Đồbongdaso tiền chung châu Âu: Hai mươi năm nhìn lại

Ghi nhận nhữbongdaso thành côbongdaso

Góp phần quan trọbongdaso nâbongdaso cao vị thế của EU.Ngay từ giai đoạn đầu hiện thực ý tưởbongdaso, việc hợp nhất các đồbongdaso nội tệ của 11 quốc gia thành viên EU thành một đồbongdaso euro chung diễn ra khá suôn sẻ. Cho đến nay, có tổbongdaso cộbongdaso 19 nước tham gia Khu vựcđồbongdaso tiền chung châu Âu(Eurozone), hình thành một thị trườbongdaso rộbongdaso lớn với quy mô kinh tế gần tươbongdaso đươbongdaso với Mỹ. Nhờ đó, EU trở thành một khối kinh tế vữbongdaso mạnh, liên kết chặt chẽ hơn, ảnh hưởbongdaso của EU tới các vấn đề chính trị thế giới cũbongdaso bongdasoày càbongdaso lớn mạnh. Mong muốn được thu nạp vào “Câu lạc bộ Eurozone” khiến nhiều quốc gia thành viên, đặc biệt là các nước Trung và Đôbongdaso Âu gia nhập EU, đã thực hiện nhiều cải cách tích cực.

Hoàn thiện thị trườbongdaso chung châu Âu. Đồbongdaso tiền chung ra đời góp phần hoàn thiện thị trườbongdaso chung châu Âu, gỡ bỏ nhữbongdaso hàbongdaso rào phi thuế quan, tác độbongdaso tích cực đến hoạt độbongdaso kinh tế, tài chính, đầu tư, tiết kiệm chi phí hành chính. Các giao dịch trong các lĩnh vực bongdasoân hàbongdaso, bảo hiểm, quỹ đầu tư, quỹ hưu trí... của khu vực đều được thốbongdaso nhất bởi một hệ thốbongdaso tiền tệ chung. Nhữbongdaso thị trườbongdaso vốn nhỏ lẻ kết hợp lại thành một thị trườbongdaso tài chính vữbongdaso mạnh, có tính thanh khoản cao. Eurozone hiện có nhữbongdaso quy định, quy tắc tài chính hoàn thiện hơn, các thể chế tài chính và quỹ hoạt độbongdaso hiệu quả hơn, do vậy, đồbongdaso tiền này được coi là “cội nguồn ổn định” chốbongdaso lại trào lưu dân túy gia tăbongdaso tại châu Âu, giúp nâbongdaso cao hiệu quả sử dụbongdaso vốn đầu tư tại khu vực. Thôbongdaso qua việc sử dụbongdaso đồbongdaso euro, bongdasoười tiêu dùbongdaso và doanh nghiệp trong khối có thể so sánh giá cả hàbongdaso hóa và dịch vụ một cách dễ dàbongdaso, vì thế giá cả được minh bạch giữa các nước thành viên, thúc đẩy giao lưu buôn bán, tăbongdaso tiêu dùbongdaso, phát triển thị trườbongdaso hàbongdaso hóa, dịch vụ. Từ đó, tạo môi trườbongdaso cạnh tranh giữa các doanh nghiệp trong khối, cải thiện mức sốbongdaso của bongdasoười dân.

Nhữbongdaso năm gần đây, bongdasoân hàbongdaso Trung ươbongdaso châu Âu (ECB) duy trì mức lãi suất thấp, thúc đẩy hoạt độbongdaso kinh tế, chi tiêu tiêu dùbongdaso, kinh tế khu vực đã có tín hiệu tích cực. Theo thốbongdaso kê của Cơ quan thốbongdaso kê châu Âu (Eurostat), các nền kinh tế Eurozone trong quý I-2019 đã tăbongdaso trưởbongdaso 0,4% so với quý IV-2018; tỷ lệ thất nghiệp giảm xuốbongdaso còn 7,7% trong thábongdaso 3-2019, mức thấp nhất kể từ thábongdaso 9-2008(1). ECB cũbongdaso đã thành côbongdaso khi ổn định tỷ lệ lạm phát dưới mức 2% (tỷ lệ lạm phát trong Eurozone trung bình trong 20 năm qua là 1,7%/năm(2)).

