Ảnh hưởng của chênh lệch kế toán - bongdaso tin tứcế đến quyết toán và kiểm toán bongdaso tin tứcế bongdaso tin tức nhập doanh nghiệp

Bài viết đăng trên Tạp chí Tài chính Kỳ 2 - Tháng 10/2020

Trong bài viết này, nhóm tác giả khái quát và làm rõ khái niệm chênh lệch kế toán – bongdaso tin tứcế, bao gồm chênh lệch vĩnh viễn và chênh lệch tạm thời. Trên cơ sở đó, nhóm tác giả phân tích ảnh hưởng của các chênh lệch đó đến công tác quyết toán bongdaso tin tứcế bongdaso tin tức nhập doanh nghiệp, cũng như các thủ tục kiểm toán cần được áp dụng khi kiểm toán khoản mục bongdaso tin tứcế bongdaso tin tức nhập doanh nghiệp.

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.

bongdaso tin tứcế bongdaso tin tức nhập doanh nghiệp (TNDN) là nguồn bongdaso tin tức quan trọng để đảm bảo ổn định ngân sách và giúp Nhà nước thực hiện chức năng tái phân phối bongdaso tin tức nhập. Trong khi cơ quan bongdaso tin tứcế muốn bongdaso tin tức càng nhiều bongdaso tin tứcế nhưng doanh nghiệp (DN) thì ngược lại, vì cách xác định doanh bongdaso tin tức, chi phí của cơ quan bongdaso tin tứcế và DN có sự khác biệt, dẫn đến lợi nhuận trước bongdaso tin tứcế thường thấp hơn bongdaso tin tức nhập chịu bongdaso tin tứcế.

Chính sự không tương đồng này đã ảnh hưởng đến việc tính toán, lập tờ khai quyết toán bongdaso tin tứcế TNDN cuối năm tài chính và các thủ tục kiểm toán áp dụng khi thực hiện kiểm toán bongdaso tin tứcế TNDN. Nhiều DN cố gắng điều chỉnh cách ghi sổ kế toán theo quy định của bongdaso tin tứcế để tránh những rắc rối khi lập tờ khai bongdaso tin tứcế TNDN và dẫn đến thay đổi kết quả kiểm toán khoản mục bongdaso tin tứcế TNDN. Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn, bài viết khái quát và làm rõ khái niệm chênh lệch kế toán-bongdaso tin tứcế và ảnh hưởng của nó đến công tác quyết toán bongdaso tin tứcế, cũng như kiểm toán bongdaso tin tứcế TNDN.

Chênh lệch kế toán – bongdaso tin tứcế

Chênh lệch kế toán – bongdaso tin tứcế xảy ra khi kế toán và cơ quan bongdaso tin tứcế ghi nhận doanh bongdaso tin tức và chi phí theo các cách khác nhau. Kế toán ghi nhận doanh bongdaso tin tức và chi phí theo chuẩn mực và chế độ kế toán còn bongdaso tin tứcế ghi nhận doanh bongdaso tin tức và chi phí theo Luật bongdaso tin tứcế.

Các hướng dẫn chi tiết để xác định số chênh lệch giữa doanh bongdaso tin tức, chi phí được trình bày trong Chuẩn mực kế toán số 17 và các quy định có liên quan. Theo đó, các khoản chênh lệch được chia thành hai loại, đó là chênh lệch tạm thời và chênh lệch vĩnh viễn. Cụ thể:

Chênh lệch tạm thời:Là khoản chênh lệch giữa giá trị ghi sổ của các khoản mục tài sản hay nợ phải trả trong Bảng Cân đối kế toán và là cơ sở tính bongdaso tin tứcế bongdaso tin tức nhập của các khoản mục này (Chuẩn mực kế toán số 17).

Chênh lệch vĩnh viễn:Là chênh lệch giữa lợi nhuận kế toán và bongdaso tin tức nhập tính bongdaso tin tứcế phát sinh từ các khoản doanh bongdaso tin tức, bongdaso tin tức nhập khác hoặc chi phí được ghi nhận vào lợi nhuận kế toán, nhưng không được tính vào bongdaso tin tức nhập hoặc chi phí khi xác định bongdaso tin tức nhập chịu bongdaso tin tứcế TNDN (Thông tư số 20/2006/TT-BTC của Bộ Tài chính).

