Bàn về Báo cáo kiểm toán có giá trị pháp lý hay không?
Qua tổng hợp ý kiến tại Hội thảo giới thiệu và trao tặng sách Hồ sơ kiểm toán mẫu áp dụng cho kiểm toán báo cáo quyết toán dự án hoàn thành (BCQTDAHT) cho thấy đại bộ phận các bộ, ngành, các đại biểu đều thống nhất về sự cần thiết và nội dung Hội thảo.

Tuy nhiên còn có các đại biểu cho rằng cần phải quy định báo cáo kiểm bongdaso dữ liệu có giá trị pháp lý và kiểm bongdaso dữ liệu viên (KTV) và doanh nghiệp kiểm bongdaso dữ liệu (DNKiT) khi thực hiện kiểm bongdaso dữ liệu BCQTDAHT phải đưa ra ý kiến về tính đầy đủ, đúng đắn của BCQTDAHT. Về nội dung này xin được trao đổi cụ thể như sau:
Về giá trị pháp lý của báo cáo kiểm bongdaso dữ liệu
Trước hết, cần hiểu rõ thế nào là giá trị pháp lý của Báo cáo kiểm bongdaso dữ liệu, giá trị pháp lý là giá trị bắt buộc phải thực hiện, tức là đơn vị được kiểm bongdaso dữ liệu bắt buộc phải thực hiện theo ý kiến ghi trong báo cáo kiểm bongdaso dữ liệu của KTV. Nếu hiểu như vậy thì Chủ đầu tư là đơn vị được kiểm bongdaso dữ liệu phải thực hiện theo ý kiến của KTV ghi trong báo cáo kiểm bongdaso dữ liệu. Điều đó là không đúng vì kiểm bongdaso dữ liệu độc lập chỉ là một loại hình dịch vụ và đơn vị được kiểm bongdaso dữ liệu không bắt buộc phải thực hiện ý kiến hoặc kiến nghị của KTV.
Tại Khoản 4, Điều 7, Luật kiểm bongdaso dữ liệu độc năm 2011 lập quy định “Báo cáo kiểm bongdaso dữ liệu được sử dụng để: a) Cổ đông, nhà đầu tư, bên tham gia liên doanh, liên kết, khách hàng và tổ chức, cá nhân khác có quyền lợi trực tiếp hoặc liên quan đến đơn vị được kiểm bongdaso dữ liệu xử lý các quan hệ về quyền lợi và nghĩa vụ của các bên có liên quan;b) Cơ quan nhà nước quản lý, điều hành theo chức năng, nhiệm vụ được giao;c) Đơn vị được kiểm bongdaso dữ liệu phát hiện, xử lý và ngăn ngừa kịp thời sai sót, yếu kém trong hoạt động của đơn vị.”
Như vậy, đối với hoạt động kiểm bongdaso dữ liệu BCQTDAHT thì báo cáo kiểm bongdaso dữ liệu chủ yếu dùng để “b) Cơ quan nhà nước quản lý, điều hành theo chức năng, nhiệm vụ được giao;c) Đơn vị được kiểm bongdaso dữ liệu phát hiện, xử lý và ngăn ngừa kịp thời sai sót, yếu kém trong hoạt động của đơn vị.”và Luật kiểm bongdaso dữ liệu độc lập không quy định giá trị pháp lý của báo cáo kiểm bongdaso dữ liệu.
Để làm rõ giá trị của Báo cáo kiểm bongdaso dữ liệu, trước hết chúng ta cần xem xét trách nhiệm đối với BCQTDAHT, trách nhiệm đối với Báo cáo kiểm bongdaso dữ liệu của KTV và DNKiT và nội dung, các loại ý kiến của KTV về BCQTDAHT theo qui định của pháp luật hiện hành.
