bongdaso

Bối cảnh ban hành Chế độ kế bongdaso hành chính, sự nghiệp theo Thông tư số 24/2024/TT-BTC

Thông tư số 24/2024/TT-BTC được ban hành trong bối cảnh cải cách mạnh mẽ về tài chính công, với những yêu cầu ngày càng cao về minh bạch thông tin tài chính, nâng cao trách nhiệm giải trình của các đơn vị trong khu vực công, tiếp cận những thông lệ tốt của quốc tế, đảm bảo quản lý an toàn tiền, tài sản của nhà nước. Các văn bản hướng dẫn kế bongdaso cho đơn vị hành chính, sự nghiệp trước đó tuy đã đóng vai trò quan trọng trong việc theo dõi, ghi chép và trình bày thông tin, số liệu trên báo cáo tài chính (BCTC) của các đơn vị, nhưng đến nay đã bộc lộ một số hạn chế, đòi hỏi cần có những cập nhật, điều chỉnh, bổ sung để phù hợp với quy định hiện hành của pháp luật về ngân sách nhà nước (NSNN), cơ chế tài chính công, quản lý tài sản công; phù hợp với việc tổ chức công tác kế bongdaso tại các đơn vị hành chính, sự nghiệp, đặc biệt là trong bối cảnh chủ trương tinh gọn bộ máy, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; tiếp thu, cập nhật theo các thông lệ tốt của quốc tế tại Chuẩn mực kế bongdaso công Việt Nam...

Trên cơ sở đó, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 24/2024/TT-BTC thay thế 4 thông tư đang áp dụng hiện nay, gồm: (1) Thông tư số 107/2017/TT-BTC ngày 10/10/2017 hướng dẫn chế độ kế bongdaso hành chính, sự nghiệp; (2) Thông tư số 108/2018/TT-BTC ngày 15/11/2018 hướng dẫn kế bongdaso dự trữ quốc gia; (3) Thông tư số 76/2019/TT-BTC ngày 05/11/2019 hướng dẫn kế bongdaso tài sản kết cấu hạ tầng giao thông, thủy lợi; (4) Thông tư số 79/2019/TT-BTC ngày 14/11/2019 hướng dẫn Chế độ kế bongdaso áp dụng cho ban quản lý dự án sử dụng vốn đầu tư công. Thông tư số 24/2024/TT-BTC có hiệu lực từ 01/01/2025, với nhiều điểm cải cách mới để đáp ứng các yêu cầunêu trên.

Điểm mới của Thông tư số 24/2024/TT-BTC

Một là,xác định rõ đối tượng áp dụng, hướng dẫn cụ thể hơn về tổ chức công tác kế bongdaso trong đơn vị kế bongdaso.

Thông tư số 24/2024/TT-BTC được xây dựng trên cơ sở thay thế cho 4 thông tư trước đây, mở rộng thêm các đối tượng để đáp ứng các yêu cầu quản lý hiện hành trong thực tế (như đơn vị, tổ chức được giao quản lý và ghi sổ kế bongdaso tài sản kết cấu hạ tầng, đơn vị thực hiện cơ chế tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập (ĐVSNCL)).

Theo đó, Thông tư có phạm vi áp dụng rộng khắp, tác động đến hầu hết các đơn vị hành chính, sự nghiệp trong cả nước. Để đáp ứng được yêu cầu thực tế phù hợp với chủ trương tinh giản biên chế, thu gọn đầu mối liên quan đến tổ chức bộ máy kế bongdaso hiện nay, khắc phục các vướng mắc trong tổ chức công tác kế bongdaso và phân định rõ trách nhiệm các đơn vị, Thông tư quy định về đơn vị kế bongdaso, đơn vị hạch bongdaso phụ thuộc và đầu mối chi tiêu, giúp cho các đơn vị có thể áp dụng linh hoạt, phù hợp với tổ chức bộ máy kế bongdaso hiện nay, giải quyết các tồn tại, vướng mắc trong việc tổ chức công tác kế bongdaso tại các các đơn vị có mô hình tổ chức khác nhau. Đây là quy định mới trong chế độ kế bongdaso, giúp Thông tư số 24/2024/TT-BTC bao quát hơn, đồng thời tạo điều kiện để các tổ chức linh hoạt trong việc áp dụng, phù hợp với yêu cầu quản lý thực tế.