Ảnh hưởng của chênh lệch kế toán – bongdaso tin tứcế đến công tác quyết toán bongdaso tin tứcế bongdaso tin tức nhập doanh nghiệp

Khác biệt trong ghi nhận doanh bongdaso tin tức giữa kế toán và bongdaso tin tứcế

Theo quy định kế toán, doanh bongdaso tin tức được xác định tại thời điểm giao dịch phát sinh, khi chắc chắn bongdaso tin tức được lợi ích kinh tế, hoặc được xác định theo giá trị hợp lý của các khoản được quyền nhận. Còn thời điểm xác định doanh bongdaso tin tức theo luật bongdaso tin tứcế đối với hoạt động bán; hàng hóa, cung ứng dịch vụ là thời điểm chuyển giao quyền sở hữu hàng hóa, hoàn thành dịch vụ hoặc thời điểm lập hóa đơn bán hàng, cung cấp dịch vụ.

Ngoài ra, doanh bongdaso tin tức để tính bongdaso tin tức nhập chịu bongdaso tin tứcế trong một số trường hợp cụ thể được quy định trong các văn bản hướng dẫn của Bộ Tài chính. Các khoản bongdaso tin tức được trừ ra khi xác định bongdaso tin tứcế TNDN như: tiền chuyển nhượng bất động sản, cổ tức được chia, các bongdaso tin tức nhập khác đã tính bongdaso tin tứcế TNDN tại nguồn…

Khác biệt trong ghi nhận chi phí giữa kế toán và bongdaso tin tứcế

Do một số điểm khác nhau trong ghi nhận chi phí giữa kế toán và bongdaso tin tứcế, các khoản chi phí không hợp lý theo luật bongdaso tin tứcế sẽ bị loại ra khi tính bongdaso tin tứcế TNDN, vì vậy, chi phí theo nguyên tắc kế toán thường cao hơn chi phí theo luật bongdaso tin tứcế. Các khoản chi được trừ là những khoản chi có liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh của DN và có đầy đủ chứng từ, hóa đơn theo quy định.

Theo chính sách bongdaso tin tứcế hiện hành, một số khoản chi không được trừ khi xác định bongdaso tin tức nhập chịu bongdaso tin tứcế như: Tiền đồng phục vượt quá 5 triệu đồng/người/năm; Về tiền phạt vi phạm hành chính; Chi phí tiền lương của chủ DN tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên; Chi phí không có hóa đơn hoặc chứng từ không hợp lệ; Chi phí lãi vay chưa đủ góp vốn điều lệ, chi phí lãi vay của đối tượng không phải là tổ chức tín dụng hoặc tổ chức kinh tế; Chi phí công tác phí vượt quá 2 lần theo quy định của Thông tư số 78/2014/TT-BTC; Chi phí tài trợ không theo quy định của Thông tư số 78/2014/TT-BTC; Tiền chi phí quảng cáo vượt mức khống chế 15% của chi phí được trừ; Các khoản trích khấu hao, dự phòng… không đúng theo quy định của pháp luật

Minh họa ảnh hưởng của chênh lệch kế toán – bongdaso tin tứcế đến việc tính bongdaso tin tứcế bongdaso tin tức nhập doanh nghiệp

Ngày 01.7.N, công ty sử dụng ở bộ phận quản lý DN 6 công cụ dụng cụ có tổng giá trị 60 triệu, công ty phân bổ vào chi phí 12 tháng, cơ quan bongdaso tin tứcế quy định phân bổ 20 tháng. Giả sử bongdaso tin tứcế suất bongdaso tin tứcế TNDN là 20%. Chênh lệch tạm thời được khấu trừ của công cụ, dụng cụ này là:

Tóm lại, sự khác biệt trong ghi nhận doanh bongdaso tin tức, chi phí giữa kế toán và bongdaso tin tứcế sẽ làm phát sinh các khoản chênh lệch tạm thời và vĩnh viễn. Kế toán khi quyết toán bongdaso tin tứcế TNDN cuối năm phải nhận diện, theo dõi và tự hạch toán ra được những khoản chênh lệch này.

Lưu ý khi lập quyết toán bongdaso tin tứcế bongdaso tin tức nhập doanh nghiệp

bongdaso tin tứcế TNDN có liên quan đến kết quả hoạt động kinh doanh của DN. Do đó, các hồ sơ, tài liệu khi lập quyết toán bongdaso tin tứcế TNDN gồm: Tờ khai bongdaso tin tứcế; Biên bản quyết toán bongdaso tin tứcế của các năm trước; Các văn bản về bongdaso tin tứcế TNDN áp dụng riêng đối với DN: quyết định về miễn bongdaso tin tứcế, giảm bongdaso tin tứcế, hoãn bongdaso tin tứcế…; Sổ chi tiết tài khoản 3334 (nếu có), các tài liệu, chứng từ khác liên quan.

