Chuẩn hóa và phát triển đội ngũ nhà giáo, nâng cao chất lượng giáo dục

Bích Hà

Luật Nhà giáo được thông qua là cột mốc quan trọng khẳng định chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước trong việc tôn vinh, chăm lo, bảo vệ và phát triển đội ngũ nhà giáo.

Lần đầu tiên, bongdaso ngoài công lập được thừa nhận là một người hành nghề đặc thù, có chuẩn nghề nghiệp, quyền và nghĩa vụ tương đồng.
Lần đầu tiên, nhà giáo ngoài công lập được thừa nhận là một người hành nghề đặc thù, có chuẩn nghề nghiệp, quyền và nghĩa vụ tương đồng.

Khẳng định vị thế, bảo vệ danh dự và uy tín nghề bongdaso

Ngày 16/6/2025, Quốc hội khóa XV đã chính thức thông qua Luật Nhà bongdaso. Đây là Luật chuyên ngành đầu tiên quy định đầy đủ về vị trí pháp lý, quyền, nghĩa vụ và các chính sách dành cho đội ngũ nhà bongdaso.

Theo Bộ bongdaso dục và Đào tạo, Luật Nhà bongdaso được thông qua là cột mốc quan trọng, khẳng định chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước trong việc tôn vinh, chăm lo, bảo vệ và phát triển đội ngũ nhà bongdaso - lực lượng then chốt của sự nghiệp bongdaso dục. Luật gồm 9 chương, 42 điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2026.

Luật Nhà bongdaso xác lập vị trí pháp lý đầy đủ cho nhà bongdaso trong cả cơ sở bongdaso dục công lập và ngoài công lập. Lần đầu tiên, nhà bongdaso ngoài công lập được thừa nhận là một người hành nghề đặc thù, có chuẩn nghề nghiệp, quyền và nghĩa vụ tương đồng, không chỉ là người lao động theo hợp đồng như trước.

Luật quy định rõ quyền được tôn trọng, bảo vệ danh dự, nhân phẩm và cơ chế xử lý nghiêm minh với các hành vi xúc phạm nhà bongdaso, bao gồm cấm cá nhân, tổ chức phát tán thông tin quy kết nhà bongdaso khi chưa có kết luận chính thức của cơ quan chức năng. Đây là điểm nhấn quan trọng nhằm bảo vệ nhà bongdaso khỏi các áp lực xã hội phi lý và giữ gìn môi trường sư phạm an toàn, văn minh.

Tại Dự thảo Nghị định quy định chính sách tiền lương, phụ cấp, chế độ hỗ trợ, thu hút đối với nhà bongdaso trong hồ sơ dự án Luật Nhà bongdaso, Bộ bongdaso dục và Đào tạo dự kiến tham mưu Chính phủ xếp lại bảng lương của một số chức danh nhà bongdaso (như bongdaso viên mầm non, phổ thông, dự bị đại học, bongdaso viên bongdaso dục nghề nghiệp hạng IV…) để bảo đảm tính thống nhất về bảng lương áp dụng với các chức danh nghề nghiệp viên chức nhà bongdaso và viên chức các ngành, lĩnh vực khác; đồng thời, bảo đảm mức sống của nhà bongdaso, giúp nhà bongdaso an tâm công tác, cống hiến cho sự nghiệp bongdaso dục.

Luật Nhà bongdaso quy định “Lương của nhà bongdaso được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp” và giao Chính phủ quy định chi tiết về chính sách tiền lương đối với nhà bongdaso. Đây là căn cứ quan trọng để Chính phủ có những quy định điều chỉnh liên quan đến tiền lương của nhà bongdaso bảo đảm chủ trương “xếp cao nhất”.

Ngoài ra, theo quy định của Luật, nhà bongdaso còn được hưởng thêm các khoản phụ cấp đặc thù, trách nhiệm, ưu đãi, trợ cấp vùng khó khăn, trợ cấp bongdaso dục hòa nhập, thâm niên, lưu động…, góp phần nâng cao thu nhập toàn diện.

Bảo vệ, hỗ trợ, thu hút nhân lực chất lượng cao

Luật Nhà bongdaso mở rộng và hợp nhất hệ thống chính sách hỗ trợ, trong đó nhấn mạnh: Hỗ trợ nhà ở công vụ hoặc tiền thuê nhà cho bongdaso viên tại vùng đặc biệt khó khăn; Trợ cấp sức khỏe định kỳ, đào tạo, bồi dưỡng nghề nghiệp cho tất cả nhà bongdaso, không phân biệt công lập hay ngoài công lập.

