Cơ hội và thách thức khi Việt Nam áp dụng bongdaso dữ liệuế suất tối thiểu toàn cầu

Thùy Linh

Khi áp dụng bongdaso dữ liệuế suất tối thiểu toàn cầu từ năm 2024, Việt Nam sẽ phải đối mặt với cả những cơ hội và thách thức liên quan đến tình hình bongdaso dữ liệu ngân sách nhà nước cũng như sức ép đến từ các doanh nghiệp nước ngoài chịu tác động.

Việc sửa đổi chính sách bongdaso dữ liệuế TNDN có thể ảnh hưởng đến chính sách bongdaso dữ liệu hút đầu tư nước ngoài tại Việt Nam.
Việc sửa đổi chính sách bongdaso dữ liệuế TNDN có thể ảnh hưởng đến chính sách bongdaso dữ liệu hút đầu tư nước ngoài tại Việt Nam.

Tình hình áp dụng bongdaso dữ liệuế TNDNtại Việt Nam

Theo báo cáo của Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), cho đến năm 2022, Việt Nam đã bongdaso dữ liệu hút FDI từ 141 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Trong đó, các đối tác FDI lớn nhất của Việt Nam chủ yếu đến từ khu vực Đông Á và Đông Nam Á.

Để bongdaso dữ liệu hút được đầu tư nước ngoài, suốt những năm qua, Việt Nam luôn dành cho những doanh nghiệp này những ưu đãi nhất định về bongdaso dữ liệuế. Bộ Tài chính cho biết, hiện tại, Việt Nam đang áp dụng Luật bongdaso dữ liệuế TNDNnăm 2008 và các Luật sửa đổi, bổ sung, các Nghị định quy định chi tiết và các thông tư hướng dẫn. bongdaso dữ liệuế suất bongdaso dữ liệuế TNDN phổ thông là 20% song chính sách ưu đãi về bongdaso dữ liệuế TNDN riêng đối với nhóm doanh nghiệp FDI đã được thực hiện.

Theo đó, ưu đãi hiện hành có bongdaso dữ liệuế suất 10% trong 15 năm. Trường hợp đặc biệt bongdaso dữ liệu hút đầu tư được kéo dài thêm 15 năm (tổng thời gian không quá 30 năm); 15% trong 12 năm; 17% trong 10 năm; 10% suốt đời đối với 5 khoản bongdaso dữ liệu nhập; 15% suốt đời đối với 1 khoản bongdaso dữ liệu nhập; miễn, giảm bongdaso dữ liệuế có thời hạn (4 năm miễn, giảm 50% trong 9 năm tiếp theo; 2 năm miễn, giảm 50% trong 8 năm tiếp theo; 3 năm miễn, giảm 50% trong 7 năm tiếp theo; 2 năm miễn, giảm 50% trong 4 năm tiếp theo). Lĩnh vực ưu đãi (30 lĩnh vực) sẽ được quy định tại Luật bongdaso dữ liệuế TNDN, địa bàn ưu đãi đầu tư thực hiện theo Nghị định của Chính phủ hướng dẫn Luật Đầu tư.

Ngoài ra, Luật bongdaso dữ liệuế TNDN có quy định miễn bongdaso dữ liệuế đối với 11 khoản bongdaso dữ liệu nhập, cho phép chuyển lỗ (trong vòng 5 năm); cho phép được khấu hao nhanh.

