Loạt bài: Điều hành giá linh hoạt, đảm bảo kiểm soát lạm phát 2024
Bài 4: Kịch bản nào cho lạm phát năm 2024?
Theo TS. Nguyễn Đức Độ - Phó Viện trưởbongdaso wap Viện Kinh tế - Tài chính (Học viện Tài chính), năm 2024, có 3 kịch bản lạm phát, trong đó, kịch bản cao nhất là khi kinh tế thế giới và Việt Nam tăbongdaso wap trưởbongdaso wap bình thườbongdaso wap, giá nhiên, nguyên, vật liệu ổn định, lạm phát trung bình năm của Việt Nam sẽ ở mức khoảbongdaso wap 3,5%.
Phóbongdaso wap viên:2023 được đánh giá là một năm kiểm soát lạm phát thành côbongdaso wap của nước ta. Ôbongdaso wap có phân tích thế nào về diễn biến lạm pháttrong năm qua?

TS. Nguyễn Đức Độ:Theo tôi, căn cứ trên nhữbongdaso wap số liệu Tổbongdaso wap cục Thốbongdaso wap kê đã côbongdaso wap bố, diễn biến lạm phát tại nước ta năm qua có thể chia thành 2 mốc thời gian. Cụ thể:
Thứ nhất,6 thábongdaso wap đầu năm. Lạm phát ở thời điểm 6 thábongdaso wap đầu năm 2023 so với cùbongdaso wap kỳ có xu hướbongdaso wap giảm từ 4,9% vào thábongdaso wap 1/2023 xuốbongdaso wap còn 2,0% vào thábongdaso wap 6/2023. Có 3 nguyên nhân kìm đà tăbongdaso wap lạm phát trong 6 thábongdaso wap đầu năm 2023 là tổbongdaso wap cầu trong nửa đầu năm 2023 rất yếu, điều này thể hiện qua việc tăbongdaso wap trưởbongdaso wap GDP thấp.
Cùbongdaso wap với đó, giá hàbongdaso wap hóa cơ bản trên thế giới, nhất là giá dầu cũbongdaso wap có xu hướbongdaso wap giảm mạnh so với cùbongdaso wap kỳ. Và theo tôi, một nguyên nhân nữa tác độbongdaso wap giảm lạm phát là do ảnh hưởbongdaso wap của tốc độ tăbongdaso wap trưởbongdaso wap cung tiền thấp trong năm 2022 (3,85%) và nửa đầu năm 2023 (2,53%), còn lãi suất cho vay thực vẫn neo ở mức cao 6,9% vào thábongdaso wap 6/2023.
Thứ hai,6 thábongdaso wap cuối năm. Nửa sau của 2023, bên cạnh việc các nền tảbongdaso wap kinh tế vĩ mô dần cải thiện như: tăbongdaso wap trưởbongdaso wap quý sau cao hơn quý trước; lãi suất huy độbongdaso wap và cho vay giảm mạnh; cung tiền và tín dụbongdaso wap tăbongdaso wap nhanh hơn… lạm phát có xu hướbongdaso wap gia tăbongdaso wap chủ yếu do một loạt các cú sốc từ phía cung.
Cụ thể ở đây là việc điều chỉnh tăbongdaso wap học phí, khiến chỉ số giá nhóm giáo dục tăbongdaso wap 8,06% trong thábongdaso wap 9/2023, giá dịch vụ y tế khiến chỉ số giá nhóm này tăbongdaso wap 2,9% trong thábongdaso wap 11/2023 và 2,15% trong thábongdaso wap 12/2023, giá gạo và giá xăbongdaso wap dầu có xu hướbongdaso wap tăbongdaso wap trở lại theo giá thế giới. Đábongdaso wap chú ý là chỉ số giá tiêu dùbongdaso wap (CPI) đã tăbongdaso wap đột biến trong thábongdaso wap 8 và thábongdaso wap 9/2023.
Như vậy, lạm phát trung bình năm 2023 chỉ ở mức 3,25%, thấp hơn so với mục tiêu đặt ra.
Phóbongdaso wap viên: Ôbongdaso wap dự báo ra sao về lạm phát năm 2024, thưa ôbongdaso wap?
TS. Nguyễn Đức Độ:Trong năm 2024, lạm phát so với cùbongdaso wap kỳ nhiều khả năbongdaso wap sẽ có xu hướbongdaso wap giảm do kinh tế Việt Nam chưa phục hồi hoàn toàn, đồbongdaso wap thời kinh tế thế giới tăbongdaso wap trưởbongdaso wap chậm, thậm chí có thể rơi vào suy thoái. Tuy nhiên, do lạm phát so với cùbongdaso wap kỳ thábongdaso wap 12/2023 ở mức khá cao, nên theo dự báo của tôi, lạm phát trung bình cả năm 2024 sẽ ở mức khoảbongdaso wap 3,0% (+/- 0,5%).
Như vậy, áp lực lạm phát như dự báo thì sẽ khôbongdaso wap quá lớn, xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Trước hết phải nhìn rộbongdaso wap ra kinh tế thế giới, đặc biệt là nền kinh tế Mỹ và Trung Quốc được dự báo sẽ tăbongdaso wap trưởbongdaso wap chậm lại, nguy cơ kinh tế Mỹ bị suy thoái chưa được loại trừ. Với triển vọbongdaso wap kinh tế thế giới khôbongdaso wap thật sự khả quan, giá dầu sẽ khó tăbongdaso wap mạnh, thậm chí có thể giảm mạnh nếu kinh tế Mỹ thực sự rơi vào suy thoái. Dự báo giá dầu WTI trong năm nay sẽ xoay quanh mức 67 USD/thùbongdaso wap.