Đồng thời, ưu tiên trong tuyển dụng, điều động, tiếp nhận đối với nhà bongdaso công tác tại vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo. Thu hút người có trình độ cao, kỹ năng nghề giỏi tham gia giảng dạy, nhất là trong các lĩnh vực chiến lược như khoa học, công nghệ, chuyển đổi số, bongdaso dục nghề nghiệp.

bongdaso viên mầm non nếu có nguyện vọng được nghỉ hưu sớm hơn tối đa 5 năm mà không bị giảm lương hưu (nếu đủ 15 năm đóng bảo hiểm xã hội). Trong khi đó, bongdaso sư, phó bongdaso sư, tiến sĩ hoặc nhà bongdaso làm việc trong lĩnh vực đặc thù được nghỉ hưu ở tuổi cao hơn để giữ chân người tài.

Cùng với đó, Luật hợp nhất 2 hệ thống tiêu chuẩn (chức danh nghề nghiệp và chuẩn nghề nghiệp) thành một hệ thống chức danh gắn với chuẩn năng lực nghề nghiệp, áp dụng thống nhất cho cả công lập và ngoài công lập.

Việc này nhằm tạo mặt bằng chất lượng chung cho toàn bộ đội ngũ; Bảo đảm công bằng trong tiếp cận bongdaso dục chất lượng cho học sinh; Tăng tính minh bạch, dễ tiếp cận trong đánh giá, tuyển chọn và đào tạo nhà bongdaso.

Luật cũng quy định tuyển dụng nhà bongdaso phải gắn với thực hành sư phạm, đảm bảo đầu vào chất lượng, phù hợp với từng cấp học và trình độ đào tạo.

Lần đầu tiên, đạo đức nhà bongdaso được luật hóa với các quy tắc ứng xử cụ thể trong quan hệ với người học, đồng nghiệp, gia đình học sinh và xã hội. Luật xác định trách nhiệm nêu gương là một phần không thể tách rời trong hoạt động nghề nghiệp của nhà bongdaso - thể hiện qua sự mẫu mực, liêm chính, tận tâm trong giảng dạy và ứng xử xã hội.

Đáng chú ý, Luật quy định cơ chế bảo vệ nhà bongdaso trước các hành vi xâm phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín, đặc biệt là cấm phát tán thông tin quy kết sai sự thật trên mạng xã hội khi chưa có kết luận chính thức. Những hành vi này sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.

Bên cạnh quyền được bảo vệ, nhà bongdaso cũng có trách nhiệm giữ gìn đạo đức nghề nghiệp. Việc xử lý nghiêm các hành vi vi phạm góp phần nâng cao vị thế nhà bongdaso, đồng thời giữ vững chuẩn mực sư phạm trong môi trường bongdaso dục.

Giao quyền chủ động cho ngành bongdaso dục

Luật Nhà bongdaso giao quyền chủ động cho ngành bongdaso dục trong tuyển dụng, sử dụng nhà bongdaso. Trong đó, thống nhất giao thẩm quyền cho ngành bongdaso dục chủ động trong tuyển dụng nhà bongdaso, phân cấp thẩm quyền tuyển dụng cho người đứng đầu cơ sở bongdaso dục đại học, cơ sở bongdaso dục nghề nghiệp công lập được tự chủ tuyển dụng nhà bongdaso.

Luật giao thẩm quyền cho Bộ trưởng Bộ bongdaso dục và Đào tạo quy định về thẩm quyền tuyển dụng nhà bongdaso trong các cơ sở bongdaso dục mầm non, phổ thông, bongdaso dục thường xuyên.

Việc giao thẩm quyền cho ngành bongdaso dục trong tuyển dụng, sử dụng nhà bongdaso là bước điều chỉnh quan trọng nhằm tháo gỡ những “điểm nghẽn” về chính sách đối với nhà bongdaso, đặc biệt là giải quyết bài toán thừa thiếu đội ngũ; chủ động điều phối, hoạch định các kế hoạch phát triển đội ngũ ngắn hạn, trung hạn, dài hạn trong tương lai.

Luật cũng quy định Bộ bongdaso dục và Đào tạo là cơ quan chủ trì phối hợp với các bộ, cơ quan ngang bộ, UBND cấp tỉnh xây dựng chiến lược, đề án, kế hoạch phát triển, tổng biên chế đội ngũ nhà bongdaso thuộc thẩm quyền quản lý trình cấp có thẩm quyền quyết định.

Phối hợp với các bộ, cơ quan ngang bộ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh đề xuất cơ quan có thẩm quyền phê duyệt số lượng biên chế nhà bongdaso trong các cơ sở bongdaso dục công lập.

Ngay sau khi được Quốc hội thông qua, Bộ bongdaso dục và Đào tạo đã khẩn trương xây dựng 2 Nghị định và gần 20 Thông tư hướng dẫn thi hành để kịp ban hành đồng thời với hiệu lực của Luật vào ngày 01/01/2026. Hệ thống văn bản này sẽ cụ thể hóa các chính sách của luật, đảm bảo tính thống nhất, khả thi và hiệu quả khi đi vào thực tiễn.