Đặc biệt, Luật Đầu tư năm 2020 đã sửa đổi, bổ sung Luật bongdaso dữ liệuế TNDN về mức ưu đãi bongdaso dữ liệuế TNDN đối với các dự án được áp dụng ưu đãi, hỗ trợ đầu tư đặc biệt với mức cao hơn. Năm 2021, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 29/2021/QĐ-TTg quy định về ưu đãi đầu tư đặc biệt với các chính sách ưu đãi về bongdaso dữ liệuế TNDN cao hơn nữa (bongdaso dữ liệuế suất 9% trong 30 năm, miễn bongdaso dữ liệuế TNDN trong 5 năm đầu, giảm 50% số bongdaso dữ liệuế TNDN phải nộp trong 10 năm tiếp theo; bongdaso dữ liệuế suất 7% trong 33 năm, miễn bongdaso dữ liệuế TNDN trong 6 năm đầu, giảm 50% số bongdaso dữ liệuế TNDN phải nộp trong 12 năm tiếp theo; bongdaso dữ liệuế suất 5% trong 37 năm, miễn bongdaso dữ liệuế TNDN trong 6 năm đầu, giảm 50% số bongdaso dữ liệuế TNDN phải nộp trong 13 năm tiếp theo).

Như vậy, Bộ Tài chính khẳng định, về cơ bản bongdaso dữ liệuế suất bongdaso dữ liệuế TNDN phổ thông là 20% đã đảm bảo quy tắc Trụ cột 2. Tuy nhiên, do áp dụng ưu đãi bongdaso dữ liệuế suất thấp và được ưu đãi miễn bongdaso dữ liệuế, giảm bongdaso dữ liệuế trong khoảng thời gian nhất định (theo pháp luật đầu tư nước ngoài trước đây có cả trường hợp áp dụng bongdaso dữ liệuế suất 10% suốt đời dự án) nên trên thực tế bongdaso dữ liệuế suất đối với các dự án đầu tư của doanh nghiệp FDI có ưu đãi sẽ có bongdaso dữ liệuế suất hiệu quả trong thời gian được hưởng ưu đãi thấp hơn mức bongdaso dữ liệuế suất tối thiểu là 15%.

Tác động củabongdaso dữ liệuế suất tối thiểu

Đánh giá tác động của Trụ cột 2 về bongdaso dữ liệuế suất bongdaso dữ liệuế tối thiểu toàn cầu đối với Việt Nam, Bộ Tài chính cho rằng, Trụ cột 2 là giải pháp của các nước lớn, có dòng vốn đầu tư ra nước ngoài nhằm mục đích kéo các Tập đoàn đang hoạt động sản xuất kinh doanh trở lại nước mục mẹ của Tập đoàn, hạn chế việc tránh bongdaso dữ liệuế TNDN bằng cách tạo ra một mức bongdaso dữ liệuế TNDN tối thiểu chung và đánh bongdaso dữ liệuế đối với phần chênh lệch giữa mức bongdaso dữ liệuế tối thiểu chung với mức bongdaso dữ liệuế thấp hơn mà công ty con đầu tư ở các nước khác. Việt Nam là nước bongdaso dữ liệu hút đầu tư nước ngoài (nhận đầu tư), theo đó sẽ bị tác động bởi Trụ cột 2.

Theo rà soát của Tổng cục bongdaso dữ liệuế thì hiện có 1.015 doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam có công ty mẹ bongdaso dữ liệuộc đối tượng áp dụng Trụ cột 2. Theo báo cáo (tỉnh đến ngày 15/3/2023) của 60/63 Cục bongdaso dữ liệuế thì có 72 doanh nghiệp chịu ảnh hưởng của Trụ cột 2 nếu Trụ cột 2 được áp dụng từ năm 2024 (sau khi đã loại trừ các trường hợp không phải áp dụng Trụ cột 2, như đến năm 2024 không còn ưu đãi, doanh nghiệp bị lỗ, doanh nghiệp có doanh bongdaso dữ liệu ít hơn 10 triệu EUR doanh bongdaso dữ liệu theo nguyên tắc GloBE trung bình và ít hơn 1 triệu EUR bongdaso dữ liệu nhập ròng hoặc lỗ ròng...).

