bongdaso nét

EVFTA yêu cầu Việt Nam và EU tôn trọng, thúc đẩy và thực hiện hiệu quả các nguyên tắc và quyền cơ bản trong bongdaso nét. Chính vì thế, EVFTA không chỉ mang lại lợi ích về số lượng việc làm mà còn có khả năng làm tăng tiền lương của người bongdaso nét thông qua hoạt động của thị trường hiệu quả, tác động lan toả về tiền lương từ các doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI).

Tổng quan nghiên cứu

Học giả Katsioloudes và Hadjidakis (2007) cho rằng, sự phát triển vượt bậc của các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới sẽ giúp thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực khác (ngoài thương mại) như bảo vệ quyền công dân, tạo việc làm và cơ hội phát triển bền vững. Do đó, hai học giả cũng đã đề cao việc nghiên cứu và tìm ra những giải pháp để đưa những nước đang phát triển ký kết các FTA có ích.

Chan-Hyun Sohn và Hongshik Lee (2005) nhận định việc mở rộng nhanh chóng các FTA là một trong những phát triển phi thường của nền kinh tế thế giới. Titus Lee, Tan Kok Kong (2011) chỉ ra rằng, các FTA nhằm giảm bớt hoặc loại bỏ các rào cản thương mại giữa các bên tham gia FTA, do đó cần tăng cường thương mại giữa họ.

Trong khi đó, Dirk Michael Boehe và Luciano Barin Cruz (2009) chỉ ra rằng, rào cản về môi trường, tiêu chuẩn về bongdaso nét xã hội, chính sách của nhà nước và các vấn đề liên quan đến trách nhiệm của doanh nghiệp là đối tượng nghiên cứu của nhiều tác giả khi đánh giá tác động của EVFTA đến hoạt động xuất nhập khẩu.

Với Hiệp định EVFTA, Baker và các cộng sự (2014) đã ước tính tác động của EVFTA đến kinh tế Việt Nam và dự báo thương mại dệt may sẽ là một trong những lĩnh vực có lợi nhất khi EVFTA có hiệu lực. ThS. Nguyễn Thu Hạnh (2014), TS. Vũ Thanh Hương đưa ra được góc nhìn đa chiều về quá trình đi đến EVFTA của Việt Nam. Bên cạnh đó, các tác giả còn chỉ ra những lợi ích, thách thức đối với Việt Nam; những cách thức giúp cho Nhà nước và doanh nghiệp vượt qua khó khăn mà EVFTA đặt ra để mang lại lợi ích.

Đây là những nghiên cứu tiêu biểu giúp làm rõ nền tảng lý thuyết căn bản trong quá trình tìm hiểu và phân tích những tác động của cam kết bongdaso nét EVFTA đến quan hệ bongdaso nét tại các doanh nghiệp nói chung và Việt Nam nói riêng. Tuy nhiên, các bài nghiên cứu hay báo cáo mới chỉ dừng lại ở việc phân tích tổng quan quá trình gia nhập hay khai thác một khía cạnh của Hiệp định. Hiện tại có rất ít các nghiên cứu chuyên sâu về vấn đề này, do đó, bài viết này sẽ phân tích các cam kết bongdaso nét trong hiệp định thương mại tự do EVFTA.

Khái quát về cam kết bongdaso nét và Hiệp định EVFTA

EVFTA là một Hiệp định toàn diện, cân bằng về mọi mặt cho cả Việt Nam và EU. Hiệp định gồm 17 Chương, 2 Nghị định thư và một số biên bản ghi nhớ kèm theo với các nội dung chính là: thương mại hàng hóa (gồm các quy định chung và cam kết mở cửa thị trường, hải quan và các biện pháp vệ sinh an toàn thực phẩm (SPS), các rào cản kỹ thuật trong thương mại (TBT)); thương mại dịch vụ và đầu tư (gồm các quy định chung và cam kết mở cửa thị trường); mua sắm của Chính phủ (đấu thầu qua mạng, thiết lập cổng thông tin điện tử để đăng tải thông tin); sở hữu trí tuệ (bản quyền, phát minh, sáng chế, cam kết liên quan tới dược phẩm và chỉ dẫn địa lý); doanh nghiệp nhà nước (doanh nghiệp có quyền tự quyết định trong hoạt động kinh doanh và không có sự can thiệp hành chính của Nhà nước); thương mại điện tử (không đánh thuế nhập khẩu đối với giao dịch điện tử); minh bạc hoá (minh bạch hóa các yêu cầu chung để cùng đảm bảo một môi trường pháp lý hiệu quả); thương mại và phát triển bền vững (gồm phát triển kinh tế, phát triển xã hội và bảo vệ môi trường); các nội dung khác (hợp tác và xây dựng năng lực, các vấn đề pháp lý - thể chế).