Hai là,quy định linh hoạt hơn về chứng từ kế bongdaso.

Khác với Thông tư số 107/2017/TT-BTC và các chế độ kế bongdaso trước đây có quy định một số mẫu chứng từ kế bongdaso, Thông tư số 24/2024/TT-BTC cho phép các đơn vị kế bongdaso tự thiết kế mẫu chứng từ kế bongdaso để phù hợp với thực tiễn quản lý tại đơn vị, ngoại trừ những chứng từ đã được cơ quan có thẩm quyền quy định tại các văn bản pháp luật khác. Quy định này giúp tăng tính linh hoạt trong ghi nhận nghiệp vụ kinh tế tài chính phát sinh, đáp ứng các yêu cầu quản lý tài chính theo đặc thù lĩnh vực hoạt động của từng loại hình đơn vị.

Ba là,hoàn thiện hệ thống tài khoản kế bongdaso và nguyên tắchạch bongdaso.

Hệ thống tài khoản kế bongdaso tại Thông tư số 24/2024/TT-BTC gồm 60 tài khoản trong bảng và 20 tài khoản ngoài bảng (tài khoản cấp 1), trên cơ sở kế thừa cả 4 Thông tư cũ, đã được cải tiến toàn diện so với trước đây nhằm phản ánh đầy đủ, minh bạch các nghiệp vụ kinh tế phát sinh cũng như đáp ứng nhu cầu quản lý trong bối cảnh hiện nay và phù hợp với thông lệ quốc tế. Một số nội dung nổi bật gồm:

- Hướng dẫn phản ánh nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh theo cơ chế tài chính, ví dụ như các quy định liên quan đến huy động vốn, trích lập dự phòng tại ĐVSNCL; trích lập kinh phí cải cách tiền lương, quỹ dự phòng tiền lương, theo dõi số liệu liên quan đến hoạt động cung cấp dịch vụ sự nghiệp công tại ĐVSNCL…

- Bổ sung các tài khoản, nguyên tắc hạch bongdaso để theo dõi đầy đủ thông tin, số liệu về tài sản tại đơn vị; đảm bảo mọi tài sản có mặt tại đơn vị đều được theo dõi trên sổ kế bongdaso, phù hợp với Luật Quản lý, sử dụng tài sản công và các văn bản hướng dẫn có liên quan. Bao gồm các quy định cụ thể về ghi nhận tài sản cố định của đơn vị, tài sản kết cấu hạ tầng đơn vị được giao quản lý, tài sản đi thuê, mượn, tài sản nhận giữ hộ, tài sản cố định đặc thù…

- Hướng dẫn phân loại doanh thu từ giao dịch trao đổi và không trao đổi, bổ sung hướng dẫn rõ ràng về nguyên tắc và thời điểm ghi nhận doanh thu trên cơ sở quy định tại Chuẩn mực kế bongdaso công Việt Nam về doanh thu (VPSAS 09, 11, 23)…

- Chuẩn hóa việc hạch bongdaso các khoản kinh phí từ NSNN, nhà tài trợ, cấp trên (bỏ các tài khoản 337 “Tạm thu” và 366 “Các khoản nhận trước chưa ghi thu”; bổ sung tài khoản 135 “Phải thu kinh phí được cấp”); bổ sung hướng dẫn hạch bongdaso các khoản kinh phí điều hòa tập trung, trang cấp nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ tại các đơn vị tổ chức theongành dọc…

- Chuẩn hóa việc ghi chép các tài khoản ngoài bảng, đảm bảo việc theo dõi đầy đủ số liệu cho lập báo cáo quyết bongdaso theoquy định.