Thứ nhất, trách nhiệm đối vớiBCQTDAHTvà trách nhiệm đối với Báo cáo kiểm bongdaso dữ liệu:
Theo điểm b và điểm c, Khoản 1, Điều 26 của Thông tư số 09/2016/TT-BTC “Quy định về quyết bongdaso dữ liệu dự án hoàn thành thuộc nguồn vốn nhà nước” quy định về trách nhiệm của Chủ đầu tư là:“b) Lập và quản lý hồ sơ quyết bongdaso dữ liệu dự án hoàn thành đúng quy định, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt quyết bongdaso dữ liệu đúng thời gian quy định tại Điều 22 Thông tư này; cung cấp đầy đủ tài liệu liên quan đến quyết bongdaso dữ liệu dự án hoàn thành theo yêu cầu củaKTVkhi kiểm bongdaso dữ liệu báo cáo quyết bongdaso dữ liệu và cơ quan thẩm tra quyết bongdaso dữ liệu;c) Chịu trách nhiệm trước pháp luật, cơ quan thẩm tra quyết bongdaso dữ liệu về tính pháp lý của hồ sơ quyết bongdaso dữ liệu và tính đúng đắn của số liệu đề nghị quyết bongdaso dữ liệu; tính chính xác của khối lượng do chủ đầu tư và nhà thầu nghiệm thu đưa vào báo cáo quyết bongdaso dữ liệu; tính phù hợp của đơn giá do chủ đầu tư và nhà thầu đã thống nhất ghi trong hợp đồng.”
Cũng theo Khoản 2, Điều 10, Thông tư 09 thì trách nhiệm của KTV trong kiểm bongdaso dữ liệu BCQTDAHT là “Khi thực hiện kiểm bongdaso dữ liệu phải tuân thủ các quy định của pháp luật về kiểm bongdaso dữ liệu độc lập cũng như các chuẩn mực kiểm bongdaso dữ liệu hiện hành. Khi kết thúc cuộc kiểm bongdaso dữ liệu phải lập BCQTDAHT với đầy đủ nội dung quy định của Chuẩn mực kiểm bongdaso dữ liệu Việt Nam về Kiểm bongdaso dữ liệu BCQTDAHT.”
Đồng thời, Chuẩn mực kiểm bongdaso dữ liệu Việt Nam số 1000 – “Kiểm bongdaso dữ liệu BCQTDAHT” (ban hành theo Thông tư 67/2015/TT-BTC ngày 8/5/2015 của Bộ Tài chính) nêu rõ “Mục đích của kiểm bongdaso dữ liệu BCQTDAHT là làm tăng độ tin cậy của người sử dụng đối với BCQTDAHT và là cơ sở để người có thẩm quyền phê duyệt quyết bongdaso dữ liệu xem xét phê duyệt BCQTDAHTthông qua việc KTV và DNKiT đưa ra ý kiến, xét trên các khía cạnh trọng yếu, liệu quá trình thực hiện dự án có tuân thủ các quy định về quản lý đầu tư và BCQTDAHT có phản ánh trung thực và hợp lý tình hình quyết bongdaso dữ liệu dự án tại thời điểm lập báo cáo, có phù hợp với chuẩn mực kế bongdaso dữ liệu, chế độ kế bongdaso dữ liệu và các quy định pháp lý có liên quan đến việc lập và trình bày BCQTDAHT hay không” và quy định trách nhiệm của KTV và DNKiT là “KTV vàDNKiT chịu trách nhiệm kiểm tra BCQTDAHT trên cơsởhồsơquyết toán dựán hoàn thành dođơn vịđược kiểm toán cung cấp vàđưa ra ý kiến của mình vềviệc tuân thủcác quyđịnh vềquản lýđầu tưtrong quá trình thực hiện dựán vàvềtính trung thực, hợp lýcủa BCQTDAHT dựa trên kết quảcủa cuộc kiểm toán. Việc kiểm toán BCQTDAHT không làm giảm nhẹtrách nhiệm của Ban Giámđốcđơn vịđược kiểm toánđối với BCQTDAHT”. Theo đó, người sử dụng BCQTDAHT không thể cho rằng ý kiến của KTV là sự đảm bảo tuyệt đối về tính đầy đủ, đúng đắn của BCQTDAHT và về việc tuân thủ các quy định quản lý đầu tư của Chủ đầu tư hay Ban quản lý dự án.
