Kết quả 5 năm triển khai chủ trương chống “vàng hóa” và định hướng cho bối cảnh mới
Quản lý thị trường vàng luôn là mối quan tâm hàng đầu của các nhà điều hành chính sách, do tầm ảnh hưởng của thị trường này đối với nhiều biến số vĩ mô quan trọng của nền kinh tế cũng như đối với đại bộ phận dân cư. Bài viết phân tích cơ sở pháp lý cũng như thực tiễn quản lý thị trường vàng của Ngân hàng Nhà nước, để thấy rõ hơn về kết quả triển khai các chính sách về vàng trong giai đoạn 2012-2017.

Nếu như giai đoạn năm 2012 trở về trước, giá bongdaso dữ liệu trong nước liên tục biến động do chịu ảnh hưởng sâu sắc từ diễn biến giá bongdaso dữ liệu thế giới, thì kể từ thời điểm Ngân hàng Nhà nước triển khai một loạt các biện pháp quản lý, điều hành thị trường bongdaso dữ liệu mà điển hình là Nghị định 24/2012/NĐ-CP, thị trường bongdaso dữ liệu trong nước đã dần trở về trạng thái ổn định, hiện tượng “bongdaso dữ liệu hóa” nền kinh tế theo đó cũng được giảm thiểu.
Cơ sở cho sự ra đời Nghị định 24/2012/NĐ-CP
Kể từ khi Nghị định 174/1999/NÐ-CP ra đời, thị trường bongdaso dữ liệu Việt Nam nhìn chung đã được cải cách theo hướng tự do hóa, vấn đề quản lý đối với bongdaso dữ liệu tiền tệ và bongdaso dữ liệu phi tiền tệ đã được phân tách. Theo đó, bongdaso dữ liệu tiền tệ được quản lý chặt chẽ theo quyết định về quản lý dự trữ ngoại hối quốc gia, còn việc quản lý bongdaso dữ liệu phi tiền tệ được nới lỏng với việc bongdaso dữ liệu miếng được coi là hàng hóa thông thường. Căn cứ định hướng tự do hóa thị trường bongdaso dữ liệu, các hoạt động trên thị trường bongdaso dữ liệu diễn ra ngày càng sôi động, đặc biệt với sự ra đời của hoạt động kinh doanh bongdaso dữ liệu tài khoản ở trong nước và nước ngoài năm 2006.
Tuy nhiên, việc nới lỏng quản lý đối với bongdaso dữ liệu phi tiền tệ đã gây nên những tác động tiêu cực, nhất là trong thời điểm giá bongdaso dữ liệu biến động mạnh. Các đối tượng có hành vi làm giá, đầu cơ gây khan hiếm cung giả tạo, đồng thời tung tin đồn gây nên “cơn sốt bongdaso dữ liệu” khiến người dân đổ xô đi mua bongdaso dữ liệu. Khi giá bongdaso dữ liệu trong nước cao hơn giá bongdaso dữ liệu thế giới, ngay lập tức xuất hiện tình trạng thu gom ngoại tệ trên thị trường tự do để nhập lậu bongdaso dữ liệu nguyên liệu, sản xuất bongdaso dữ liệu miếng từ nguồn bongdaso dữ liệu nhập lậu, từ đó gây ảnh hưởng bất lợi tới tỷ giá, thị trường ngoại tệ, đẩy mặt bằng giá hàng hóa nhập khẩu lên cao, làm gia tăng lạm phát trong nền kinh tế và gây bất ổn kinh tế vĩ mô. Ngoài ra, do bất cập của việc cho phép các tổ chức tín dụng (TCTD) huy động và cho vay vốn bằng bongdaso dữ liệu và chuyển đổi bongdaso dữ liệu thành tiền theo Quyết định 432/2000/QĐ-NHNN đã dẫn đến tình trạng bongdaso dữ liệu hóa trong nền kinh tế, bongdaso dữ liệu miếng dần trở thành phương tiện thanh toán, gây khó khăn cho quản lý của nhà điều hành.
Để khắc phục những lỗ hổng pháp lý của giai đoạn trước, Nghị định 24/2012/NĐ - CP ngày 03/04/2012 về quản lý hoạt động kinh doanh bongdaso dữ liệu và Thông tư 16/2012/TT-NHNN ngày 25/5/2012 hướng dẫn một số điều của Nghị định 24/2012/NĐ - CP được ban hành với chủ trương chuyển quan hệ “huy động, cho vay vốn bằng bongdaso dữ liệu” sang quan hệ “mua, bán bongdaso dữ liệu”.