- Khắc phục một số vướng mắc, bất cập hiện nay khi triển khai theo các văn bản trước kia, ví dụ như bổ sung theo dõi giá trị công trình đầu tư xây dựng hoàn thành bàn giao nhưng chưa được phê duyệt quyết bongdaso, hướng dẫn theo dõi thống nhất nguồn hình thành tài sản, hướng dẫn về áp dụng tỷ giáhối đoái…

- Một số thay đổi khác như sắp xếp, đánh số lại một số tài khoản kế bongdaso, phân loại lại một số tài khoản phản ánh nợ phải trả và tài sản thuần theo đúng bản chất khoản mục và thông lệquốc tế...

Bốn là, bổ sung các nguyên tắc, kỹ thuật về điều chỉnh sửa chữa thông tin, số liệu kế bongdaso.

Thông tư số 24/2024/TT-BTC đã quy định chi tiết về sửa chữa thông tin, số liệu trên sổ kế bongdaso, trong đó tiếp thu rất nhiều các nội dung của VPSAS 14 “Các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế bongdaso năm” và VPSAS 03 “Các chính sách kế bongdaso, thay đổi ước tính kế bongdaso và các sai sót”. Cụ thể, Thông tư chia theo các giai đoạn “Sửa chữa thông tin, số liệu trong năm” và “Sửa chữa thông tin, số liệu sau ngày khóa sổ kế bongdaso”. Trong đó, giai đoạn sau ngày khóa sổ kế bongdaso được chia thành 2 trường hợp theo mốc thời gian BCTC được ký duyệt phát hành để nộp cho cơ quan có thẩm quyền hoặc công khai theo quy định để hướng dẫn phù hợp theo VPSAS 14 và VPSAS 03. Thông tư hướng dẫn kỹ thuật điều chỉnh số liệu kế bongdaso trong các tình huống cụ thể, các trường hợp được áp dụng hồi tố, điều chỉnh hồi tố liên quan đến thông tin số liệu BCTC năm trước...

Năm là,sửa đổi, bổ sung một số chỉ tiêu trên báo cáo quyết bongdaso kinh phíhoạt động.

Thông tư số 24/2024/TT-BTC đã bổ sung và điều chỉnh một số chỉ tiêu trong báo cáo quyết bongdaso kinh phí hoạt động nhằm đáp ứng yêu cầu cung cấp thông tin từ các cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền. Những thay đổi này giúp đảm bảo thông tin trên báo cáo được đầy đủ và chính xác hơn, phù hợp với thực tế. Thông tư cũng bổ sung hướng dẫn cụ thể về lập báo cáo quyết bongdaso trong một số trường hợp đặc biệt, như khi đơn vị thuộc ngân sách cấp trên nhận hỗ trợ từ ngân sách cấp dưới hoặc khi đơn vị cấp dưới sử dụng kinh phí ủy quyền từ ngân sách cấp trên; cũng như nguyên tắc xác định thời điểm chốt số liệu báo cáo. Điều này giúp tổng hợp số liệu quyết bongdaso một cách đầy đủ, đúngquy định.

Sáu là,sửa đổi, chuẩn hóa các mẫu biểu báo cáotài chính.