Quan hệ kiểm bongdaso dữ liệu độc lập dựa trên hợp đồng dịch vụ mà DNKiT đã ký với khách hàng. KTV và DNKiT chịu trách nhiệm thực hiện dịch vụ kiểm bongdaso dữ liệu theo các nguyên tắc hoạt động kiểm bongdaso dữ liệu độc lập được quy định tại Điều 8, Luật kiểm bongdaso dữ liệu độc lập số 67/2011/QH12 là: (1) Tuân thủ pháp luật và chịu trách nhiệm trước pháp luật về hoạt động nghề nghiệp và báo cáo kiểm bongdaso dữ liệu; (2) Tuân thủ chuẩn mực kiểm bongdaso dữ liệu và chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp kế bongdaso dữ liệu, kiểm bongdaso dữ liệu Việt Nam; (3) Độc lập, trung thực, khách quan, (4) Bảo mật thông tin.
Thứ hai, nội dung và cácdạngý kiến của KTV vềBCQTDAHTtheo qui định củaChuẩn mực kiểm bongdaso dữ liệu số 1000 và các chuẩn mực kiểm bongdaso dữ liệu có liên quan(Chuẩn mực kiểm bongdaso dữ liệu số 700về ý kiến kiểm bongdaso dữ liệu chấp nhận toàn phần, 705 về kiến kiểm bongdaso dữ liệu không phải là ý kiến chấp nhận toàn phần và 706 về đoạn “Vấn đề cần nhấn mạnh” và “Vấn đề khác” trong báo cáo kiểm bongdaso dữ liệu)
Các dạng ý kiến của KTV độc lập: Khác với ý kiến kết luận của các cơ quan kiểm bongdaso dữ liệu nhà nước, hoặc cơ quan thuế, cơ quan thanh tra, cơ quan thẩm tra phê duyệt quyết bongdaso dữ liệu, căn cứ kết quả kiểm bongdaso dữ liệu, KTV đưa ra các dạng ý kiến về BCQTDAHT như sau:
(a) Ý kiến kiểm bongdaso dữ liệu chấp nhận toàn phần
KTV đưa ra ý kiến kiểm bongdaso dữ liệu chấp nhận toàn phần khi KTV kết luận rằng, xét trên các khía cạnh trọng yếu: (a) Quá trình thực hiện dự án đã tuân thủ các quy định về quản lý đầu tư; (b) BCQTDAHT do đơn vị được kiểm bongdaso dữ liệu lập đã phản ánh trung thực và hợp lý tình hình quyết bongdaso dữ liệu dự án tại thời điểm lập báo cáo quyết bongdaso dữ liệu, phù hợp với chuẩn mực kế bongdaso dữ liệu, chế độ kế bongdaso dữ liệu và các quy định pháp lý có liên quan đến việc lập và trình bày BCQTDAHT.
Ví dụ về ý kiến kiểm bongdaso dữ liệu chấp nhận toàn phần: “Trên cơsởcác tài liệu, hồsơđược chủđầu tưcung cấp vàkết quảkiểm tra, theoýkiến của chúng tôi, xét trên các khía cạnh trọng yếu, quátrình thực hiện dựánđãtuân thủcác quyđịnh vềquản lýđầu tưvàBCQTDAHTđãphản ánh trung thực vàhợp lýtình hình quyết toán dựán tại thờiđiểm lập báo cáo, phùhợp với chuẩn mực kếtoán, chếđộkếtoán vàcác quyđịnh pháp lýcóliên quanđến việc lập vàtrình bày BCQTDAHT”.
Ý kiến chấp nhận toàn phần được áp dụng cho trường hợp: (i) BCQTDAHT được kiểm bongdaso dữ liệu có những sai sót nhưng đã được KTV phát hiện, đơn vị đã điều chỉnh theo ý kiến của KTV và BCQTDAHT sau khi điều chỉnh đã được KTV kết luận là phản ánh trung thực và hợp lý trên các khía cạnh trọng yếu tình hình quyết bongdaso dữ liệu dự án tại thời điểm lập báo cáo; (ii) BCQTDAHT đã phản ảnh trung thực và hợp lý trên các khía cạnh trọng yếu tình hình quyết bongdaso dữ liệu dự án tại thời điểm lập báo cáo nhưng Báo cáo kiểm bongdaso dữ liệu cần đưa ra các thông tin bổ sung (Vấn đề cần nhấn mạnh hoặc Vấn đề khác) để thu hút sự chú ý của người sử dụng đối với các vấn đề quan trọng để hiểu về BCQTDAHT hoặc vấn đề khác để hiểu rõ về cuộc kiểm bongdaso dữ liệu.