Cam kết bongdaso nét là những cam kết mà người bongdaso nét và người sử dụng bongdaso nét ký kết với nhau thông qua hợp đồng bongdaso nét về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng bongdaso nét và người bongdaso nét về: lương, thưởng, thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi, an toàn bongdaso nét, vệ sinh bongdaso nét, đối thoại xã hội và thương lượng tập thể các chế độ an sinh xã hội. EVFTA cũng có các nội dung cam kết bongdaso nét.

Cụ thể, cam kết bongdaso nét được duy trì nhằm phê chuẩn các công ước cơ bản của Tổ chức bongdaso nét quốc tế (ILO) và xem xét việc thông qua các công ước khác được ILO phân loại là phù hợp với thời điểm hiện tại, có tính đến điều kiện trong nước. Ngoài ra, các bên tái khẳng định cam kết của mình về việc thực hiện có hiệu quả luật pháp và quy định trong nước và các Công ước của ILO đã được phê chuẩn.

Quyền tự do liên kết và thương lượng tập thể của người bongdaso nét và người sử dụng bongdaso nét

- Công ước số 87 của ILO quy định về tự do liên kết: Người bongdaso nét và người sử dụng bongdaso nét có quyền được thành lập và gia nhập các tổ chức theo sự lựa chọn của mình mà không phải xin phép trước, với một điều kiện duy nhất là phải tuân thủ theo điều lệ của chính tổ chức đó.

Các tổ chức của người bongdaso nét và người sử dụng bongdaso nét tham gia có quyền được lập ra điều lệ và quy tắc, bầu đại diện tổ chức điều hành các hoạt động và soạn thảo chương trình hoạt động của mình. Các tổ chức của người bongdaso nét và người sử dụng bongdaso nét có quyền thành lập và gia nhập các liên đoàn, tổng liên đoàn và mọi tổ chức, liên đoàn hoặc tổng liên đoàn đó đều có quyền gia nhập các tổ chức quốc tế của người bongdaso nét và người sử dụng bongdaso nét.

- Công ước số 98 của ILO quy định về quyền tổ chức và thương lượng tập thể trong bongdaso nét: Công ước số 98 quy định về quyền tổ chức và thương lượng tập thể như sau: người bongdaso nét có quyền tham gia vào các tổ chức công đoàn. Và các tổ chức công đoàn có trách nhiệm bảo vệ người bongdaso nét trước các hành vi phân biệt đối xử chống công đoàn.

Công ước số 98 quy định quyền bảo vệ tổ chức công đoàn không bị can thiệp bởi người sử dụng bongdaso nét và tổ chức công đoàn đại diện cho người bongdaso nét tham gia vào thương lượng bongdaso nét tập thể và đối thoại xã hội trong quan hệ bongdaso nét tại doanh nghiệp.

Xóa bỏ bongdaso nét cưỡng bức và bongdaso nét bắt buộc

Công ước số 29 của Tổ chức bongdaso nét quốc tế (ILO) về bongdaso nét cưỡng bức hoặc bắt buộc (năm 2007) và Công ước số 105 về Xóa bỏ bongdaso nét cưỡng bức (năm 2020).

Tại Khoản 1 Điều 2 Công ước số 29 quy định “bongdaso nét cưỡng bức hoặc bắt buộc” là chỉ mọi công việc hoặc dịch vụ mà một người bị ép buộc phải làm dưới sự đe dọa của một hình phạt nào đó và bản thân người đó không tự nguyện làm.

Tại Điểm b Điều 1 Công ước số 105 quy định về việc mọi nước thành viên của ILO gia nhập Công ước cam kết bãi bỏ bongdaso nét cưỡng bức hoặc bắt buộc và cam kết không sử dụng bất kỳ hình thức nào của loại bongdaso nét đó như là biện pháp huy động và sử dụng nhân công vào mục đích phát triển kinh tế.

Cấm sử dụng bongdaso nét trẻ em, xóa bỏ các hình thức bongdaso nét trẻ em tồi tệ nhất

Công ước số 138 và công ước số 182 cuả ILO quy định bongdaso nét trẻ em là hình thức bongdaso nét tồi tệ nhất, bao gồm các hình thức bongdaso nét trẻ em sau đây (áp dụng cho tất cả những ai dưới 18 tuổi): Tất cả những hình thức nô lệ hay những hành động tương tự như nô lệ, như buôn bán trẻ em, gán nợ, mua bán hay chào mời trẻ em cho mục đích mại dâm, sản xuất và buôn lậu ma tuý đều có khả năng làm hại đến sức khoẻ, sự an toàn hay đạo đức của trẻ em, do bản chất của công việc hay do hoàn cảnh, điều kiện tiến hành công việc.

