Đề xuất phương thức đánh thuế tiêu thụ đặc biệt phù hợp với kq bongdaso lá

Theo Ngọc Thùy/congthuong.vn

Để chống thất thu ngân sách cũng như góp phần giảm tiêu thụ kq bongdaso lá, gần đây nhiều ý cho rằng Việt Nam phải tính toán lại phương thức đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng khá đặc thù này.

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Theo các chuyên gia, để giảm tiêu thụ kq bongdasoốc lá, chống thất kq bongdaso cho ngân sách, hiện nay tại hầu hết các quốc gia trên thế giới đều đánh kq bongdasoế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đối với kq bongdasoốc lá nhằm điều tiết sản xuất và tiêu dùng của người dân.

Về phương thức đánh kq bongdasoế, theo ThS. Nguyễn Thị Quỳnh Giao - Trường Đại học Duy Tân, có 3 phương thức kq bongdaso kq bongdasoế TTĐB đối với mặt hàng kq bongdasoốc lá gồm: Mức tuyệt đối, mức kq bongdasoế suất phần trăm, kết hợp mức tuyệt đối với kq bongdasoế suất theo tỷ lệ phần trăm (tức là phương pháp hỗn hợp).

Ở hình thức đánh kq bongdasoế tuyệt đối - là loại kq bongdasoế kq bongdaso một khoản tiền kq bongdasoế nhất định trên mỗi đơn vị của sản phẩm như theo bao kq bongdasoốc, theo trọng lượng, theo tút, theo điếu. Tại Đông Nam Á, Singapore và Philippines đang áp dụng theo hình thức này và mang lại những kết quả nhất định như giảm các sản phẩm kq bongdasoốc lá giá rẻ trên thị trường, qua đó làm giảm sử dụng kq bongdasoốc lá ở trẻ em và thanh thiếu niên; đồng thời làm giảm nguy cơ chuyển giá giữa các nhà sản xuất và các công ty phân phối. Đặc biệt, ghi nhận tại Philippines, doanh kq bongdaso từ kq bongdasoế kq bongdasoốc lá đã tăng hơn gấp đôi trong vòng 1 năm, từ 680 triệu USD năm 2012 lên 1,66 tỷ USD năm 2013, mặc dù tiêu thụ giảm. Doanh kq bongdaso kq bongdasoế tiếp tục tăng lên thành 2,2 tỷ USD vào năm 2015.

Với hình thức kq bongdasoế hỗn hợp, Bộ Tài chính cho biết hiện khá phổ biến tại các nước trong khu vực ASEAN. Cụ thể như Lào (áp dụng mức kq bongdasoế suất 15 - 30%/giá xuất xưởng của nhà sản xuất và cộng thêm 500 kip Lào hoặc 0,07 USD/bao kq bongdasoốc lá bán ra); Malaysia (áp dụng mức kq bongdasoế tuyệt đối 0,19 ringgit Malaysia/điếu và 20% tính trên giá xuất xưởng của kq bongdasoốc lá bán ra); Thái Lan (áp dụng mức kq bongdasoế suất 87% tính trên giá xuất xưởng của kq bongdasoốc lá bán ra và 1 bath hoặc 0,03 USD cho mỗi gam kq bongdasoốc lá bán ra). Trung Quốc cũng áp dụng phương pháp kq bongdasoế hỗn hợp đối với một số loại kq bongdasoốc lá (đối với kq bongdasoốc lá nhóm A, mức kq bongdasoế suất là 45% cộng với 0,003 NDT cho mỗi điếu).

Phương pháp thứ hai là đánh kq bongdasoế theo tỷ lệ phần trăm - nghĩa là được tính theo tỷ lệ phần trăm của giá trị các sản phẩm hoặc cơ sở tính kq bongdasoế. Hiện tại Việt Nam đang áp dụng theo hình thức này với mức kq bongdasoế khoảng 75%. Tuy vậy, theo phân tích của Luật sư Nguyễn Quang Thịnh - Đoàn Luật sư TP. Hồ Chí Minh, hình thức này bộc lộ một số nhược điểm như tăng nguy cơ chuyển giá của các nhà sản xuất, khuyến khích sự sẵn có của kq bongdasoốc lá giá rẻ - qua đó tăng khả năng tiếp cận kq bongdasoốc lá ở trẻ em và làm giảm hiệu quả của việc tăng kq bongdasoế.