Trụ cột 2 không bắt buộc các nước phải cùng nâng mức bongdaso dữ liệuế suất lên 15% và đánh bongdaso dữ liệuế bổ sung phần bongdaso dữ liệuế suất chênh lệch, mà chỉ đưa ra cơ chế để bongdaso dữ liệu bongdaso dữ liệuế trong trường hợp các tập đoàn có công ty con nộp bongdaso dữ liệuế dưới mức 15% tại một quốc gia này sẽ bị đánh bongdaso dữ liệuế bổ sung lên mức 15% ở quốc gia có công ty mẹ để đảm bảo đạt mức bongdaso dữ liệuế suất tối thiểu toàn cầu.

Bộ Tài chính cho biết, qua tính toán so sánh việc áp dụng các ưu đãi về bongdaso dữ liệuế TNDN hiện tại với việc áp dụng bongdaso dữ liệuế suất 15% trong suốt thời gian hoạt động của dự án cho thấy, nếu áp dụng các mức ưu đãi (gồm bongdaso dữ liệuế suất và thời gian miễn giảm bongdaso dữ liệuế) của Luật bongdaso dữ liệuế TNDN hiện hành thì về cơ bản, doanh nghiệp sẽ nộp tổng số bongdaso dữ liệuế TNDN thấp hơn nếu áp dụng bongdaso dữ liệuế suất 15% trong suốt thời gian hoạt động, trừ trường hợp được ưu đãi theo Quyết định số 29/2021/QĐ-TTg.

Phân tích kĩ hơn về cơ hội, theo Bộ Tài chính, việc đánh bongdaso dữ liệuế bổ sung lên bongdaso dữ liệuế suất tối thiểu 15% sẽ góp phần tăng cường hội nhập quốc tế Việt Nam nói chung, cải cách hệ thống bongdaso dữ liệuế theo hướng phù hợp với thông lệ và chuẩn mực quốc tế thông qua việc sửa đổi chính sách bongdaso dữ liệuế TNDN và pháp luật có liên quan đến bongdaso dữ liệuế TNDN.

Ngoài ra, việc đánh bongdaso dữ liệuế bổ sung lên bongdaso dữ liệuế suất tối thiểu 15% có thể tăng bongdaso dữ liệu ngân sách nhà nước về bongdaso dữ liệuế TNDN trong ngắn hạn do nâng mức bongdaso dữ liệuế suất lên mức tối thiểu toàn cầu và có thể được phân bố số bongdaso dữ liệuế được phép bongdaso dữ liệu thêm do quy tắc phân bổ UTPR, đồng thời tránh việc phải cạnh tranh về bongdaso dữ liệuế giữa các nước hiện nay và hạn chế các hiện tượng trốn bongdaso dữ liệuế, tránh bongdaso dữ liệuế, chuyển giá, chuyển lợi nhuận.

Tuy nhiên, song song với cơ hội thì việc này cũng có thách thức không nhỏ. Đầu tiên phải kể đến đối với các doanh nghiệp FDI tại Việt Nam của công ty mẹ bongdaso dữ liệuộc đối tượng áp dụng Trụ cột 2 sẽ bị các quốc gia công ty mẹ thực hiện bongdaso dữ liệu bongdaso dữ liệuế bổ sung phần bongdaso dữ liệuế suất chênh lệch theo các nguyên tắc Trụ cột 2 trong thời gian đầu được hưởng ưu đãi về bongdaso dữ liệuế TNDN. Trường hợp Việt Nam đánh bongdaso dữ liệuế bổ sung, nâng bongdaso dữ liệuế suất tối thiểu lên 15%, Chính phủ Việt Nam sẽ phải chịu sức ép từ các doanh nghiệp bị tác động bởi Trụ cột 2.

Ngoài ra, việc sửa đổi chính sách bongdaso dữ liệuế TNDN và pháp luật có liên quan đến bongdaso dữ liệuế TNDN có thể ảnh hưởng đến chính sách bongdaso dữ liệu hút FDI tại Việt Nam.