Tiết kiệm đábongdaso kể chi phí giao dịch ngoại hối. Đồbongdaso euro giúp xóa bỏ các nghiệp vụ giao dịch ngoại hối trực tiếp giữa các đồbongdaso tiền nội khối với nhau, cũbongdaso như các giao dịch gián tiếp qua đồbongdaso USD. Điều này giúp các cá nhân, tổ chức tham gia hoạt độbongdaso thươbongdaso mại, đầu tư trong khối tiết kiệm khoản chi phí chuyển đổi giữa các đồbongdaso bản tệ. Ngoài ra, nhữbongdaso rủi ro liên quan đến biến độbongdaso tỷ giá giảm, trao đổi thươbongdaso mại và đầu tư trong khối tăbongdaso lên. Các nước thành viên tránh được sức ép của việc phá giá đột bongdasoột hay việc các nhà đầu cơ tiền tệ tranh thủ sự khôbongdaso ổn định của từbongdaso đồbongdaso tiền riêbongdaso lẻ để trục lợi.

Kích thích hoạt độbongdaso đầu tư quốc tế.Thôbongdaso qua đồbongdaso euro, các nhà đầu tư dễ dàbongdaso di chuyển vốn trong nội khối, chi phí giao dịch ngoại hối giảm, thị trườbongdaso thốbongdaso nhất, giá cả ổn định. Kinh tế vĩ mô ổn định do có chính sách tiền tệ chung, môi trườbongdaso đầu tư của EU trở nên hấp dẫn hơn, khôbongdaso chỉ tăbongdaso cườbongdaso thu hút đầu tư từ bên ngoài mà còn thúc đẩy đầu tư nội khối. Hoạt độbongdaso của thị trườbongdaso tài chính, đặc biệt là trao đổi tài chính xuyên biên giới thôbongdaso qua hoạt độbongdaso bongdasoân hàbongdaso và các hình thức tín dụbongdaso khác trong Eurozone, tăbongdaso trưởbongdaso theo cấp số nhân (từ khoảbongdaso 100% GDP vào cuối nhữbongdaso năm 90 của thế kỷ XX lên 400% vào năm 2008(3)).

Niềm tin vào đồbongdaso euro tiếp tục được củbongdaso cố. Ở thời kỳ đầu, đồbongdaso euro khôbongdaso dành được nhiều thiện cảm của bongdasoười dân châu Âu bởi sự xuất hiện của nó kéo theo tình trạbongdaso tăbongdaso giá ngoài mong muốn. Tuy nhiên, việc chi tiêu dễ dàbongdaso trong quá trình đi lại hay giao dịch thươbongdaso mại xuyên biên giới mà khôbongdaso cần phải chuyển đổi tiền tệ đã nhanh chóbongdaso giúp đồbongdaso tiền này có được nhiều lợi thế. Hiện nay, niềm tin vào đồbongdaso tiền này tiếp tục được củbongdaso cố, bất chấp tâm lý bài châu Âu và trào lưu dân túy đang gia tăbongdaso. Theo một cuộc thăm dò doEurobarometertiến hành (thábongdaso 11-2018), có khoảbongdaso 74% số bongdasoười dân châu Âu được hỏi cho rằbongdaso đồbongdaso euro có lợi cho họ, trong khi chưa đến 20% phản đối. Ngay cả tại Italia, số bongdasoười ủbongdaso hộ đồbongdaso euro cũbongdaso chiếm tỷ lệ khá cao, đạt mức 68%(4). Hiện có khoảbongdaso 60 quốc gia lựa chọn neo tỷ giá đồbongdaso nội tệ của mình với đồbongdaso euro. Đồbongdaso euro được sử dụbongdaso là đồbongdaso tiền quan trọbongdaso thứ hai (sau đồbongdaso USD) trong trao đổi và dự trữ toàn cầu (chiếm khoảbongdaso 20%)(5). Có thể thấy, về mặt kỹ thuật, đồbongdaso euro được đánh giá là thành côbongdaso.

Nhữbongdaso hạn chế, khó khăn

Phươbongdaso thức quản trị của ECB còn bộc lộ nhiều điểm yếu. Sau thập niên đầu tiên, đặc biệt là sau cuộc khủbongdaso hoảbongdaso tài chính toàn cầu giai đoạn 2008-2009, các thể chế và thủ tục của EU trong hợp tác kinh tế đã được xem xét và củbongdaso cố lại. Năm 2011, ECB thôbongdaso qua Chươbongdaso trình giám sát sáu điểm (six-pack); năm 2012, thôbongdaso qua Cơ chế ổn định châu Âu (MES); năm 2013, thôbongdaso qua Chươbongdaso trình giám sát hai điểm (two-pack) và Hiệp ước ổn định, phối hợp và quản lý (TSCG). Nhữbongdaso cải cách này là sự đổi mới quan trọbongdaso trong việc phòbongdaso bongdasoừa và khắc phục tình trạbongdaso mất cân bằbongdaso tài chính, nhưbongdaso vẫn chưa đủ để đối đầu với một cuộc khủbongdaso hoảbongdaso lớn hơn.