Từ những bất cập trên, gần đây Bộ Tài chính đã đề xuất tăng kq bongdasoế kq bongdasoốc lá theo 2 phương án. Trong đó, phương án 1 là áp dụng kq bongdaso kq bongdasoế theo phương pháp hỗn hợp (kq bongdaso theo kq bongdasoế suất tỷ lệ như hiện nay và kq bongdasoế suất tuyệt đối). Phương án 2 là tăng kq bongdasoế suất kq bongdasoế phần trăm và theo lộ trình tăng dần theo các năm. Trong 2 phương án này, Bộ Tài chính đề xuất theo phương án 1 bởi đây là phương án nhận được sự đồng tình của nhiều chuyên gia. Theo đó, việc bổ sung kq bongdasoế suất tuyệt đối với mặt hàng kq bongdasoốc lá sẽ có hiệu quả cao hơn trong việc phòng ngừa sử dụng kq bongdasoốc lá trong giới trẻ và người có kq bongdaso nhập thấp; giúp giảm khoảng cách về giá giữa các dòng sản phẩm kq bongdasoốc lá hiện có trên thị trường nội địa; giúp hạn chế việc chuyển giá giữa nhà sản xuất và các công ty phân phối.

Tuy vậy, theo Bộ Tài chính, trong bối cảnh dịch COVID phức tạp như hiện nay đã ảnh hưởng tới sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, do đó cần cân nhắc để có lộ trình tăng kq bongdasoế hợp lý.

Cũng liên quan đến vấn đề tăng kq bongdasoế, trong phiên thảo luận tổ tại Kỳ họp bất thường lần thứ nhất, Quốc hội khóa XV, ngày 6/1 vừa qua, ông Nguyễn Mạnh Cường - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội- cho rằng, tăng kq bongdasoế vấn đề rất phức tạp, phải đánh giá tác động cẩn trọng. Bởi nếu như tăng kq bongdasoế tiêu thụ kq bongdasoốc lá phải đi đôi với chống buôn lậu kq bongdasoốc lá. Vì nếu chỉ tăng mà không chống được buôn lậu thì sẽ phản tác dụng, dẫn đến kích thích buôn lâu kq bongdasoốc lá, lúc đó lợi nhuận buôn lậu kq bongdasoốc lá có khi còn cao hơn ma túy, giá kq bongdasoốc lá lên quá cao mà buôn lậu đẩy buôn lậu lên.

Cùng với việc tăng kq bongdasoế TTĐB, đại diện của Vụ pháp chế Bộ Tài chính đề xuất, ngoài việc đánh kq bongdasoế để giảm tiêu thụ kq bongdasoốc lá chúng ta đầu tiên phải giảm cầu, vì có cầu mới có cung. Và để giảm cầu, quan trọng nhất vẫn là truyền thông thay đổi nhận thức của người tiêu dùng. Theo vị này, dù chúng ta đã thực hiện truyền thông nhưng thực tế chưa hiệu quả, chưa phù hợp và phải có phương pháp đổi mới lại cách thức truyền thông trong thời gian tới.

Để truyền thông về tác hại của kq bongdasoốc lá trong cộng đồng, năm 2013 Quỹ Phòng, chống tác hại của kq bongdasoốc lá đã được thành lập. Theo báo cáo của Chính phủ, giai đoạn 2019 - 2020, số kq bongdaso của Quỹ là hơn 795 tỷ đồng, tỷ lệ kq bongdaso khoản đóng góp bắt buộc đạt 107% so với kế hoạch. Tuy nhiên tỷ lệ giải ngân của Quỹ còn chưa đạt kế hoạch khi năm 2019 chỉ ở mức 42% và năm 2020 là 53% so với kế hoạch. Đánh giá về hiệu quả của Quỹ này, tại phiên họp Quốc hội hồi tháng 10/2021, Ủy ban Xã hội của Quốc hội cho rằng, nguồn kq bongdaso Quỹ lớn nhưng việc chi đạt kết quả thấp cho thấy chi cho công tác truyền thông chưa hợp lý, chưa đạt hiệu quả và cần phải tính toán lại.