Nghị định 24/2012/NĐ - CP chính thức công nhận và bảo vệ quyền sở hữu bongdaso dữ liệu hợp pháp của tổ chức và cá nhân. NHNN được giao là cơ quan thay mặt Chính phủ thống nhất quản lý các hoạt động kinh doanh bongdaso dữ liệu theo quy định và Nhà nước sẽ độc quyền sản xuất bongdaso dữ liệu miếng, xuất khẩu bongdaso dữ liệu nguyên liệu và nhập khẩu bongdaso dữ liệu nguyên liệu để sản xuất bongdaso dữ liệu miếng, cấp giấy phép nhập khẩu bongdaso dữ liệu nguyên liệu cho doanh nghiệp theo quy định và cấp giấy phép xuất khẩu bongdaso dữ liệu nguyên liệu cho doanh nghiệp có giấy phép khai thác bongdaso dữ liệu theo quy định. Hoạt động mua, bán bongdaso dữ liệu miếng của các tổ chức, cá nhân chỉ được thực hiện tại các TCTD và doanh nghiệp được NHNN cấp giấy phép kinh doanh mua, bán bongdaso dữ liệu miếng.
Sau Nghị định 24/2012/NĐ - CP, từ cuối năm 2012 đến nay, Chính phủ tiếp tục ban hành các văn bản quản lý thị trường bongdaso dữ liệu nhằm triển khai đồng bộ các giải pháp quản lý thị trường bongdaso dữ liệu như: Xây dựng lộ trình chấm dứt huy động và cho vay vốn bằng bongdaso dữ liệu của các TCTD, giám sát chặt chẽ, xử lý các vấn đề phát sinh nhằm đẩy nhanh quá trình chấm dứt huy động và cho vay vốn bằng bongdaso dữ liệu theo đó các TCTD sẽ phải tất toán trạng thái bongdaso dữ liệu trước ngày 30/6/2013... Nhìn chung, các chính sách này đã tác động tích cực đến thị trường nhằm đạt được mục tiêu bình ổn thị trường và chống bongdaso dữ liệu, hóa nền kinh tế, huy động nguồn lực bongdaso dữ liệu trong dân chúng phục vụ sản xuất. Thị trường ổn định trở lại, hiện tượng mua bán bongdaso dữ liệu ồ ạt mỗi khi giá bongdaso dữ liệu biến động thường thấy trước đây trong dân đã giảm mạnh, giá bongdaso dữ liệu trong nước thể hiện chủ yếu qua bongdaso dữ liệu SJC đã giảm và ổn định trong thời gian đầu sau khi Nghị định 24/2012/NĐ - CP được ban hành.
![]() |
Nhờ triển khai đồng bộ các giải pháp đến nay, NHNN đã đạt một số kết quả tích cực sau:
Thứ nhất,hiện tượng liên thông có tính tiêu cực giữa giá bongdaso dữ liệu thế giới - giá bongdaso dữ liệu trong nước gần như được loại trừ, tức là giá bongdaso dữ liệu trong nước đã không còn biến động mạnh mỗi khi giá bongdaso dữ liệu thế giới chao đảo. Số liệu thống kê cho thấy, mức độ biến động của giá bongdaso dữ liệu trong nước là nhỏ hơn tương đối so với giá thế giới, nhất là từ giữa năm 2014 trở đi, qua đó thể hiện sự ổn định của giá bongdaso dữ liệu trong nước trước những biến động mạnh của thế giới. Đây được coi là kết quả tích cực từ các biện pháp bình ổn thị trường bongdaso dữ liệu của NHNN trong vòng 5 năm qua. Nếu như trước đây, mỗi khi giá bongdaso dữ liệu thế giới tăng thì giá bongdaso dữ liệu trong nước biến động liên tục trong ngày, thậm chí bảng giá niêm yết bongdaso dữ liệu thay đổi 6-8 lần/ngày, gây ra những xáo động cho thị trường bongdaso dữ liệu và thị trường ngoại hối, thì nay, với nỗ lực ngăn chặn tình trạng “bongdaso dữ liệu hóa” nền kinh tế và bình ổn thị trường bongdaso dữ liệu mà NHNN đang nỗ lực thực hiện, giá bongdaso dữ liệu trong nước giờ đây tỏ ra “ổn định” trước diễn biến khó lường của giá bongdaso dữ liệu thế giới.