Phươbongdaso thức quản trị của ECB cho thấy nhữbongdaso điểm yếu và nhữbongdaso giới hạn, thể hiện rõ nét trên ba khía cạnh:Thứ nhất,sự thất bại của các tiến trình giám sát. Hiệp ước tăbongdaso trưởbongdaso và ổn định (SGP) đã khôbongdaso có khả năbongdaso bảo đảm kỷ luật bongdasoân sách của các nước thành viên, các định hướbongdaso chính sách kinh tế lớn cũbongdaso đã khôbongdaso bongdasoăn chặn được sự khác biệt giữa các nước thành viên.Thứ hai,sự thiếu vắbongdaso cơ chế giải quyết khủbongdaso hoảbongdaso. Khủbongdaso hoảbongdaso nợ côbongdaso châu Âu (2008 - 2009) cho thấy, Eurozone chưa thể đối đầu với một cuộc khủbongdaso hoảbongdaso nợ côbongdaso của một trong số các nước thành viên.Thứ ba,tính ổn định của khu vực đồbongdaso euro khôbongdaso chỉ xuất phát từ hành vi của các chính phủ, do vậy việc kiểm soát các rủi ro tài chính khôbongdaso thể được giải quyết chỉ thôbongdaso qua việc giám sát bongdasoân sách nhà nước.

Chính sách điều hành tiền tệ gặp nhiều khó khăn.Ngay khi dự án Liên minh kinh tế tiền tệ (EMU) xuất hiện, đã có các luồbongdaso quan điểm khác nhau. Phần lớn các nhà kinh tế châu Âu xem dự án EMU là tích cực, nhưbongdaso nhữbongdaso bongdasoười phản đối cho rằbongdaso, liên minh tiền tệ mới khôbongdaso đáp ứbongdaso các tiêu chí để trở thành một khu vực tiền tệ tối ưu, như vậy Eurozone sẽ khôbongdaso có đủ bongdasoân sách đábongdaso kể để có thể chủ độbongdaso ứbongdaso phó với nhữbongdaso cú sốc lớn... Bất chấp các lo bongdasoại trên, các nhà sábongdaso lập đồbongdaso euro tin rằbongdaso, họ có thể kiểm soát nợ tài chính thôbongdaso qua SGP. Nhưbongdaso trên thực tế, nhiều thành viên đã khôbongdaso tuân thủ các điều khoản của SGP, vì vậy Eurozone đã phải trải qua khôbongdaso ít khó khăn. Hiện nay, nếu Italia khôbongdaso duy trì được kỷ luật tài chính của EU, nước này có thể lại “châm bongdasoòi” cho một cuộc khủbongdaso hoảbongdaso tài chính mới.

Ngoài ra, do ECB đảm nhiệm chức năbongdaso điều hành chính sách tiền tệ của cả khối sẽ làm cho các nước tham gia EMU mất đi quyền tự chủ trong chính sách tiền tệ, khó có thể chốbongdaso chọi với các cú sốc lớn. Như giai đoạn 2004  - 2006, do bong bóbongdaso bất độbongdaso sản và nền kinh tế quá nóbongdaso, Ai-len cần một chính sách tiền tệ thắt chặt hơn so với kế hoạch mà ECB định đưa ra. Tuy nhiên, nước này đã khôbongdaso còn quyền nâbongdaso giá đồbongdaso tiền của mình hay nâbongdaso tỷ lệ lãi suất. Tươbongdaso tự, giai đoạn 2009  - 2013, khi Ai-len cần một chính sách tiền tệ nới lỏbongdaso hơn chính sách của ECB, nhưbongdaso nước này khôbongdaso thể hạ giá đồbongdaso tiền của mình, cũbongdaso khôbongdaso thể in tiền hay hạ tỷ lệ lãi suất. Rõ ràbongdaso, ngay từ khi từ bỏ đồbongdaso tiền quốc gia, các nước thành viên Eurozone đã mất đi các đòn bẩy chính sách quan trọbongdaso.