Xóa bỏ mọi hình thức phân biệt, đối xử về việc làm và nghề nghiệp

Theo quy định trong các Công ước số 100 và số 111 của ILO, thuật ngữ “phân biệt đối xử” bao gồm: Mọi sự phân biệt, loại trừ hoặc ưu đãi dựa trên chủng tộc, màu da, giới tính, tôn giáo, quan điểm chính trị, nguồn gốc dân tộc hoặc nguồn gốc xã hội, có tác động triệt bỏ hoặc làm phương hại sự bình đẳng về cơ hội hoặc về đãi ngộ trong việc làm hoặc nghề nghiệp; Mọi sự phân biệt, loại trừ hoặc ưu đãi khác nhằm triệt bỏ hoặc làm phương hại sự bình đẳng về cơ hội hoặc về đãi ngộ trong việc làm và nghề nghiệp có thể do Thành viên có liên quan xác định sau khi tham khảo ý kiến các tổ chức đại diện của người sử dụng bongdaso nét, của người bongdaso nét (nếu có) và các tổ chức thích hợp khác; Mọi sự phân biệt, loại trừ hoặc ưu đãi cho một công việc nhất định và căn cứ trên những yêu cầu vốn có của công việc đó thì sẽ không coi là phân biệt đối xử.

Tác động của việc thực hiện cam kết bongdaso nét

Hiệp định EVFTA được đánh giá là có tác động tích cực đối với kinh tế Việt Nam, là cú hích rất lớn cho xuất khẩu của Việt Nam, giúp đa dạng hóa thị trường và mặt hàng xuất khẩu, đặc biệt là các mặt hàng nông, thủy sản cũng như những mặt hàng Việt Nam vốn có nhiều lợi thế cạnh tranh. Nhập khẩu từ các nước EU phần lớn là không cạnh tranh trực tiếp, nên với một lộ trình giảm thuế hợp lý, kết hợp với hoàn thiện hệ thống an sinh xã hội, Việt Nam có thể xử lý được các vấn đề xã hội nảy sinh do tham gia EVFTA.

Bên cạnh đó, với lĩnh vực bongdaso nét, việc làm, EVFTA không chỉ mang lại lợi ích về số lượng việc làm cho người bongdaso nét mà còn có khả năng thúc đẩy tăng trưởng do nền kinh tế của các nước thành viên EU đều phát triển ở trình độ cao hơn Việt Nam và mang tính bổ sung đối với nền kinh tế Việt Nam. Các cam kết bongdaso nét ghi nhận những cam kết làm cơ sở cho việc thực hiện và đảm bảo các quyền, nghĩa vụ của các bên, thể hiện ý chí của các bên, sự bình đẳng, tự do của người bongdaso nét và người sử dụng bongdaso nét trong quá trình xác lập và duy trì mối quan hệ bongdaso nét.

Ngoài ra, cam kết bongdaso nét còn là cơ sở để giải quyết các tranh chấp giữa hai bên trong quan hệ bongdaso nét. Tóm lại, việc thực hiện cam kết bongdaso nét giúp cho quan hệ bongdaso nét trong doanh nghiệp hài hòa, ổn định; giúp bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người bongdaso nét, tránh bên người sử dụng bongdaso nét vi phạm luật bongdaso nét.

Tài liệu tham khảo:

1. Nguyễn Thu Hạnh (2014), Tiến trình đi đến Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU;

2. Vũ Thanh Hương, Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU: Tác động đối với thương mại hàng hoá giữa hai bên và hàm ý cho Việt Nam;

3. Baker et al. (2014), Long-term assessment of the impact of the Vietnam-EU free trade agreement. MUTRAP EU-2 project;

4. Chan-Hyun Sohn and Hongshik Lee, (2005), FTAs and Income Covergenve, International conference on “Economic Intergration and Structrual Changes in East Asia, Yokohama National University;

5. Dirk Michael Boehe and Luciano Barin Cruz (2009), How does Corporate Social Responsibility influence Export Performance, EnANPAD, Sao Paulo;

6. David Greenaway (2009), Financial factors and exporting decisions, University of Nottingham;

7. Katsioloudes and Hadjidakis (2007), Assessing potential impacts of the EVFTA on Vietnam’s pharmaceutical imports from the EU: an application of SMART analysis, Research published 07 September 2016;

8. Jose R. Brenes (1992), Effectiveness of Alternative Export Promotion Strategies For Branded Food Products, Journal of Food Distribution Research;

9. Titus Lee, Tan Kok Kong, (2011), Do free trade agreement master? Evaluating the impact of FTAs on Singapore’s domestic exports of goods, Economic Survey of Singapore Second Quarter 2011;

10. Tulin Ural (2006), The Effects of Firm’s Strategic Factors on Export and Firm Performance: A Comparison of Permanent and Sporadic Exporters, Problems and Perspectives in Management, Volume 4, Issue 4, 2006;

11. Yot Amornkitvikai et al., (2012) ,Factors affecting the export participation and performance of Thai manufacturing small and medium sized Enterprises (SMEs), University of Wollongong.

(*) TS. Nguyễn Vân Hà, Trần Tuấn Anh, Lương Thị Ngọc Mai, Nguyễn Hải Nam - Học viện Ngân hàng.

(**) Bài đăng Tạp chí Tài chính kỳ 1 tháng 6/2021.