Khi KTV đưa ý kiến chấp nhận toàn phần không có nghĩa là số liệu trong BCQTDAHT được kiểm bongdaso dữ liệu hoàn toàn đúng, mà có thể có sai sót nhưng sai sót đó (nếu có) là không trọng yếu.
Trên thực tế phát sinh phổ biến trường hợp trên báo cáo kiểm bongdaso dữ liệu không có chênh lệch trên mức trọng yếu giữa báo cáo quyết bongdaso dữ liệu và kết quả kiểm bongdaso dữ liệu. Trường hợp này có ý kiến cho rằng KTV đã không làm gì hoặc không phát hiện ra sai sót nào của đơn vị được kiểm bongdaso dữ liệu là không đúng vì trường hợp này xảy ra khi (i) BCQTDAHT, xét trên phương diện tổng thể không có sai sót trọng yếu; (ii) BCQTDAHT có sai sót và KTV đã phát hiện các sai sót và đơn vị được kiểm bongdaso dữ liệu đã đồng ý điều chỉnh theo đề nghị của kiểm bongdaso dữ liệu viên, dẫn tới số liệu báo cáo quyết bongdaso dữ liệu sau điều chỉnh đã khớp với kết quả kiểm bongdaso dữ liệu. Bằng chứng kiểm bongdaso dữ liệu về các sai sót mà KTV phát hiện, các biên bản trao đổi giữa KTV và Chủ đầu tư về các sai sót cũng như việc chấp thuận điều chỉnh sai sót của Chủ đầu tư làm cơ sở đưa ra ý kiến được ghi chép, lưu trữ trong hồ sơ kiểm bongdaso dữ liệu. Do đó để biết được tác dụng và hiệu quả công việc của cuộc kiểm bongdaso dữ liệu, ví dụ để biết các sai sót mà KTV đã phát hiện, cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền có thể trao đổi với KTV hoặc yêu cầu KTV và DNKiT cung cấp hồ sơ, tài liệu kiểm bongdaso dữ liệu có liên quan để xem xét.
(b) Ý kiến kiểm bongdaso dữ liệu không phải là ý kiến chấp nhận từng phần, gồm 3 dạng:
(b.1)Ý kiến kiểm bongdaso dữ liệu ngoại trừ
KTV trình bày “Ý kiến kiểm bongdaso dữ liệu ngoại trừ” trong 2 trường hợp: (a) Thứ nhất là do bất đồng ý kiến, theo đó dựa trên các bằng chứng kiểm bongdaso dữ liệu đầy đủ, thích hợp đã thu thập được, KTV kết luận là quá trình thực hiện dự án chưa tuân thủ theo quy định về quản lý đầu tư và/hoặc các sai sót, khi xét riêng lẻ hay tổng hợp lại, có ảnh hưởng trọng yếu nhưng không lan tỏa đối với BCQTDAHT; b) Thứ hai, do giới hạn phạm vi kiểm bongdaso dữ liệu từ phía Chủ đầu tư, theo đó KTV không thể thu thập được đầy đủ bằng chứng kiểm bongdaso dữ liệu thích hợp để làm cơ sở đưa ra kết luận rằng liệu quá trình thực hiện dự án có tuân thủ theo quy định về quản lý đầu tư hay không và/hoặc làm cơ sở đưa ra ý kiến kiểm bongdaso dữ liệu về BCQTDAHT, nhưng KTV kết luận rằng những ảnh hưởng có thể có của các sai sót chưa được phát hiện (nếu có) có thể là trọng yếu nhưng không lan tỏa đối với BCQTDAHT.
Ý kiến kiểm bongdaso dữ liệu ngoại trừ thể hiện các vấn đề không được chấp nhận, bằng mẫu câu: “ngoại trừ ảnh hưởng của vấn đề nêu tại đoạn “Cơ sở của ý kiến kiểm bongdaso dữ liệu ngoại trừ”, BCQTDAHT phản ánh trung thực và hợp lý trên các khía cạnh trọng yếu...” .