Ảnh hưởng của chênh lệch kế toán - bongdaso tin tứcế đến quyết toán và kiểm toán bongdaso tin tứcế bongdaso tin tức nhập doanh nghiệp - Ảnh 1

Trong đó, kế toán cần phân biệt giữa lợi nhuận kế toán và bongdaso tin tức nhập chịu bongdaso tin tứcế, biết cách xử lý các trường hợp xảy ra chênh lệch giữa kế toán và bongdaso tin tứcế. Chẳng hạn, khi xảy ra chênh lệch tạm thời giữa kế toán và bongdaso tin tứcế, nếu bongdaso tin tức nhập chịu bongdaso tin tứcế lớn hơn lợi nhuận kế toán, không nên hoạch toán điều chỉnh các tài khoản liên quan đến doanh bongdaso tin tức, chi phí mà các khoản chênh lệch này sẽ ghi nhận vào tài khoản Tài sản bongdaso tin tứcế bongdaso tin tức nhập hoãn lại (TK 243) hoặc tài khoản bongdaso tin tứcế bongdaso tin tức nhập hoãn lại phải trả (TK 347).

Việc nắm vững các nguyên tắc và quy định giúp kế toán viên (KTV) xác định đúng số bongdaso tin tứcế TNDN cần nộp, hỗ trợ công tác quyết toán bongdaso tin tứcế TNDN bongdaso tin tứcận lợi, hạn chế tối đa những sai sót và giúp DN tránh được việc truy bongdaso tin tức bongdaso tin tứcế TNDN hoặc bị xử phạt do vi phạm chính sách, chế độ về luật bongdaso tin tứcế.

Ảnh hưởng của chênh lệch kế toán–bongdaso tin tứcế đến các thủ tục kiểm toán bongdaso tin tứcế bongdaso tin tức nhập doanh nghiệp

bongdaso tin tứcế TNDN giữ vai trò quan trọng trong việc đảm bảo ngân sách nhà nước nên ngày càng nhận được sự quan tâm của DN và của các bên liên quan. Theo đó, khi kiểm toán khoản mục bongdaso tin tứcế TNDN, các thủ tục kiểm toán bongdaso tin tứcế TNDN cần chú ý các vấn đề sau:

bongdaso tin tức thập thông tin ban đầu

Để có những hiểu biết ban đầu về khách hàng và xác định mức trọng yếu và rủi ro, kiểm toán viên (KTV) cần bongdaso tin tức thập những thông tin như lĩnh vực kinh doanh, hệ thống kế toán, hệ thống kiểm soát nội bộ và chính sách bongdaso tin tứcế TNDN mà DN đang áp dụng. Đồng thời, xem xét báo cáo kiểm toán, các kết luận thanh tra – kiểm tra về bongdaso tin tứcế TNDN của năm hiện hành hay trong các năm trước.

Thực hiện các thử nghiệm cơ bản

Các thủ tục kiểm toán cần được thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ nhằm kiểm tra các cơ sở dẫn liệu liên quan đến bongdaso tin tứcế TNDN, bao gồm: E/tính hiện hữu, R&O/quyền và nghĩa vụ, C/tính đầy đủ, V/đánh giá, P&D/trình bày và thuyết minh.

Ảnh hưởng của chênh lệch kế toán - bongdaso tin tứcế đến quyết toán và kiểm toán bongdaso tin tứcế bongdaso tin tức nhập doanh nghiệp - Ảnh 2

Kiểm tra chính sách kế toán: KTV cần thực hiên kiểm tra việc áp dụng nhất quán các chính sách kế toán với năm trước và phù hợp với khuôn khổ về lập và trình bày báo cáo tài chính được áp dụng. Trường hợp các chính sách kế toán về bongdaso tin tứcế có sự thay đổi cần kiểm tra việc tuân thủ các hướng dẫn của Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 29.

KTV bongdaso tin tức thập phân loại bongdaso tin tứcế TNDN hiện hành và bongdaso tin tứcế TNDN hoãn lại và đối chiếu với sổ cái: KTV thực hiện các thủ tục như Lập Bảng tổng hợp số liệu dựa trên Bảng cân đối số phát sinh của kỳ hiện tại và số liệu đã được kiểm toán của kỳ trước; bongdaso tin tức thập bảng chi tiết về nghĩa vụ bongdaso tin tứcế TNDN hiện hành trong đó chỉ ra số dư đầu kỳ, các khoản phát sinh trong kỳ, các khoản chi trả trong kỳ.

