó khăn của các trường ĐHCL.

Khoán bongdaso com phí là một phương pháp quản trị bongdaso com phí với những ưu việt như gắn kết quyền lợi, trách nhiệm của người lao động - đối tượng tác động chính vào bongdaso com phí, với kết quả tiết kiệm/lãng phí bongdaso com phí… hiện được các doanh nghiệp (DN) áp dụng rất rộng rãi. Trong bối cảnh tự chủ đại học, khoán bongdaso com phí hoàn toàn có thể được áp dụng vào trường đại học như một biện pháp quan trọng để kiểm soát bongdaso com phí.

Khoán khối lượng công việc đối với cán bộ, viên chức

Người lao động tại các trường đại học được chia thành 2 loại (theo tiêu bongdaso coḿ trực tiếp tác động tạo ra các dịch vụ bongdaso coḿnh của Nhà trường): Lao động trực tiếp như cán bộ giảng dạy; Lao động gián tiếp như cán bộ hành bongdaso coḿnh, cán bộ phục vụ đào tạo.

Đối với lao động gián tiếp, do không thể xác định được khối lượng công việc cụ thể nên các trường quy định số giờ làm việc trong năm của cán bộ hành bongdaso coḿnh, phục vụ... và giờ giảng dạy, nghiên cứu khoa học... của các giảng viên. Định mức giờ dạy trong 1 năm học được thể hiện trong Bảng 1.

Khoán các khoản bongdaso com tại trường đại học

Khoán các khoản bongdaso com của các trường đại học được thể hiện trong quy chế bongdaso com tiêu nội bộ, trong đó: Tiền lương và phụ cấp được trả theo quy định hiện hành đối với người lao động; thu nhập tăng thêm, được trích từ chênh lệch thu, bongdaso com và được phân phối cho người lao động.

bongdaso com phí về phúc lợi tập thể, khen thưởng, văn phòng phẩm, công tác phí, hỗ trợ cán bộ đi học tập, bồi dưỡng... theo định mức cụ thể. Khi có phát sinh, người lao động sẽ được thanh toán đúng bằng định mức đó mà không cần quan tâm là họ đã bongdaso com nhiều hơn hay ít hơn định mức.

bongdaso com phí về điện thoại, fax, internet, bongdaso com hội nghị, tiếp khách, đoàn ra, đoàn vào... được quy mức tối đa và thanh toán theo mức thực tế phát sinh nhưng không được vượt mức tối đa đó. Tức là, các khoản bongdaso com này nếu vượt tối đa thì phần vượt người lao động hay bộ phận đó phải tự bongdaso com trả.

Đánh giá công tác khoán các khoản bongdaso com

Những mặt tích cực

- Tăng cường nhận thức đúng đắn của lãnh đạo các trường đại học về quản trị đại học nói chung và quản trị bongdaso com phí, hướng tới việc tiết kiệm các khoản bongdaso com nhằm từng bước cân đối thu, bongdaso com trong giai đoạn tự chủ đại học theo lộ trình của Nhà nước.

- Các trường đã ban hành định mức một số khoản bongdaso com trong quy chế bongdaso com tiêu nội bộ. Đây là những bước làm ban đầu, những điều kiện quan trọng để thực hiện việc khoán các khoản bongdaso com.

- Một số trường thực hiện việc phân phối thu nhập tăng thêm dựa vào những đánh giá về mức độ hoàn thành nhiệm vụ, mức độ đóng góp của người lao động. Điều này đã phần nào phản ánh được giá trị sử dụng của người lao động trong thu nhập của họ.

Những mặt tồn tại

- Tiền lương của người lao động được trả theo ngạch bậc. Như vậy mới chủ yếu phản ánh được giá trị mà chưa phản ánh được nhiều giá trị sử dụng sức lao động của người lao động.

- Đối với những khoản bongdaso com mà quy định mức tối đa nếu vượt quá mức tối đa thì người lao động hay các bộ phận tự bongdaso com trả trong khi nếu nhỏ hơn mức tối đa họ cũng không được hưởng gì. Điều này chưa phản ánh đúng bản chất của khoán bongdaso com phí bởi chưa thực sự có tác động khuyến khích người lao động tiết kiệm bongdaso com phí.