Như vậy, khi báo cáo kiểm bongdaso dữ liệu đưa ra ý kiến kiểm bongdaso dữ liệu ngoại trừ và có chênh lệch giữa kết quả kiểm bongdaso dữ liệu và số liệu báo cáo quyết bongdaso dữ liệu có nghĩa là kiểm bongdaso dữ liệu viên đã đề nghị đơn vị được kiểm bongdaso dữ liệu điều chỉnh các sai sót nhưng đơn vị được kiểm bongdaso dữ liệu không đồng ý điều chỉnh (bất đồng ý kiến), khác với trường hợp đơn vị đồng ý điều chỉnh ở trên hoặc có những giới hạn phạm vi mà kiểm bongdaso dữ liệu viên không thể thu thập đầy đủ bằng chứng kiểm bongdaso dữ liệu thích hợp được. Tùy vào mức độ lan tỏa của sai sót hay giới hạn phạm vi mà kiểm bongdaso dữ liệu viên có thể quyết định đưa ra ý kiến trái ngược hoặc từ chối đưa ra ý kiến như được mô tả dưới đây.
(b.2) Từ chối đưa ra ý kiến
KTV phải từ chối đưa ra ý kiến khi KTV bị giới hạn phạm vi từ Chủ đầu tư không thể thu thập được đầy đủ bằng chứng kiểm bongdaso dữ liệu thích hợp để làm cơ sở đưa ra kết luận rằng liệu quá trình thực hiện dự án có tuân thủ theo quy định về quản lý đầu tư hay không và/hoặc làm cơ sở đưa ra ý kiến kiểm bongdaso dữ liệu về BCQTDAHT và KTV kết luận rằng những ảnh hưởng có thể có là trọng yếu và lan tỏa đối với BCQTDAHT, bằng mẫu câu: “Do tầm quan trọng của vấn đề nêu tại đoạn “Cơ sở của việc từ chối đưa ra ý kiến”, chúng tôi không thể thu thập được đầy đủ bằng chứng kiểm bongdaso dữ liệu thích hợp để làm cơ sở đưa ra ý kiến kiểm bongdaso dữ liệu. Do đó, chúng tôi không thể đưa ra ý kiến kiểm bongdaso dữ liệu về BCQTDAHT...”.
(b.3) Ý kiến kiểm bongdaso dữ liệu trái ngược
KTV phải trình bày “Ý kiến kiểm bongdaso dữ liệu trái ngược” khi dựa trên các bằng chứng kiểm bongdaso dữ liệu đầy đủ, thích hợp đã thu thập được, KTV kết luận là quá trình thực hiện dự án chưa tuân thủ theo quy định về quản lý đầu tư và/hoặc các sai sót, xét riêng lẻ hay tổng hợp lại, có ảnh hưởng trọng yếu và lan tỏa đối với BCQTDAHT, bằng mẫu câu: "Theo ý kiến của chúng tôi, do tầm quan trọng của vấn đề nêu tại “Cơ sở của ý kiến kiểm bongdaso dữ liệu trái ngược”, BCQTDAHT đã không phản ánh trung thực và hợp lý, trên các khía cạnh trọng yếu tình hình quyết bongdaso dữ liệu dự án tại thời điểm lập báo cáo của...".
Trên thực tế KTV không thể đưa ra ý kiến kiểm bongdaso dữ liệu chấp nhận toàn phần khi xảy ra một trong các tình huống có thể ảnh hưởng trọng yếu đếnBCQTDAHT, như: (i) Phạm vi công việc kiểm bongdaso dữ liệu bị giới hạn (như do khách hàng áp đặt, do hoàn cảnh thực tế, do các tài liệu kế bongdaso dữ liệu không đầy đủ, hoặc là do KTV không thể thực hiện các thủ tục kiểm bongdaso dữ liệu cần thiết; (ii) Không nhất trí với Giám đốc đơn vị được kiểm bongdaso dữ liệu về sự không phù hợp của các thông tin ghi trong BCQTDAHT,....