Thứ hai,sự liên thông giữa thị trường bongdaso dữ liệu và thị trường ngoại tệ được giảm thiểu. Trước thời điểm Nghị định 24/2012/NĐ - CP ra đời, nhiều doanh nghiệp được cấp phép sản xuất bongdaso dữ liệu miếng nhận thấy, có sự chênh lệch giữa giá bongdaso dữ liệu trong nước và quốc tế, đã thu gom ngoại tệ để nhập khẩu bongdaso dữ liệu nguyên liệu, sản xuất bongdaso dữ liệu miếng trái phép. Ước tính, trước khi chấm dứt hoạt động sàn bongdaso dữ liệu và Nhà nước độc quyền xuất nhập khẩu bongdaso dữ liệu nguyên liệu và sản xuất bongdaso dữ liệu miếng thì mỗi năm bình quân thị trường Việt Nam nhập khẩu 100 tấn bongdaso dữ liệu, thì có tới 70 tấn bongdaso dữ liệu là nhập lậu, tương đương 3,5 tỷ USD. Để nhập bongdaso dữ liệu không chính thức và lách thuế nhập khẩu, các đối tượng buôn lậu đã thu gom ngoại tệ để mua bongdaso dữ liệu từ nước ngoài rồi mang về sản xuất và tiêu thụ trong nước nhằm hưởng chênh lệch giá. Thực trạng này đã tác động tiêu cực đến diễn biến tỷ giá và sự ổn định của thị trường ngoại tệ, gây khó khăn cho hoạt động mua bán ngoại tệ, tạo áp lực cho điều hành chính sách tiền tệ và chính sách tỷ giá.
Thứ ba,mối quan hệ giữa giá bongdaso dữ liệu và tỷ giá VND/USD trở nên dần mờ nhạt sau khoảng 3 năm, kể từ khi Nghị định 24/2012/NĐ – CP có hiệu lực thi hành. Hình 2 cho thấy, trong giai đoạn từ tháng 1/2012 đến tháng 9/2015 (giai đoạn sàn bongdaso dữ liệu vẫn còn hoạt động), tỷ giá USD/VND biến động khá mạnh trước biến động của giá bongdaso dữ liệu trong nước (hệ số tương quan = - 0,855). Theo đó, mỗi khi chênh lệch giữa giá bongdaso dữ liệu trong nước và thế giới nới rộng, các doanh nghiệp thường thu gom ngoại tệ để nhập khẩu bongdaso dữ liệu, hoặc xảy ra tình trạng nhập lậu bongdaso dữ liệu nhằm hưởng chênh lệch giá, điều này gây áp lực lớn lên thị trường ngoại tệ, khiến tỷ giá biến động mạnh.
Tuy nhiên, từ tháng 10/2015 đến nay, nhìn chung mối quan hệ giữa giá bongdaso dữ liệu và tỷ giá VND/USD không còn rõ rệt như trước đây, hệ số tương quan giảm còn 0,332 (về giá trị tuyệt đối). Bên cạnh nhân tố hỗ trợ khác như nguồn cung ngoại tệ từ kiều hối khá dồi dào, lãi suất thực dương VND được duy trì trong một thời gian dài, lạm phát tương đối ổn định.
![]() |
Bên cạnh đó, hiện tượng chênh lệch đáng kể giữa giá bongdaso dữ liệu trong nước và quốc tế vẫn diễn ra trong một số giai đoạn (ví dụ: 2013-2016). Do không phải là nước sản xuất bongdaso dữ liệu, Việt Nam không thể chi phối và kiểm soát giá bongdaso dữ liệu thế giới. Sự biến động bất thường của giá bongdaso dữ liệu thế giới luôn là yếu tố dẫn dắt biến động của giá bongdaso dữ liệu trong nước với diễn biến theo sát thị trường thế giới. Tuy nhiên, bên cạnh giá bongdaso dữ liệu quốc tế, giá bongdaso dữ liệu trong nước còn chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác như cung cầu trên thị trường trong nước và các yếu tố về tâm lý đầu tư và đầu cơ khác, đặc biệt là yếu tố cung cầu trên thị trường vẫn giữ vai trò quyết định mức giá bongdaso dữ liệu giống như bất cứ mặt hàng nào không bị ấn định giá. Chính thực tế này đã khiến nhập lậu bongdaso dữ liệu xuất hiện trở lại để hưởng chênh lệch giá.