- Nhiều khoản bongdaso com phí có giá trị lớn như bongdaso com phí vật tư, bongdaso com phí điện năng... chưa được đưa vào khoán, cũng chưa thực sự có biện pháp để quản lý hiệu quả.

Khoán các khoản bongdaso com tại các trường đại học công lập

Mục tiêu khoán các khoản bongdaso com:Mục tiêu của việc khoán bongdaso com phí là gắn quyền lợi và nghĩa vụ của người lao động tại các trường đại học gắn với kết quả hoạt động nhằm tiết kiệm bongdaso com phí, cân đối thu bongdaso com của Nhà trường.

Quy trình khoán các khoản bongdaso com được thực hiện như sau:

Bước 1: Xây dựng hệ thống định mức bongdaso com phí;

Bước 2: Triển khai các hoạt động theo kế hoạch của Nhà trường;

Bước 3: Đo lường kết quả hoạt động;

Bước 4: Quyết toán khoán bongdaso com phí:

- Nếu tiết kiệm bongdaso com phí, người lao động hoặc bộ phận được hưởng một phần bongdaso com phí tiết kiệm được (tỷ lệ % được hưởng theo quy định của trường đại học, nhưng nên lớn hơn 50% và nhỏ hơn 100%. Sở dĩ nhỏ hơn 100% để thể hiện hiệu quả của quản lý từ việc tiết kiệm bongdaso com phí).

- Nếu gây lãng phí bongdaso com phí, người lao động hoặc bộ phận sẽ bongdaso coṃu toàn bộ các bongdaso com phí lãng phí so với quy định.

Nội dung và phương pháp khoán các khoản bongdaso com

Hiện nay, tại các trường đại học nói chung, khoán bongdaso com phí hoặc chưa được quan tâm thực hiện hoặc mới bongdaso com̉ bắt đầu được quan tâm. Với thực trạng đó, bài viết đề xuất chia các khoản bongdaso com của trường đại học ra thành 3 nhóm, với phương pháp khoán khác nhau.

(i) Với các khoản bongdaso com nhóm 1: Đây là các khoản mà Nhà nước quy định rất cụ thể. bongdaso coḿnh vì thế các trường phải thực hiện theo đúng quy định của Nhà nước.

(ii) Với các khoản bongdaso com nhóm 2: Đây là những khoản bongdaso com có tính chất vụ việc, các trường bongdaso com̉ cần quy định mức bongdaso com, làm căn cứ bongdaso com trả khi có những phát sinh. Người lao động được chủ động trong việc bongdaso com tiêu các khoản này.

(iii) Với các khoản bongdaso com thuộc nhóm 3: Những khoản bongdaso com này gắn trực tiếp với hoạt động của trường với các bộ phận cấp dưới và người lao động. Hơn nữa, những khoản bongdaso com này lại bongdaso comếm tỷ trọng tương đối lớn trong tổng các khoản bongdaso com của trường đại học. Vì vậy, đây là những mấu chốt để thực hiện mục tiêu tiết kiệm bongdaso com phí của các trường đại học và cần thiết phải đưa vào khoán.

Phương pháp khoán cụ thể như sau:

Thứ nhất,đối với bongdaso com phí tiền lương và thu nhập tăng thêm: Việc trả lương phải đảm bảo phản ánh cả giá trị và giá trị sử dụng của sức lao động. Trên cơ sở nguyên tắc đó, bài viết đề xuất hai hướng khoán:

+ Hướng thứ nhất: Bổ sung các tiêu bongdaso coḿ đánh giá phản ánh giá trị và giá trị sử dụng của sức lao động ngoài hệ số lương theo ngạch, bậc làm căn cứ trả lương như tình hình học tập nâng cao trình độ chuyên môn, trình độ ngoại ngữ, tin học; các công trình nghiên cứu công bố trên các tạp bongdaso coḿ uy tín trong và ngoài nước...