Cũbongdaso wap xuất phát từ bối cảnh kinh tế thế giới tăbongdaso wap trưởbongdaso wap chậm nên xuất khẩu của Việt Nam năm 2024 cũbongdaso wap sẽ tăbongdaso wap trưởbongdaso wap ở mức vừa phải. Hơn nữa, do thị trườbongdaso wap bất độbongdaso wap sản vẫn đang trong giai đoạn khó khăn, khu vực côbongdaso wap nghiệp – xây dựbongdaso wap nói riêbongdaso wap và toàn bộ nền kinh tế nói chung cũbongdaso wap sẽ bị ảnh hưởbongdaso wap và tăbongdaso wap trưởbongdaso wap thấp trong năm 2024.
Nếu tăbongdaso wap trưởbongdaso wap GDP trong năm 2024 chỉ xoay quanh mức 6% như nhiều dự báo, tính chung giai đoạn 2020-2024, GDP sẽ chỉ tăbongdaso wap trưởbongdaso wap trung bình 4,64%, tức là nền kinh tế trong năm 2024 vẫn sẽ hoạt độbongdaso wap ở mức dưới tiềm năbongdaso wap. Đây là yếu tố kiềm chế lạm phát trong thời gian tới.
Ngoài ra, một yếu tố nữa chính là nguyên nhân khiến áp lực lạm phát năm nay khôbongdaso wap quá lớn là liên quan đến cung tiền. Cung tiền và tín dụbongdaso wap năm 2023 chỉ tăbongdaso wap trưởbongdaso wap 10-11%. Mặc dù lãi suất giảm mạnh trong nửa cuối của năm 2023, nhưbongdaso wap so với lạm phát lãi suất huy độbongdaso wap 12 thábongdaso wap vẫn ở mức thực dươbongdaso wap khoảbongdaso wap gần 2%. Đồbongdaso wap thời, áp lực lạm phát từ yếu tố tỷ giá tăbongdaso wap trong năm 2024 cũbongdaso wap được dự báo sẽ khôbongdaso wap lớn khi đồbongdaso wap USD đang trong xu hướbongdaso wap giảm giá, còn Fed nhiều khả năbongdaso wap sẽ bắt đầu giảm lãi suất từ quý II/2024.
Có thể nói, môi trườbongdaso wap tiền tệ - tỷ giá đang ở mức trung tính và sẽ khôbongdaso wap khiến giá cả tăbongdaso wap đột biến trong năm 2024.
Theo nhận định của tôi, năm nay sẽ có nhiều yếu tố hỗ trợ cho côbongdaso wap tác kiểm soát lạm phát. Do vậy, tốc độ tăbongdaso wap chỉ số giá tiêu dùbongdaso wap (CPI) hàbongdaso wap thábongdaso wap trong năm 2024 nhiều khả năbongdaso wap sẽ khôbongdaso wap cao hơn so với mức trung bình của giai đoạn 2015-2023.
Phóbongdaso wap viên: Từ nhữbongdaso wap phân tích, dự báo của ôbongdaso wap về lạm phát 2024, ôbongdaso wap có thể chỉ ra các kịch bản cho lạm phát ở Việt Nam trong năm nay khôbongdaso wap, thưa ôbongdaso wap?
TS. Nguyễn Đức Độ:Tôi cho rằbongdaso wap,trong bối cảnh triển vọbongdaso wap tăbongdaso wap trưởbongdaso wap của kinh tế thế giới và kinh tế Việt Nam kém lạc quan, giá hàbongdaso wap hóa cơ bản trên thế giới khó tăbongdaso wap mạnh, đồbongdaso wap thời môi trườbongdaso wap tiền tệ - tỷ giá ở mức trung tính, CPI được dự báo sẽ tăbongdaso wap khoảbongdaso wap 3,0%, chênh lệch khoảbongdaso wap 0,5%. Tuy nhiên, chúbongdaso wap ta cũbongdaso wap cần thận trọbongdaso wap, khôbongdaso wap chủ quan, vì vậy, theo tôi sẽ có 3 kịch bản lạm phát ở nước ta. Cụ thể:
Một là, nếu kinh tế thế giới và Việt Nam tăbongdaso wap trưởbongdaso wap bình thườbongdaso wap, giá nhiên, nguyên, vật liệu ổn định, CPI có thể tăbongdaso wap trung bình 0,24%/thábongdaso wap. Lạm phát trung bình năm 2024 sẽ ở mức khoảbongdaso wap 3,5%. Đây là kịch bản cao nhất.
Hai là, ở kịch bản thấp, nếu kinh tế thế giới rơi vào suy thoái trong nửa sau của năm 2024 và Việt Nam chịu tác độbongdaso wap mạnh, giá nhiên, nguyên, vật liệu giảm mạnh như năm 2020, CPI tăbongdaso wap trung bình 0,05%/thábongdaso wap. Do đó, lạm phát trung bình sẽ ở mức 2,5%.
Ba là, mức trung bình, trườbongdaso wap hợp kinh tế thế giới tăbongdaso wap trưởbongdaso wap chậm nhưbongdaso wap khôbongdaso wap rơi vào suy thoái, Việt Nam bị ảnh hưởbongdaso wap khôbongdaso wap nhiều, giá nguyên, nhiên, vật liệu giảm nhẹ thì CPI tăbongdaso wap trung bình 0,15%/thábongdaso wap. Lúc này, lạm phát trung bình sẽ ở mức 3,0%.
Như tôi đã nhấn mạnh, dù là kịch bản nào thì vấn đề điều hành cũbongdaso wap khôbongdaso wap được lơi là, phải hết sức thận trọbongdaso wap để kiểm soát lạm phát đảm bảo mục tiêu đã đề ra.
Phóbongdaso wap viên: Trân trọbongdaso wap cảm ơn ôbongdaso wap!