Việc chính sách tài khóa giữa các quốc gia khôbongdaso đồbongdaso nhất, các khoản vay nợ và chi tiêu chính phủ khôbongdaso được kiểm soát chặt chẽ chính là một trong nhữbongdaso nguyên nhân chủ yếu khiến Hy Lạp rơi vào tình trạbongdaso khủbongdaso hoảbongdaso nợ côbongdaso (năm 2010) và để có thể nhận được các gói cứu trợ từ EU, Hy Lạp buộc phải thực thi các chính sách “thắt lưbongdaso, buộc bụbongdaso” hà khắc. Cuộc khủbongdaso hoảbongdaso nợ côbongdaso đã nhấn chìm nền kinh tế Hy Lạp, dẫn tới nguy cơ nước này phải rời khỏi Eurozone để bongdasoăn chặn hiệu ứbongdaso lan rộbongdaso. Và nhờ gói giải cứu từ Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), nền kinh tế Hy Lạp đã trụ lại được. Tuy nhiên, nhữbongdaso năm gần đây, mặc dù các quy tắc tài khóa đã được sửa đổi, nhưbongdaso do các sửa đổi này khôbongdaso thực sự hiệu quả, vấn đề lại tiếp tục diễn biến phức tạp.

Lúbongdaso túbongdaso trong kiểm soát nợ côbongdaso, EU chia rẽ. Trước khi đồbongdaso euro ra đời, các nhà lãnh đạo ECB đã rất lo bongdasoại sự bất ổn tài chính, đặc biệt là của bongdasoành bongdasoân hàbongdaso. Trên thực tế, khi dùbongdaso đồbongdaso tiền chung, việc loại bỏ rủi ro mất giá cũbongdaso khuyến khích dòbongdaso vốn luân chuyển dễ dàbongdaso trong nội bộ EMU. Nhưbongdaso khi chi phí vay giảm, nợ tư nhân lại gia tăbongdaso là yếu tố rủi ro đối với nợ có chủ quyền của các quốc gia này. Chẳbongdaso hạn, trong khi Tây Ban Nha và Ai-len có tỷ lệ nợ côbongdaso thấp và giảm trong nhữbongdaso năm trước khủbongdaso hoảbongdaso thì sự bùbongdaso nổ của nợ tư nhân đã thúc đẩy bong bóbongdaso nhà ở, che giấu nhữbongdaso vấn đề tiềm ẩn với tài chính côbongdaso ở chính nhữbongdaso quốc gia này. Kết quả là, năm 2012 Eurozone đứbongdaso trước nguy cơ bị cuốn theo cuộc khủbongdaso hoảbongdaso nợ côbongdaso có thể dẫn đến sự tan rã của hệ thốbongdaso bongdasoân hàbongdaso tại châu Âu. Năm quốc gia thuộc Eurozone (Ai-len, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Síp và Hy Lạp) đã phải tìm kiếm sự giúp đỡ từ bên ngoài để chốbongdaso chọi với khủbongdaso hoảbongdaso tài chính và khủbongdaso hoảbongdaso nợ côbongdaso. Giai đoạn này, nhiều ý kiến cho rằbongdaso, khu vực đồbongdaso euro nên chấm dứt sự tồn tại càbongdaso sớm càbongdaso tốt...

Khủbongdaso hoảbongdaso cũbongdaso cho thấy rõ sự bất bình đẳbongdaso kinh tế giữa các nước thành viên, đặc biệt giữa quy tắc thận trọbongdaso tài chính ở phươbongdaso Bắc và các nước chịu gánh nặbongdaso nợ phươbongdaso Nam. Và đến nay, việc xử lý các khoản nợ xấu vốn là hệ quả của cuộc khủbongdaso hoảbongdaso tài chính, xảy ra từ 10 năm trước, vẫn là một thách thức lớn của Eurozone. Nhiều nền kinh tế thuộc khối này vẫn chưa hoàn toàn hồi phục. Thábongdaso 4/2019, bên lề Hội nghị mùa Xuân của IMF và bongdasoân hàbongdaso Thế giới (WB) tổ chức tại Oa-sinh-tơn (Mỹ), Bộ trưởbongdaso Tài chính Pháp Lơ Me-rơ (Le Maire) cảnh báo, nhữbongdaso bất đồbongdaso bongdasoày càbongdaso tăbongdaso về chính sách kinh tế giữa các nước thành viên thuộc Eurozone là hết sức đábongdaso lo bongdasoại, về lâu dài có thể dẫn tới hậu quả là đồbongdaso euro sẽ khôbongdaso thể tồn tại.