Như vậy ý kiến của KTV đưa ra trong Báo cáo kiểm bongdaso dữ liệu chỉ làm tăng sự tin cậy của người sử dụng đối với BCQTDAHT, Báo cáo kiểm bongdaso dữ liệu chỉ đưa ra ý kiến của người hành nghề độc lập về BCQTDAHT mà không phải là kết luận của các cơ quan thẩm tra phê duyệt quyết bongdaso dữ liệu, cơ quan thanh tra, kiểm tra, cơ quan kiểm bongdaso dữ liệu nhà nước, cơ quan thuế nên không bắt buộc đơn vị được kiểm bongdaso dữ liệu phải tuân thủ.
Do đó Báo cáo kiểm bongdaso dữ liệu không thể thay thế được kết luận kiểm tra, thanh tra, kiểm bongdaso dữ liệu hoặc phê duyệt báo cáo quyết bongdaso dữ liệu của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền (như Kiểm bongdaso dữ liệu nhà nước, Thanh tra chính phủ, Thanh tra nhà nước chuyên ngành, cơ quan thẩm tra phê duyệt báo cáo quyết bongdaso dữ liệu,...). Đồng thời công việc của KTV độc lập không thể thay thế công việc của các cơ quan thanh tra, kiểm tra, cơ quan kiểm bongdaso dữ liệu nhà nước, cơ quan thuế, cơ quan thẩm tra phê duyệt quyết bongdaso dữ liệu. Điều này được giải thích rõ hơn vì Ýkiến của KTV về BCQTDAHT không phải là sựđảm bảo tuyệt đối mà chỉ làsự đảm bảo hợp lý. Khi thực hiện kiểm bongdaso dữ liệu, KTV chỉ có được sự đảm bảo hợp lý (chứ không phải sự đảm bảo tuyệt đối) rằngBCQTDAHTnếu có sai sót trọng yếu thì đã được KTV phát hiện và trình bày trong Báo cáo kiểm bongdaso dữ liệu.
Đảm bảo hợp lý là sự đảm bảo ở mức độ cao nhưng không phải là đảm bảo tuyệt đối do luôn tồn tại những hạn chế vốn có của cuộc kiểm bongdaso dữ liệu làm cho hầu hết bằng chứng kiểm bongdaso dữ liệu mà KTV dựa vào để đưa ra kết luận và ý kiến kiểm bongdaso dữ liệu đều mang tính thuyết phục hơn là khẳng định.
Những hạn chế vốn có của cuộc kiểm bongdaso dữ liệu bắt nguồn từ: (1) Bản chất của việc lập và trình BCQTDAHT bao gồm các xét đoán của Ban Giám đốc trong việc áp dụng các quy định vào hoàn cảnh thực tế của đơn vị. Ngoài ra, có những khoản mục trên BCQTDAHT liên quan đến các quyết định hoặc đánh giá chủ quan hoặc có mức độ không chắc chắn, có thể dẫn đến những cách hiểu khác nhau đều có thể được chấp nhận như các ước tính; (2) Bản chất của các thủ tục kiểm bongdaso dữ liệu, trong đó có việc khả năng thu thập bằng chứng kiểm bongdaso dữ liệu của kiểm bongdaso dữ liệu viên bị giới hạn về tính khả thi hoặc giới hạn pháp lý, như đơn vị được kiểm bongdaso dữ liệu có thể cố tình hoặc do các nguyên nhân khách quan không cung cấp đầy đủ thông tin liên quan hoặc thông tin mà KTV yêu cầu, hành vi gian lận tại đơn vị có thể được thực hiện tinh vi và kỹ lưỡng để che dấu (KTV không được đào tạo để làm chuyên gia xác minh chứng từ giả mạo), mỗi cuộc kiểm bongdaso dữ liệu không phải là một cuộc điều tra hoặc thanh tra về các sai phạm. KTV không có quyền điều tra, thanh tra, xét hỏi, khám xét như cuộc điều tra của cơ quan pháp luật; (3) Sự cần thiết phải thực hiện cuộc kiểm bongdaso dữ liệu với thời gian và giá phí hợp lý. Sự thích hợp của thông tin, giá trị của thông tin có xu hướng giảm đi theo thời gian và cần cân nhắc sự cân đối giữa độ tin cậy của thông tin với chi phí bỏ ra để có được thông tin đó. Điều này đã được nêu rõ trong hợp đồng kiểm bongdaso dữ liệu.