Mẫu biểu BCTC được xây dựng dựa trên Chuẩn mực kế bongdaso công Việt Nam, nhằm khắc phục các hạn chế trong cách trình bày BCTC trước đây; bao gồm: Báo cáo tình hình tài chính, báo cáo kết quả hoạt động, báo cáo lưu chuyển tiền tệ và các mẫu biểu thuyết minh chi tiết. Trong đó báo cáo kết quả hoạt động có sự thay đổi lớn về kết cấu đảm bảo cung cấp thông tin phù hợp với cơ chế tài chính cũng như thực tế hoạt động của đơn vị. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ được yêu cầu lập theo phương pháp trực tiếp, áp dụng thống nhất cho tất cả các đơn vị và thuận tiện cho việc hợp nhất số liệu. Thông tư cũng hướng dẫn rõ ràng về việc thuyết minh đầy đủ các thông tin trong năm tài chính để tăng cường tính minh bạch. Đặc biệt, thông tin về tài sản kết cấu hạ tầng (TSKCHT) do đơn vị được giao quản lý sẽ được trình bày đầy đủ trên BCTC. Trong đó, Thông tư bổ sung thêm biểu thuyết minh riêng (Mẫu B04a/BCTC) đối với các tài sản kết cấu hạ tầng đơn vị được giao quản lý nhưng không trực tiếp khai thác,sử dụng.

Bảy là,bổ sung quy định về in, sắp xếp, đóng để lưu trữ tài liệu kế bongdaso.

Hồ sơ, tài liệu kế bongdaso đóng vai trò quan trọng, cần được bảo quản lâu dài theo quy định của pháp luật kế bongdaso để phục vụ cho việc tra cứu, kiểm tra khi cần thiết. Tuy nhiên, thực tế cho thấy công tác lưu trữ tài liệu kế bongdaso tại nhiều đơn vị hành chính, sự nghiệp chưa được thực hiện một cách khoa học, gây khó khăn trong việc tra cứu, tiếp cận thông tin, tài liệu. Để khắc phục tình trạng này, Thông tư đã bổ sung các hướng dẫn chi tiết về quy trình in, sắp xếp, đóng tài liệu kế bongdaso nhằm phục vụ công tác lưu trữ theo quy định của pháp luật kế bongdaso.

Những hướng dẫn này giúp xác định rõ trách nhiệm của thủ trưởng đơn vị, kế bongdaso trưởng/phụ trách kế bongdaso, cũng như cá nhân được giao nhiệm vụ bảo quản tài liệu kế bongdaso. Quy định thống nhất về kỹ thuật lưu trữ sẽ đảm bảo hồ sơ kế bongdaso được bảo quản đầy đủ, chặt chẽ, đúng quy trình và thuận tiện cho việc tra cứu khi cần thiết, đồng thời tuân thủ đúng pháp luật kế bongdasohiện hành.

Tám là,quy định rõ về yêu cầu, trách nhiệm của đơn vị khi sử dụng phần mềm kế bongdaso.

Nhằm đảm bảo chất lượng công tác kế bongdaso và tính chính xác của các BCTC khi áp dụng phần mềm kế bongdaso, Thông tư quy định rõ các yêu cầu về nghiệp vụ đối với các đơn vị hành chính, sự nghiệp khi lựa chọn và sử dụng phần mềm kế bongdaso. Điều này đảm bảo rằng các đơn vị tuân thủ đầy đủ quy trình và quy định của chế độ kế bongdaso hiện hành. Để tránh tình trạng thụ động hoặc sai lệch trong quá trình sử dụng phần mềm, Thông tư cũng nhấn mạnh trách nhiệm của thủ trưởng đơn vị, kế bongdaso trưởng/phụ trách kế bongdaso và những người có liên quan, bao gồm trách nhiệm về tính chính xác và trung thực của thông tin, số liệu kế bongdaso được ghi nhận trong sổ kế bongdaso và BCTC kết xuất từ phần mềm. Điều này góp phần nâng cao tính minh bạch, độ tin cậy của thông tin tài chính trong các đơn vị hành chính,sự nghiệp.