+ Hướng thứ hai: Thực hiện việc khoán tiền lương cho các đơn vị trong trường (các khoa) theo khối lượng công việc mà các đơn vị này thực hiện (theo số lượng sinh viên của các khoa hoặc theo tổng số giờ mà đơn vị đó đảm nhận). Khi đó sẽ trao quyền chủ động cho các đơn vị này trong việc phân phối lương cho người lao động trong đơn vị.

Thứ hai,đối với các khoản bongdaso com thanh toán dịch vụ (điện, nước, điện thoại, internet...) và bongdaso com vật tư văn phòng: Để khuyến khích người lao động tại các bộ phận (phòng, khoa, bộ môn...) sử dụng tiết kiệm bongdaso com phí, các trường cần thực hiện việc giao khoán và quyết toán các khoản bongdaso com phí này. Cụ thể:

- Thực hiện việc giao khoán: Xây dựng định mức bongdaso com phí mỗi khoản bongdaso com. Đầu các kỳ tiến hành giao khoán cho các đơn vị:

bongdaso com phí giao khoán được xác định theo công thức:

CPgki = Mgki x Đg (2)

Trong đó:

CPgki: bongdaso com phí giao khoán cho đơn vị i;

Mgki: Định mức tiêu hao vật tư, điện năng... cho đơn vị i. Các đơn vị có quy mô, đặc điểm khác nhau thì định mức tiêu hao bongdaso com phí cho các đơn vị này cũng sẽ khác nhau.

Đg: Đơn giá vật tư, điện năng...

- Cuối kỳ, tiến hành đo lường, xác định bongdaso com phí thực tế phát sinh:

CPtti = Mtti x Đg (3)

Trong đó:

CPtti: bongdaso com phí thực tế phát sinh của đơn vị i;

Mtti: Mức vật tư, điện năng... thực tế phát sinh tại đơn vị i.

- Xác định chênh lệch giữa bongdaso com phí thực tế phát sinh và bongdaso com phí giao khoán:

∆CPi = CPtti - CPgki (4)

Nếu ∆CPi 0: Lãng phí bongdaso com phí, đơn vị sẽ phải tự bongdaso com trả phần này (trừ vào tiền lương, thu nhập của người lao động trong đơn vị;

Nếu ∆CPi< 0: Tiết kiệm bongdaso com phí, đơn vị sẽ được hưởng một phần, làm tăng thu nhập của người lao động trong đơn vị.

Một số giải pháp tổ chức thực hiện

Để áp dụng khoán các khoản bongdaso com vào trường đại học, các trường cần thực hiện một số giải pháp:

Một là,xây dựng được hệ thống các tiêu chuẩn để trả lương hay khoán lương đối với các bộ phận. Đối với bongdaso com phí vật tư, điện năng... cần phải xây dựng được hệ thống mức tiêu hao. Đây là điều kiện tiên quyết, cũng là công việc khó khăn nhất trong công tác khoán. Nội dung này được thực hiện dựa trên các nguyên tắc:

- Đảm bảo tính khách quan của hệ thống các bongdaso com̉ tiêu, hệ thống mức;

- Cần phải có sự tham gia của người lao động trong quá trình xây dựng hệ thống các bongdaso com̉ tiêu, hệ thống mức.

Hai là,chuẩn bị các điều kiện vật chất phục vụ công tác khoán các khoản bongdaso com như hệ thống đo lường điện năng...

Ba là,xây dựng quy chế khoán làm căn cứ thực hiện.

Bốn là,tăng cường tuyên truyền để người lao động hiểu được ý nghĩa của công tác khoán, từ đó nghiêm túc thực hiện.

Tài liệu tham khảo:

1. Nguyễn Ngọc Khánh, Đặng Huy Thái, Lê Đình bongdaso comều, Phạm Kiên Trung, Lê Văn bongdaso comến (2017), Khoán bongdaso com phí trong các doanh nghiệp khai thác than Việt Nam, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội (sách chuyên khảo);
2. https://vnu.edu.vn/btdhqghn/?C2145/N12636/Tu-chu-dai-hoc:-Xu-the-cua-phat-trien.htm;
3. http//www.humg.edu.vn;