Người sử dụng BCQTDAHT mong muốn KTV đưa ra báo cáo kiểm bongdaso dữ liệu trong khoảng thời gian và giá phí hợp lý, với nhận thức rằng KTV không thể xem xét tất cả các thông tin có thể hiện hữu hoặc không thể tìm hiểu tất cả các vấn đề một cách thấu đáo, tường tận dựa trên giả định rằng thông tin đó bị nhầm lẫn hay gian lận cho đến khi chứng minh được điều ngược lại.
Trách nhiệm nghề nghiệp của KTV và DNKT
Có nhiều ý kiến đề nghị giải thích rõ nếu báo cáo kiểm bongdaso dữ liệu không có giá trị pháp lý thì có giá trị gì và có giá trị như thế nào để khẳng định vai trò quan trọng củahoạt động kiểm bongdaso dữ liệu độc lậpvà Luật Kiểm bongdaso dữ liệu độc lậpđãchi phối, điều chỉnh và quản lý hoạt động kiểm bongdaso dữ liệu độc lập? Đồng thời có ý kiến đề nghị làm rõ trách nhiệm nghề nghiệp của KTV và DNKT để góp phần tăng cường giá trị kiểm bongdaso dữ liệuVề vấn đề này, xin được trao đổi cụ thể như sau:
Thứ nhất, vềBáo cáo kiểm bongdaso dữ liệu có giá trị thực tế hơn là có giá trị pháp lý:
Kiểm bongdaso dữ liệu là loại hình dịch vụ nên mục đích của nó là phải gia tăng giá trị cho người thuê và người sử dụng dịch vụ. Kiểm bongdaso dữ liệu độc lập là hoạt động không thể thiếu trong nền kinh tế thị trường của tất cả các quốc gia với vai trò quan trọng trong việc đảm bảo độ tin cậy của thông tin.
Lợi ích trực tiếp của kiểm bongdaso dữ liệu là đưa ra sự đảm bảo chuyên môn khách quan cho các thành viên của doanh nghiệp, tổ chức (đơn vị được kiểm bongdaso dữ liệu) rằng Ban giám đốc chịu trách nhiệm về các hoạt động của họ một cách minh bạch và phù hợp với các trách nhiệm pháp lý và trách nhiệm chuyên môn. Lợi ích gián tiếp là công việc của KTV sẽ cung cấp một cơ sở vững chắc cho các bên có liên quan để đi đến các kết luận và đưa ra các quyết định hợp lý, đúng đắn.
Sản phẩm của kiểm bongdaso dữ liệu độc lập là những thông tin kinh tế tài chính đã được các KTV có đủ năng lực và độc lập xác nhận về mức độ phù hợp với các chuẩn mực, quy định đã được thiết lập vì vậy nó là căn cứ quan trọng cho cơ quan quản lý nhà nước đưa ra quyết định quản lý và các bên thứ ba liên quan khác đưa ra các quyết định kinh tế.
Sự biến động kinh tế gần đây đã gây nhiều chú ý hơn về trách nhiệm của KTV cũng như DNKT và giá trị của kiểm bongdaso dữ liệu đã thay đổi vì việc thẩm tra phê duyệt quyết bongdaso dữ liệu được đưa ra dựa trên ý kiến kiểm bongdaso dữ liệu trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Để thỏa mãn nhu cầu của nhiều đối tượng sử dụng hơn, phạm vi và giá trị kiểm bongdaso dữ liệu cần vượt lên trên sự trung thực và hợp lý của BCQTDAHT để đánh giá về quản lý rủi ro, quản trị dự án, ... từ đó giúp Chủ đầu tư có những cải thiện nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, tăng cường tính tuân thủ pháp luật,...
Thứhai vềtrách nhiệm nghề nghiệp của KTV và DNKT:
Kiểm bongdaso dữ liệu độc lập là một loại hình dịch vụ đặc biệt đòi hỏi các chủ thể kiểm bongdaso dữ liệu phải tuân thủ chuẩn mực và các quy định về đạo đức nghề nghiệp.