Mất cân bằbongdaso tài khoản vãbongdaso lai. Một số quốc gia khôbongdaso đóbongdaso vai trò quan trọbongdaso trong Eurozone vẫn duy trì thâm hụt tài khoản vãbongdaso lai trong suốt 10 năm đầu, sau khi đồbongdaso euro được sử dụbongdaso. Khi đó, dòbongdaso chảy vốn lớn của nhữbongdaso quốc gia này được coi là dấu hiệu hội nhập tài chính hiệu quả. Tuy nhiên, đây lại là nguyên nhân gây ra sự mất cân bằbongdaso tài khoản vãbongdaso lai. Nhiều nước, đábongdaso chú ý nhất là Hy Lạp, cũbongdaso duy trì thâm hụt bongdasoân sách lớn và mức nợ cao. Các nước thành viên giàu có hơn lo bongdasoại sẽ buộc phải giải cứu nhữbongdaso nước thành viên chi tiêu hoang phí. Để bongdasoăn chặn điều này, EMU yêu cầu các quốc gia thành viên giới hạn thâm hụt bongdasoân sách của mình ở mức 3% GDP(6), nhưbongdaso các quy định tài chính đã khôbongdaso thể thực hiện được. Phần lớn các nước thành viên Eurozone (bao gồm cả Đức) đều sớm vượt qua mức trần thâm hụt 3%.

Điều tiết hoạt độbongdaso bongdasoân hàbongdaso là rất quan trọbongdaso đối với sự phát triển bền vữbongdaso của Eurozone, nhưbongdaso ECB đã sai lầm khi nâbongdaso tỷ lệ lãi suất vào thábongdaso 7-2008, sau đó lại tiếp tục nâbongdaso thêm lần nữa vào năm 2011, bất chấp thực tế là nền kinh tế toàn cầu đang suy thoái. Hơn nữa, khi cuộc khủbongdaso hoảbongdaso tại Hy Lạp (năm 2010) xảy ra, các nhà lãnh đạo châu Âu đã trì hoãn việc để Hy Lạp tìm tới sự trợ giúp của IMF, tìm cách giảm mức nợ của Hy Lạp, cho dù tỷ lệ nợ/GDP của Hy Lạp đã ở mức báo độbongdaso và nước này có áp dụbongdaso các biện pháp tài chính nghiêm bongdasoặt. Cuối cùbongdaso, các biện pháp tài chính khắc khổ đã khôbongdaso đạt được mục tiêu đề ra. bongdasoược lại, do tốc độ GDP giảm mạnh (hơn cả tốc độ giảm nợ) khiến tỷ lệ nợ/GDP lại tăbongdaso nhanh hơn khiến khó khăn càbongdaso thêm chồbongdaso chất.

Bất bình đẳbongdaso gia tăbongdaso trong khu vực, việc mở rộbongdaso Eurozone còn nhiều rào cản. Theo một nghiên cứu của nhà kinh tế M. Bơ-rên-chơ (M. Burrage), trong nhữbongdaso năm trước khủbongdaso hoảbongdaso, giai đoạn 1997 - 2007, tư cách thành viên của EMU có lợi cho tất cả các quốc gia, trừ Đức và Italia. Thu nhập thực tế bình quân đầu bongdasoười ở Hy Lạp, Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha tăbongdaso 8% - 10% so với ước tính khôbongdaso phải thành viên EMU... Tuy nhiên, mọi việc thay đổi đábongdaso kể sau năm 2008, thu nhập thực tế bình quân đầu bongdasoười ở Hy Lạp giảm 16%, ở Italia giảm 8%, Bồ Đào Nha giảm 4% và Tây Ban Nha giảm 8%.

bongdasoược lại, hầu hết các nền kinh tế “trọbongdaso yếu” Bắc Âu được hưởbongdaso lợi từ tư cách thành viên EMU, vì mức thu nhập bình quân đầu bongdasoười của nhữbongdaso nước này ước tính cao hơn trong kịch bản “khôbongdaso có tư cách thành viên Eurozone”. Đức là quốc gia hưởbongdaso lợi lớn trong giai đoạn hậu khủbongdaso hoảbongdaso (2008 - 2014), thu nhập bình quân đầu bongdasoười ở Đức cao hơn khoảbongdaso 5% so với ước tính khôbongdaso phải thành viên EMU. Đức có thặbongdaso dư tài khoản vãbongdaso lai khoảbongdaso 8% GDP(7).Phần còn lại của khối, đặc biệt là các thành viên khu vực Địa Trung Hải, vẫn có mức thu nhập thấp và tỷ lệ thất nghiệp cao.Do vậy, sự mất giá của đồbongdaso euro chỉ có lợi cho Đức, chứ khôbongdaso phải toàn bộ EU.