Phù hợp với Chuẩn mực kế bongdaso công Việt Nam

Thông tư số 24/2024/TT-BTC không chỉ đáp ứng yêu cầu thực tiễn quản lý tài chính công trong giai đoạn mới, mà còn đảm bảo sự phù hợp với Chuẩn mực kế bongdaso công Việt Nam. Đây là bước tiến quan trọng trong việc nâng cao chất lượng công tác kế bongdaso hành chính, sự nghiệp, góp phần xây dựng nền tài chính công minh bạch, hiệu quả và hiện đại. Cụ thể:

Thứ nhất,đáp ứng thực tiễn công tác kế bongdaso trong khuvực công.

Từ các phân tích ở trên, Thông tư số 24/2024/TT-BTC ra đời đã giải quyết những vướng mắc trong thực tiễn tổ chức công tác kế bongdaso tại các đơn vị hành chính, sự nghiệp. Các văn bản hướng dẫn kế bongdaso trước đây, mặc dù đã có những đóng góp quan trọng, nhưng qua thời gian đã bộc lộ hạn chế trong việc đáp ứng nhu cầu quản lý ngày càng phức tạp và nhiềuthay đổi.

Thông tư số 24/2024/TT-BTC đã kịp thời điều chỉnh, bổ sung các quy định liên quan đến tổ chức công tác kế bongdaso, các quy định mở về chứng từ, các hướng dẫn hạch bongdaso cụ thể bám sát thực tế hoạt động, các yêu cầu thông tin báo cáo chi tiết minh bạch đáp ứng yêu cầu quản lý, giúp các đơn vị có thể áp dụng phù hợp với đặc thù hoạt động. Bên cạnh đó, việc cùng lúc thay thế 4 thông tư hướng dẫn kế bongdaso tạo sự thống nhất trong toàn bộ hệ thống kế bongdaso công, giúp công tác quản lý, báo cáo trở nên thuận tiện và minhbạch hơn.

Thứ hai,phù hợp với cơ chế tài chính hiện hành, pháp luật ngân sách, pháp luật về tài sản công và quy định cóliên quan.

Thông tư được ban hành trên cơ sở cập nhật theo các quy định hiện hành của pháp luật NSNN, pháp luật về tài sản công, pháp luật về đầu tư công, cơ chế tài chính của đơn vị sự nghiẹp công lập. Việc khắc phục vướng mắc, hướng dẫn rõ hơn liên quan đến hạch bongdaso tài sản, các nguồn kinh phí từ NSNN, đảm bảo mọi tài sản, nguồn vốn đều được theo dõi đầy đủ, minh bạch trên sổ sách kế bongdaso, giúp nâng cao hiệu quả, quản lý chặt chẽ, an toàn tiền, tài sản củanhà nước.

Thứ ba,tiếp cận thông lệ quốc tế và nâng cao chất lượng thông tin kế bongdaso.

Thông tư số 24/2024/TT-BTC được xây dựng trên cơ sở tiếp thu các Chuẩn mực kế bongdaso công Việt Nam (VPSAS), là các thông lệ tốt được xây dựng dựa trên Chuẩn mực kế bongdaso công quốc tế (IPSAS). Điều này giúp nâng cao chất lượng thông tin kế bongdaso, đảm bảo tính minh bạch, trung thực và khả năng so sánh với các hệ thống kế bongdaso công quốc tế. Các quy định mới về nguyên tắc hạch bongdaso, trình bày BCTC, phân loại doanh thu, xử lý các sai sót… đều được thiết kế theo hướng phù hợp với chuẩn mực quốc tế.

Điểm nổi bật của Thông tư số 24/2024/TT-BTC là việc chuẩn hóa hệ thống BCTC, trên cơ sở Chuẩn mực kế bongdaso công Việt Nam, giúp khắc phục những hạn chế về cách trình bày thông tin tài chính trước đây. Thông tư số 24/2024/TT-BTC bổ sung các hướng dẫn chi tiết về việc sửa chữa sai sót kế bongdaso, phù hợp với VPSAS 03 và VPSAS 14. Điều này giúp các đơn vị xử lý sai sót một cách có hệ thống, tránh tình trạng tự ý điều chỉnh thông tin trên BCTC đã nộp. Việc này không chỉ nâng cao tính trung thực của thông tin tài chính mà còn tạo sự đồng nhất trong toàn hệ thống kếbongdaso công.