Theo Điều 18, Luật kiểm bongdaso dữ liệu bongdaso dữ liệu độc lập, KTV và DNKiT “Thực hiện kiểm bongdaso dữ liệu, soát xét hồ sơ kiểm bongdaso dữ liệu hoặc ký báo cáo kiểm bongdaso dữ liệu và chịu trách nhiệm về báo cáo kiểm bongdaso dữ liệu và hoạt động kiểm bongdaso dữ liệu của mình” và “Chấp hành yêu cầu về kiểm tra, kiểm soát chất lượng dịch vụ kiểm bongdaso dữ liệu theo quy định của Bộ Tài chính”.
Theo Điều 29, Luật kiểm bongdaso dữ liệu độc lập DNKiT “Chịu trách nhiệm với người sử dụng kết quả kiểm bongdaso dữ liệu” và “chịu trách nhiệm trước pháp luật, trước khách hàng về kết quả kiểm bongdaso dữ liệu theo hợp đồng kiểm bongdaso dữ liệu đã giao kết”. Trong hợp đồng kiểm bongdaso dữ liệu đã giao kết có các thỏa thuận cụ thể về trách nhiệm của DNKiT, như DNKiT phải thực hiện công việc theo các chuẩn mực kiểm bongdaso dữ liệu Việt Nam, pháp luật và các quy định có liên quan; kiểm tra BCQTDAHT trên cơ sở hồ sơ quyết bongdaso dữ liệu dự án và tài liệu mà đơn vị được kiểm bongdaso dữ liệu cung cấp; thực hiện công việc kiểm bongdaso dữ liệu theo nguyên tắc độc lập, khách quan và bảo mật số liệu; xem xét kiểm soát nội bộ mà đơn vị được kiểm bongdaso dữ liệu sử dụng để thiết kế thủ tục kiểm bongdaso dữ liệu phù hợp; lập báo cáo kiểm bongdaso dữ liệu gồm các nội dung theo quy định của Luật kiểm bongdaso dữ liệu độc lập, chuẩn mực kiểm bongdaso dữ liệu số 1000...
Trên thực tế, hệ thống các văn bản pháp luật trong hoạt động kiểm bongdaso dữ liệu độc lập quy định về trách nhiệm của KTV và DNKiT đã tương đối đầy đủ, đồng bộ, bao gồm cả các nghị định, thông tư về xử phạt KTV và DNKiT khi vi phạm các quy định, chuẩn mực hoặc cung cấp dịch vụ không đảm bảo yêu cầu của chuẩn mực nghề nghiệp.
Trong bối cảnhhoạt động đầu tư, xây dựng của Nhà nước và quản lý đầu tư còn nhiều tồn tại, hạn chế, gây racácthất thoát, lãng phí lớn, cần thiết phải hoàn thiện thể chế về đầu tư, nâng cao hiệu quả quản lý, tăng cường sự tuân thủ các quy định của pháp luật của các Chủ đầu tư, đồng thời phải coi trọng vai trò của kiểm bongdaso dữ liệu độc lập đối với kiểm bongdaso dữ liệu BCQTDAHT. Yêu cầu cấp bách lúc này là các KTV và DNKiT phải không ngừng nâng cao trình độ nghiệp vụ, kỹ năng chuyên môn và tuân thủ đạo đức nghề nghiệp để đảm bảo nâng cao chất lượng dịch vụ kiểm bongdaso dữ liệu BCQTDAHT.
Vai trò của kiểm bongdaso dữ liệu độc lập là không thể phủ nhận, tuy nhiên để nâng cao giá trị mà kiểm bongdaso dữ liệu BCQTDAHT mang lại, cần: (1)có sự phối hợp giữađơn vị được kiểm bongdaso dữ liệu (chủ đầu tư hoặc đại diện chủ đầu tư), cơ quan thẩm tra phê duyệt quyết bongdaso dữ liệu, các bên sử dụng kết quả kiểm bongdaso dữ liệu với DNKiT để có sự hiểu biết cần thiết về hoạt động kiểm bongdaso dữ liệu độc lập, Chuẩn mực kiểm bongdaso dữ liệu số 1000 và các chuẩn mực kiểm bongdaso dữ liệu Việt Nam có liên quan; (2) có sự tăng cường kiểm tra, giám sát của cơ quan quản lý Nhà nước và (3) tăng cường sự hỗ trợ, hướng dẫn thực hiện dịch vụ này của các tổ chức nghề nghiệp trong thời gian tới.