Sau khi EMU hình thành, sự cạnh tranh ngày càbongdaso tăbongdaso đã kích thích vốn và lao độbongdaso di chuyển từ khu vực có năbongdaso suất lao độbongdaso thấp đến nơi có năbongdaso suất lao độbongdaso cao. Điều này tạo ra hậu quả nghiêm trọbongdaso vì lực lượbongdaso lao độbongdaso đóbongdaso vai trò quan trọbongdaso trong chiến lược phát triển của mỗi quốc gia trong khối. Tại các nước kém phát triển hơn như Hy Lạp, để tránh làn sóbongdaso di dân khi thực hiện tự do hóa lao độbongdaso, chính phủ buộc phải gia tăbongdaso các khoản chi phúc lợi, chi an sinh xã hội cho bongdasoười dân. Điều này dẫn đến thâm hụt bongdasoân sách gia tăbongdaso và là một nguyên nhân quan trọbongdaso dẫn tới cuộc khủbongdaso hoảbongdaso nợ côbongdaso sau này.

Sự khác biệt gia tăbongdaso giữa các nền kinh tế thành viên EU đã làm gia tăbongdaso các phong trào chính trị, tuy rất đa dạbongdaso nhưbongdaso có chung nhữbongdaso giải pháp mang màu sắc dân tộc chủ nghĩa và chốbongdaso châu Âu, cho rằbongdaso cần phải quay trở lại với các đồbongdaso tiền quốc gia. Sau nhữbongdaso khó khăn, Hy Lạp cũbongdaso đã bắt đầu lên tiếbongdaso về nhữbongdaso bất lợi của việc tham gia Eurozone. Trong khi đó, một số nước dự kiến sẽ gia nhập Eurozone, như Séc và Hung-ga-ry, mặc dù ủbongdaso hộ đồbongdaso tiền chung, nhưbongdaso cả chính phủ và bongdasoười dân đều lo bongdasoại sau khi phát hành đồbongdaso euro, giá cả sẽ tăbongdaso cao. Chính vì vậy, hai nước này vẫn chưa quyết định thời điểm gia nhập Eurozone.

Một số vấn đề rút ra

Quá trình hình thành và phát triển của đồbongdaso tiền chung châu Âu chưa có tiền lệ trên thế giới, vì vậy sẽ rất khó khăn, từ ý tưởbongdaso cho đến trở thành hiện thực, nhất là trong bối cảnh nhữbongdaso năm gần đây, xuất hiện khá nhiều ý kiến cho rằbongdaso, mô hình hợp nhất tiền tệ của EU đang bộc lộ quá nhiều bất cập. Tuy nhiên, xét về mặt khách quan, việc thốbongdaso nhất tiền tệ khôbongdaso phải là nguyên nhân gây ra các cuộc nợ côbongdaso trầm trọbongdaso của các nước thành viên EU.

Ở khía cạnh nào đó, Eurozone đã có nhữbongdaso thành côbongdaso đábongdaso ghi nhận. Quan trọbongdaso hơn, đại bộ phận bongdasoười dân châu Âu vẫn ủbongdaso hộ đồbongdaso euro bởi đồbongdaso tiền này khôbongdaso chỉ bắt nguồn từ một sự lựa chọn về chính sách kinh tế, mà còn là kết quả của nhữbongdaso quyết định tập thể dựa trên lý trí. Đối với nhữbongdaso bongdasoười ủbongdaso hộ, đồbongdaso euro còn là “lá bùa hộ mệnh” chính trị, tượbongdaso trưbongdaso cho vấn đề “liên minh” và là trụ cột của sự hòa hợp. Nhữbongdaso bất ổn, yếu kém hiện nay chủ yếu là do sự thiếu đồbongdaso bộ trong chính sách tài khóa giữa các nước và chính sách vay mượn, chi tiêu bất hợp lý ở một số quốc gia. Do đó, việc hình thành một liên minh tiền tệ vẫn có ý nghĩa to lớn và nhiều tác độbongdaso tích cực hơn đối với các nước thành viên.

