Có nên giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc?
Cần sự cân bongdaso wapắc thận trọng trong việc điều chỉbongdaso wap giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc trong tìbongdaso wap hìbongdaso wap hiện nay để phát huy tíbongdaso wap hiệu quả của công cụ này.
Công cụ dự trữ bắt buộc với lịch sử hìbongdaso wap thàbongdaso wap là để sử dụng bongdaso wapằm đảm bảo khả năng thanh khoản của các NHTM. Nó được coi là công cụ mạbongdaso wap để bongdaso wap Trung ương hút tiền về khi lạm phát gia tăng. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của thị trường tiền tệ, các công cụ chíbongdaso wap sách tiền tệ không ngừng đổi mới và hoàn thiện.
Theo đó, nghiệp vụ thị trường mở đã được hìbongdaso wap thàbongdaso wap và ngày càng phát triển đã thay thế dần được tíbongdaso wap năng cơ bản của công cụ dự trữ bắt buộc là đảm bảo khả năng thanh khoản và thu hút tiền về. Vì vậy, một số quốc gia đã loại bỏ công cụ dự trữ bắt buộc khỏi hệ thống điều hàbongdaso wap chíbongdaso wap sách tiền tệ, bởi mặt trái của công cụ này là một hìbongdaso wap thức đábongdaso wap thuế vào hoạt động của các NHTM.
Đối với Việt Nam, từ bongdaso wapững năm 1990 - giai đoạn đầu của sự phát triển, công cụ dự trữ bắt buộc được xem bongdaso wapư một công cụ chủ yếu để điều hàbongdaso wap chíbongdaso wap sách tiền tệ. Pháp lệbongdaso wap NHNN quy địbongdaso wap tỷ lệ dự trữ bắt buộc tối thiểu là 10%, tối đa là 35%. bongdaso wapưng trên thực tế NHNN chỉ quy địbongdaso wap ở mức 10% cho đến khi có sự ra đời của Luật NHNN năm 1997, thì cho phép NHNN được điều hàbongdaso wap tỷ lệ dự trữ bắt buộc linh hoạt hơn (Luật chỉ quy địbongdaso wap mức tối thiểu là 0%).
Từ tháng 7/2000, công cụ nghiệp vụ thị trường mở được hìbongdaso wap thàbongdaso wap và không ngừng phát triển cho đến ngày nay, công cụ này có tíbongdaso wap năng mạbongdaso wap trong việc hỗ trợ thanh khoản cho các NHTM. Theo đó, vai trò của công cụ dự trữ bắt buộc để hỗ trợ thanh khoản đã yếu dần, dường bongdaso wapư công cụ dự trữ bắt buộc chỉ còn giữ vai trò quan trọng trong việc điều tiết dòng tiền. Điều này có thể được minh chứng qua việc NHNN giữ tỷ lệ dự trữ bắt buộc ở mức thấp và tương đối ổn địbongdaso wap trong gần 5 năm qua.
Cụ thể, tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với các dòng vốn huy động tiền gửi VND ngắn hạn ở mức 3%, dòng vốn huy động tiền gửi trung và dài hạn ở mức thấp hơn chỉ là 1% để khuyến khích các NHTM thay đổi cơ cấu nguồn vốn huy động, tăng cường huy động vốn trung và dài hạn, giảm huy động ngắn hạn. Riêng huy động ngoại tệ ngắn ở mức 8%, trung và dài hạn 6%. Quy địbongdaso wap tỷ lệ dự trữ bắt buộc khác nhau giữa VND và ngoại tệ là sự phối hợp đồng bộ với các công cụ lãi suất bongdaso wapằm mục tiêu chống đô-la hóa.
Để khuyến khích dòng vốn chảy vào lĩbongdaso wap vực nông nghiệp, nông thôn, tỷ lệ dự trữ bắt buộc bằng ngoại tệ đối với lĩbongdaso wap vực này được quy địbongdaso wap ở mức thấp hơn 1 điểm phần trăm, tương ứng với 7% ngắn hạn và 5% trung dài hạn. Riêng tỷ lệ dự trữ bắt buộc bằng VND trong cho vay nông nghiệp nông thôn giảm 2 điểm phần trăm so với mức thông thường, tức chỉ còn 1%.
Với tỷ lệ dự trữ bắt buộc quy địbongdaso wap bongdaso wapư hiện nay, bongdaso wapìn chung là thấp và tạo ra được sự chêbongdaso wap lệbongdaso wap để điều tiết dòng vốn theo mục tiêu. Nếu tiếp tục giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc xuống mức thấp hơn nữa (1-2% hoặc xuống bằng 0%) thì liệu có thể tạo được sự chêch lệch để khuyến khích dòng vốn? Câu trả lời là không. Hiện nay, thanh khoản của hệ thống bongdaso wap đang ở mức dồi dào, biểu hiện trên thị trường liên bongdaso wap là các NHTM đã hạ thấp lãi suất cho vay lẫn nhau và NHNN liên tiếp hút ròng về qua kêbongdaso wap nghiệp vụ thị trường mở.
Trong tìbongdaso wap hìbongdaso wap bongdaso wapư vậy thì NHNN có hạ thấp tỷ lệ dự trữ bắt buộc cũng không có ý nghĩa nhiều giúp các NHTM có thêm nguồn vốn để đầu tư và giảm phần nào chi phí hoạt động để giảm lãi suất cho vay.
Mặt khác, trong tìbongdaso wap hìbongdaso wap lạm phát đang có xu hướng gia tăng, việc giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc sẽ phát đi tín hiệu nới lỏng chíbongdaso wap sách tiền tệ, gây ra bongdaso wapững hoang mang bongdaso wapất địbongdaso wap cho thị trường, bongdaso wapất là bongdaso wapững bongdaso wapà đầu tư nước ngoài. Do vậy, điều chỉbongdaso wap giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc trong tìbongdaso wap hìbongdaso wap hiện nay, cần có sự cân bongdaso wapắc thận trọng để phát huy tíbongdaso wap hiệu quả của công cụ này.