Giải pháp về chính sách
Qua 5 năm triển khai, không thể không phủ nhận Nghị định 24/2012/NĐ - CP đã mang lại những kết quả tích cực, song trong bối cảnh kinh tế vĩ mô - tiền tệ trong nước và thị trường bongdaso dữ liệu quốc tế diễn biến ngày càng khó lường, việc quản lý thị trường bongdaso dữ liệu trong nước trong giai đoạn tới cần phải tập trung vào mục tiêu ổn định bền vững thị trường bongdaso dữ liệu, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, loại bỏ tác động của giá bongdaso dữ liệu đến tỷ giá, thị trường tiền tệ, ngoại hối và ổn định vĩ mô. Vì vậy, trong tháng 12/2017, Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 24/2012/NĐ - CP về quản lý hoạt động kinh doanh bongdaso dữ liệu đã được NHNN lấy ý kiến rộng rãi.
Một trong những nội dung Dự thảo sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ - CP được đặc biệt quan tâm là tại Khoản 3, Điều 4 được sửa đổi, bổ sung: “Nhà nước độc quyền sản xuất bongdaso dữ liệu miếng, xuất khẩu bongdaso dữ liệu nguyên liệu, nhập khẩu bongdaso dữ liệu nguyên liệu để sản xuất bongdaso dữ liệu miếng, huy động bongdaso dữ liệu từ tổ chức, cá nhân, kinh doanh bongdaso dữ liệu trên tài khoản”. Quy định này được đưa ra nhằm đảm bảo lợi ích chung cho nền kinh tế, trật tự an toàn xã hội. Như chúng ta đã thấy, bongdaso dữ liệu tài khoản vốn là bongdaso dữ liệu phi vật chất, nếu cho phép doanh nghiệp và người dân kinh doanh sẽ dễ dẫn tới hiện tượng dựa trên các chỉ số để “lướt sóng”, tạo ra giá trị ảo, gây mất an ninh trật tự xã hội.
![]() |
Việc quy định độc quyền thực hiện 2 hoạt động huy động bongdaso dữ liệu từ tổ chức, cá nhân và hoạt động kinh doanh bongdaso dữ liệu trên tài khoản nhằm tiếp tục duy trì các kết quả tích cực đã có từ Nghị định 24/2012/NĐ - CP, không ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, không làm tăng sức hấp dẫn của bongdaso dữ liệu miếng và nguy cơ “bongdaso dữ liệu hóa” trong nền kinh tế.
Tóm lại, Nghị định 24/2012/NĐ – CP của Chính phủ cùng một số văn bản pháp lý hỗ trợ khác đã và đang đóng vai trò hết sức quan trọng trong định hướng mới về quản lý thị trường bongdaso dữ liệu và đã đạt được những kết quả hết sức quan trọng. Thực tế, sau 5 năm kể từ thời điểm hiệu lực của Nghị định 24/2012/NĐ - CP, việc thanh toán bằng bongdaso dữ liệu đã giảm mạnh do người dân không còn quá tập trung vào bongdaso dữ liệu, một phần giảm lượng cầu từ người dân, một phần khác giúp thị trường giải tỏa những cú sốc như trước đây do mỗi lần đổ xô đi mua/bán bongdaso dữ liệu mỗi lần giá bongdaso dữ liệu giao động, từ đó tỷ giá cũng được giữ bình ổn hơn, qua đó VND dần lấy lại niềm tin của người dân. Việc chấm dứt hoạt động huy động và cho vay bằng bongdaso dữ liệu và chuyển hướng sang quan hệ mua bán cũng đã giúp lượng bongdaso dữ liệu vốn “nằm im” trong dân được đưa vào nền kinh tế phục vụ sản xuất kinh doanh.
So với Nghị định 174/1999/NÐ-CP, Nghị định 24/2012/NĐ - CP rõ ràng đã quản lý chặt chẽ và hiệu quả hoạt động sản xuất, kinh doanh bongdaso dữ liệu hơn, qua đó tạo cơ sở pháp lý quan trọng để tổ chức lại thị trường bongdaso dữ liệu theo hướng phát triển ổn định và bền vững, tăng cường quản lý thị trường bongdaso dữ liệu, khắc phục tình trạng đầu cơ, tích trữ, kinh doanh trái phép, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người dân.