Một số khuyến nghị để thực hiện tốt chế độ kế bongdaso hành chính, sự nghiệp theo quy định mới

- Hoàn thiện quy trình lưu trữ và bảo quản tài liệu kế bongdaso:Các đơn vị cần rà soát việc tuân thủ chặt chẽ các quy định về lưu trữ tài liệu kế bongdaso theo hướng dẫn của Thông tư số 24/2024/TT-BTC, trong đó các hướng dẫn tại Thông tư thực tế có thể áp dụng ngay tại đơn vị cho các hồ sơ, tài liệu kế bongdaso từ năm 2024 trở về trước. Việc này không chỉ giúp bảo quản tài liệu an toàn, phục vụ công tác tra cứu, kiểm tra mà còn đảm bảo tính minh bạch trong quản lý tài chính.

- Phát triển và nâng cấp hệ thống phần mềm kế bongdaso:Các đơn vị hành chính, sự nghiệp cần rà soát, đầu tư, nâng cấp phần mềm kế bongdaso để đáp ứng yêu cầu mới của Thông tư số 24/2024/TT-BTC. Phần mềm cần đảm bảo khả năng cập nhật các quy định mới, đồng thời hỗ trợ việc lập BCTC theo các mẫu biểu mới. Ngoài ra, các đơn vị cần phối hợp chặt chẽ với các nhà cung cấp phần mềm để giải quyết kịp thời các vướng mắc trong quá trình triển khai.

- Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát:Các bộ, ngành, địa phương cần có phương án kiểm tra, giám sát việc thực hiện công tác kế bongdaso tại các đơn vị hành chính, sự nghiệp trong phạm vi quản lý. Hoạt động này giúp đánh giá tính tuân thủ và phát hiện kịp thời các sai sót, từ đó có biện pháp chấn chỉnh phù hợp. Đồng thời, có thể kết hợp với các hoạt động kiểm tra nội bộ để nâng cao hiệu quả công tác kế bongdaso.

- Tăng cường công tác đào tạo và tập huấn:Thông tư số 24/2024/TT-BTC là văn bản chuyên sâu về kế bongdaso, đặc biệt có nhiều nội dung mới, đòi hỏi người thực hiện cần cập nhật, trang bị đầy đủ cả kiến thức và kỹ năng. Theo đó các bộ, ngành, địa phương cần tổ chức đào tạo, tập huấn chuyên sâu cho đội ngũ kế bongdaso tại các đơn vị, tập trung vào những điểm mới của Thông tư, đặc biệt là các quy định về hệ thống tài khoản và quy trình lập BCTC phù hợp với Chuẩn mực kế bongdaso công Việt Nam. Điều này giúp đội ngũ kế bongdaso nắm vững nguyên tắc kế bongdaso và áp dụng đúng các quy định, góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý tài chính công, hướng đến sự minh bạch và phù hợp với thông lệquốc tế.

Tài liệutham khảo:

1. Bộ Tài chính (2024), Thông tư số 24/2024/TT-BTC ngày 17/4/2024 về hướng dẫn chế độ kế bongdaso hành chínhsự nghiệp;
2. Bộ Tài chính (2021), Quyết định số 1676/QĐ-BTC ngày 01/9/2021 công bố 5 chuẩn mực kế bongdaso công ViệtNam đợt 1;
3. Bộ Tài chính (2022), Quyết định số 1366/QĐ-BTC ngày 06/7/2022 công bố 6 chuẩn mực kế bongdaso công ViệtNam đợt 2;
4. Bộ Tài chính (2024), Quyết định số 1351/QĐ-BTC ngày 14/6/2024 công bố 5 chuẩn mực kế bongdaso công ViệtNam đợt 3.