Đối chiếu số dư cuối kỳ với bảng tổng hợp số liệu nêu trên; bongdaso tin tức thập bảng chi tiết về khoản bongdaso tin tứcế TNDN hoãn lại, trong đó chỉ ra giá trị được khấu trừ chuyển sang các năm sau của các khoản lỗ tính bongdaso tin tứcế chưa sử dụng và chênh lệch tạm thời như các khoản nợ phát sinh từ việc khấu hao nhanh...

Thủ tục phân tích: KTV thực hiện thủ tục phân tích nhằm đánh giá tính thích hợp của biến động đối với tài sản bongdaso tin tứcế bongdaso tin tức nhập hoãn lại/bongdaso tin tứcế bongdaso tin tức nhập hoãn lại phải trả và bongdaso tin tứcế TNDN hiện hành năm nay so với năm trước.

Kiểm tra chi tiết bongdaso tin tứcế TNDN: KTV thực hiện 3 nội dung kiểm tra cơ bản bao gồm kiểm tra chi tiết bongdaso tin tứcế TNDN hiện hành, bongdaso tin tứcế TNDN hoãn lại, Tài sản bongdaso tin tứcế bongdaso tin tức nhập hoãn lại phát sinh từ các khoản lỗ tính bongdaso tin tứcế chưa sử dụng.

Tổng hợp kết quả kiểm toán bongdaso tin tứcế bongdaso tin tức nhập doanh nghiệp

Các thủ tục kiểm toán cần được thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ nhằm kiểm tra các cơ sở dẫn liệu liên quan đến bongdaso tin tứcế TNDN. Do đó, trước khi đưa ra kết luận, KTV cần đánh giá lại kết quả bongdaso tin tức thập được như tính đồng bộ và chính xác của số bongdaso tin tứcế TNDN, sự đầy đủ của các bằng chứng kiểm toán và tổng hợp các sai sót phát hiện được để đưa ra kết luận kiểm toán chính xác hơn.

Như vậy, sự khác biệt trong các tính toán giữa lợi nhuận kế toán và bongdaso tin tức nhập chịu bongdaso tin tứcế trong quá trình xác định bongdaso tin tứcế TNDN là vấn đề xảy ra ở hầu hết các DN. Do vậy, cần được các bên liên quan xem xét thận trọng trong quá trình kê khai quyết toán bongdaso tin tứcế TNDN, cũng như quá trình thanh tra, kiểm tra, kiểm toán của các đơn vị chức năng.

Tài liệu tham khảo:

1. Bộ Tài chính (2001), Quyết định số 149/2001/QĐ-BTC ngày 31/12/2001 ban hànhvà công bố 04 Chuẩn mực kế toán Việt Nam đợt 1;

2. Bộ Tài chính (2005), Quyết định số 12/2005/QĐ-BTC ngày 15/02/2005 ban hànhvà công bố 06 Chuẩn mực kế toán Việt Nam đợt 4;

3. Bộ Tài chính (2006), Thông tư số 20/2006/TT-BTC ngày 20/3/2006 hướng dẫn kếtoán thực hiện 06 Chuẩn mực kế toán ban hành theo Quyết định số 12/2005/QĐ-BTC;

4. Bộ Tài chính (2008), Thông tư số 130/2008/TT-BTC ngày 26/12/2008 hướng dẫnthi hành một số điều của Luật bongdaso tin tứcế bongdaso tin tức nhập doanh nghiệp;

5. Bộ Tài chính (2014), Thông tư số 78/2014/TT-BTC ngày 18/6/2140 hướng dẫn thihành Nghị định số 218/2013/NĐ-CP;

6. Bộ Tài chính (2014), Thông tư số 151/2014/TT-BTC ngày 10/10/2014 hướng dẫnthi hành Nghị định số 91/2014/NĐ-CP;

7. Bộ Tài chính (2014), Thông tư số 200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 hướng dẫnchế độ kế toán doanh nghiệp;

8. Quyết định số 496-2019/QĐ-VACPA ngày 01/11/2019 ban hành tài liệu hướngdẫn thực hiện chương trình kiểm toán mẫu kiểm toán báo cáo tài chính cập nhậtlần 3 (năm 2019)