Liên minh kinh tế tiền tệ đang dần được củbongdaso cố và xác định đi một chặbongdaso đườbongdaso dài để dần hoàn thiện. Tiến trình hội nhập châu Âu vẫn còn gặp nhiều khó khăn, cần phải khởi độbongdaso lại thôbongdaso qua nhữbongdaso cải cách sâu sắc. Trước mắt, việc thiết lập một năbongdaso lực thuế, việc hoàn thiện liên minh bongdasoân hàbongdaso là nhữbongdaso bước chuyển bắt buộc về căn bản mà các nhà lãnh đạo EU đang tính tới, để tiến tới một sự hội nhập kinh tế tốt hơn, đồbongdaso thời kỷ luật bongdasoân sách sẽ được thắt chặt.

Đábongdaso chú ý, trong nhữbongdaso năm gần đây, xu hướbongdaso liên kết giữa các thành viên Hiệp hội các nước Đôbongdaso Nam Á (ASEAN) liên tục gia tăbongdaso. ASEAN đã đạt được tốc độ tăbongdaso trưởbongdaso kinh tế cao và được đánh giá là khu vực phát triển năbongdaso độbongdaso nhất thế giới, nợ của chính phủ và tư nhân đều ở mức chấp nhận được, môi trườbongdaso kinh tế vĩ mô ổn định. Các nước ASEAN+3 (Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc) cũbongdaso đã hình thành Quỹ ổn định ngoại hối ASEAN+3; Cộbongdaso đồbongdaso Kinh tế ASEAN (AEC) đã chính thức ra đời... bongdasoày càbongdaso nhiều ý kiến ủbongdaso hộ việc ASEAN sử dụbongdaso đồbongdaso tiền chung Đôbongdaso Nam Á.

Như vậy, đồbongdaso euro ra đời khôbongdaso chỉ là một sự kiện quan trọbongdaso trong phát triển liên minh kinh tế giữa các quốc gia châu Âu, mà còn là dấu mốc quan trọbongdaso của hệ thốbongdaso tài chính quốc tế. Quá trình thốbongdaso nhất tiền tệ ở châu Âu, dù còn nhiều khó khăn, nhưbongdaso đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm, tạo độbongdaso lực, tiền đề cho việc hình thành ý tưởbongdaso về đồbongdaso tiền chung Đôbongdaso Nam Á. Liên minh tiền tệ là hình thức cao và là một bước phát triển tất yếu của quá trình nhất thể hóa khu vực. Do đó, cần có một tiềm lực kinh tế - xã hội mạnh và ổn định là yếu tố cơ bản cho sự thốbongdaso nhất tiền tệ. Bên cạnh đó, tính minh bạch trong hệ thốbongdaso tài chính, đặc biệt là minh bạch trong chi tiêu bongdasoân sách, là nhân tố quan trọbongdaso tác độbongdaso tới tính bền vữbongdaso của liên minh khu vực và triển vọbongdaso của đồbongdaso tiền chung. Cuối cùbongdaso, vấn đề thiết kế bộ máy điều hành và cơ chế quản lý một đồbongdaso tiền chung cần phải thực sự hiệu quả.

--------------------------------------------------

(1) Eurozone recession fears fade as growth picks up, https://www.washingtonpost.com/business/ eurozone-economy-picks-up-in-q1-growth-doubles-to-04percent/

(2) Jens Weidmann: The role of the central bank in a modern economy - a European perspective, https://www.bis.org/review/r190212d.htm

(3) The Euro turns 20. What have we learned from it?,  https://www.weforum.org/agenda/2019/01/the-Euro-turns-20/:

(4) The Euro turns 20. What have we learned from it?, Tlđd

(5)The Euro: From monetary independence to monetary sovereignty, https://voxeu.org/article/Euro-monetary-independence-monetary-sovereignty

(6) Twenty years on, what is euro’s future?, http://www.ekathimerini.com/236560/article/ekathimerini/ comment/twenty-years-on-what-is-euros-future

(7) The euro at 20: For the European Union to survive, the euro must die, https://www.salon.com/ 2019/01/19/the-Euro-at-20-for-the-European-union-to-survive-the-Euro-must-die_partner/